Introwersja, lęk społeczny... U alkoholików obserwuje się zaburzenia zachowań społecznych, które mogą prowadzić do nawrotów choroby. Spożywanie alkoholu może powodować dysbiozę mikrobioty jelit, która to mikrobiota wykazała swoją zdolność do modyfikacji zachowania gryzoni. Na tej podstawie sformułowana została hipoteza o jej udziale w problemach społecznych związanych z alkoholizmem. W celu jej weryfikacji badacze wszczepili myszom mikrobiotę pacjentów dotkniętych alkoholizmem wykazującą dysbiozę (zmniejszona liczebność bakterii, zmniejszona liczba Faecalibacterium prausnitzii i podwyższona bakterii z rodziny Lachnospiraceae), przepuszczalność jelit i zaburzenia psychiczne (lęk, głód alkoholowy, zaburzone relacje międzyludzkie itp.).
Mikrobiota wystarczy, żeby zmienić zachowanie
A efekty? Myszy, u których dokonano wszczepienia (FMT1) wykazują słabsze dążenie do interakcji społecznych oraz skłonność do depresji, a także podwyższony poziom kortykosteronu, czyli stresu. W ich korze przedczołowej i prążkowiu zaobserwowano zaburzenia mielinizacji i neurotransmisji, a także stan zapalny.
β-hydroksybutyrat – pośrednik metaboliczny?
β-hydroksybutyrat (BHB) – ciało ketonowe wytwarzane przez wątrobę i służące jako źródło energii dla neuronów – może mieć udział w zaobserwowanych zaburzeniach behawioralnych i mózgowych. U myszy FMT jego ilość jest obniżona; należy do metabolitów różniących je od grupy kontrolnej. Prace na innym modelu zwierzęcym, a następnie na ludziach potwierdziły hipotezę o tym udziale: u myszy wzrost poziomu BHB we krwi w przypadku diety ketogenicznej poprawia kompetencje społeczne oraz mielinizację i zmniejsza stan zapalny w mózgu. U pacjentów dotkniętych alkoholizmem niski poziom BHP we krwi jest związany z wyższym poziomem lęku społecznego, depresji i chęci picia, a także z mniejszą spójnością substancji białej (które jedną z determinant jest mielinizacja).
Czy winę ponosi etanol bakteryjny?
W jaki jednak sposób mikrobiota wpływa na poziom BHP we krwi? U pacjentów dotkniętych alkoholizmem mikrobiota wytwarza etanol, również w przypadku długotrwałej abstynencji alkoholowej. Obserwacja ta została potwierdzona u myszy FMT. Zdaniem autorów alkohol ten jest inhibitorem enzymu Hmgcs2 i czynnikiem transkrypcyjnym PPAr-α uczestniczących w syntezie BHB. Ekspresja tych dwóch cząstek jest mniejsza u myszy FMT. Odtworzenie mikrobioty lub metabolizmu ciał ketonowych jest elementem procedur klinicznych, które mogą być efektem tych prac: korzystne zmiany na osi jelitowo-mózgowej mogą ograniczyć nawroty choroby.
1 Skrót od Fecal Microbiota Transplant
