Antibiyotiklerin bağırsak mikrobiyotası üzerindeki etkisi

20. yüzyılın tıp alanında çok önemli bir buluşu olan antibiyotikler milyonlarca kişinin hayatını kurtarmıştır ancak aşırı ve çoğunlukla uygun olmayan şekilde kullanımları çeşitli antibiyotik direnci formlarının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Geçtiğimiz Kasım ayı DSÖ antibiyotikleri ölçülü kullanmanın önemini vurguladı*.

Yayın 02 Mart 2021
Güncelleme 08 Ağustos 2023
Actu GP : Antibiotiques : quels impacts sur le microbiote intestinal ?

Bu makale hakkında

Yayın 02 Mart 2021
Güncelleme 08 Ağustos 2023

2000 ile 2015 yılları arasında antibiyotik kullanımı %65 arttı. Bu yeni çalışma, enfeksiyonlara yol açan patojenik mikropları ortadan kaldırırken antibiyotiklerin bağırsaktaki faydalı bakterileri de bozabileceğini ve dolayısıyla bu ekosistemde potansiyel kısa ve uzun vadeli sonuçları olan bir denge bozukluğuna (disbiyozis) yol açabileceğini bize hatırlatmaktadır.

Kısa ve uzun vadede mikrobiyota üzerinde advers etkiler...

Belirtilmesi gereken ilk şey antibiyotiklerin bağırsak mikrobiyotasının dengesini bozduğudur. Antibiyotikler bazı bakterileri ortadan kaldırarak diğer patojenlerin açığa çıkan boş alanları işgal etmelerine ve burada çoğalmalarına izin verir. Bir olumsuz sonuç hastaların %5 ile %35'i arasını etkileyen ama genelde birkaç gün içinde kendiliğinden geçen antibiyotik ilişkili diyaredir. Ancak bazı diyare türleri daha şiddetli olabilir ve hatta ishale Clostridioides difficile'nin yol açması halinde öldürücü bile olabilir. İkinci gözlem de antibiyotiklerin mikrobiyota çeşitliliğinde bir azalma ile ilişkili olduğudur. Denge durumuna dönülmesi bir süre alabilir ve bazı bakteriler aylar bile sonra hala bağırsakta bulunmayabilir. Son olarak antibiyotiklerin tekrar eden ve uygun olmayan kullanımı bakterilerin, antibiyotiklerin etkilerinden kaçınmak için stratejiler geliştirmelerine yol açmaktadır. Bakteriler antibiyotiğe dirençli hale gelerek tedavileri etkisiz kılabilir. Uzmanların öngörüleri endişe vericidir: bu soruna yönelik radikal önlemlerin alınmaması durumunda antibiyotiklerin yanlış kullanımı 2050 yılına kadar on milyonlarca ölüme yol açabilir.

... uzun vadede ciddi olumsuz sonuçlar ile

Antibiyotiklerin sistemik kullanımı bebeklerde ve çocuklarda hala fazlasıyla yaygındır ve bunun yaşamın ilerleyen yıllarında hastalıkların ortaya çıkmasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir (obezite, astım, alerjiler, inflamatuar bağırsak hastalığı). Bu savaş kazanılmaktan çok uzaktır ve bilim camiası aktif olarak bağırsak mikrobiyotasını tekrar geri yerine koymak için birden fazla modülasyon yolunu (beslenme, probiyotikler, prebiyotikler) temel alan yeni stratejiler aramaktadır.

* https://www.who.int/news-room/events/detail/2020/11/18/default-calendar/world-antimicrobial-awareness-week-2020

Old sources

Kaynaklar:

Ramirez J, Guarner F, Bustos Fernandez L, et al. Antibiotics as Major Disruptors of Gut Microbiota. Front Cell Infect Microbiol. 2020 Nov 24