Beslenme : çok önemli bir faktör

Gastroenterit

Bağırsak mikrobiyotası Enfeksi̇yöz gastroenteri̇t Diyet

Virüsler, bakteriler, parazitler: gastrointestinal enfeksiyonların arkasındaki nedenler çok çeşitlidir.Ana ilişkili semptom, vücudunuzu susuz bırakan diyaredir (ishal).Birçok durumda bu enfeksiyonlar akuttur, semptomatik tedaviye başladıktan sonraki beş gün içinde hastalık geçer ve nüksetmez. Ancak bazı durumlarda ise başlangıçtan şiddetli olabilir veya daha uzun sürebilir ve dolayısıyla daha özel bir tedavi gerektirir. Bunun nedeni bazı mikroorganizmaların virulansı veya toksik maddeleri olabilir ama ayrıca herkeste farklı olan bağırsak mikrobiyotası¹ ile etkileşimleri de rol oynayabilir. O zaman neler yapabiliriz? Bağırsak mikrobiyotamıza etki etmek etkili, önleyici ve iyileştirici tedavilerin yolunu açabilir ve enfeksiyöz diyarenin neden olduğu halk sağlığı sorununu ele almamıza yardımcı olabilir.

Bu makale hakkında

Yayın 05 Şubat 2020

Güncelleme 04 Aralık 2023

Akut diyarenin tedavisinde birincil adım su ve sodyum kayıplarını telafi etmek ve bağırsak geçişini yavaşlatmaktır (hemorajik diyare veya yüksek ateş vakaları dışında).Ayrıca protein ve kalori alımı ile mikro-besin takviyelerinin yeterli olmasını sağlamak da önemlidir.

Tuzlu sıvılar için^2,3 !

Bu rehidrasyon (su kaybını giderme) süreci ya glikoz, sodyum, potasyum ve bikarbonatlar içeren içeceklerden (normal veya maden suyu, bazı alkolsüz içecekler) ve tuzlu yüksek glikoz içeren besinlerden (pilav, makarna...) bol miktarda tüketerek beslenme yoluyla veya mide bulantısı olması halinde ticari olarak satılan oral rehidrasyon solüsyonlarından (ORS) alarak gerçekleştirilebilir. Musluk suyuyla birlikte tavuk suyu, elma suyu ve birçok alkolsüz içecekten kaçınılmalıdır. Susuzluğa karşı daha az duyarlı olan yaşlı kişilere özel dikkate edilmelidir: şiddetli dehidrasyon durumunda, intravenöz rehidrasyon gerekli olabilir. Yenidoğan bebeklerde mümkün olan durumlarda emzirme teşvik edilmelidir. Mama ile beslenen bebeklerde, laktozsuz süt kullanımı tavsiye edilmez çünkü bu süt, antibiyotik verildikten sonra tedavinin etkililiğini tehlikeye atabilir.

BİR BAKIŞTA: DİYARE/ İSHAL

Pratikte diyare/ishal günde üç veya daha fazla defa gevşek veya sulu dışkılama yapmaktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre diyarenin üç klinik türü vardır:

Akut sulu diyare (birkaç saat veya gün sürebilir ve koleranın yol açtığı diyareyi kapsar)
Akut kanlı diyare (dizanteri olarak da adlandırılır)
Israrlı diyare (14 gün veya daha uzun sürer)

Kötü beslenmiş çocuklar için çinko

Dünya Sağlık Örgütü altı aylıktan büyük kötü beslenmiş çocuklarda iki hafta boyunca günlük olarak çinko takviyesi kullanılmasını tavsiye etmektedir; ne yazık ki bu tavsiye (çinko kaynağı olan) et tüketiminin az olduğu düşük gelirli ülkelerde nadiren uygulanmaktadır⁴. GI sistemde, çinko bağırsak bariyerinin bütünlüğünü eski haline getirir ve gastrointestinal enfeksiyonlardan sorumlu mikroorganizmalara karşı bağışıklığı harekete geçirir. Bu iki kat faydanın hayvanlar ile yapılan çalışmalarda teyit edilmesi kronik çinko eksikliğinin bağırsak mikrobiyotasının bileşimini ve fonksiyonunu değiştirdiğini ve gastrointestinal enfeksiyon riskini artırdığı sonucunu vermektedir.

Daha net konuşmak gerekirse şiddetli diyaresi olan çocuklara çinko takviyesi verilmesi rahatsızlığın süresini kısaltmaktadır. Ancak bilim insanlarına göre bu yaklaşımın, özellikle çinko takviyesinin ilk dozdan sonra kusma riskini artırabileceği dikkate alındığında, şiddetli diyaresi olan ancak çinko eksikliği olmayan beş yaşından küçük çocuklarda pek faydası olmamaktadır.