Jak covid-19 wpływa na mikrobiotę jelit?

Covid-19 przejawia się głównie objawami oddechowymi, ale znaczny odsetek pacjentów cierpi z powodu zaburzeń żołądkowo-jelitowych, przede wszystkim biegunek, wymiotów i bólów brzucha. Analiza 35 badań obejmujących 6686 pacjentów chorych na covid-19 wykazała w 29 badaniach objawy żołądkowo-jelitowe (na poziomie 4%) i zaburzenia funkcjonowania wątroby (na poziomie 19%). Objawy te były tym cięższe im wyższa była wiremia. Ponadto w 10% przypadków pacjenci wykazywali tylko objawy żołądkowo-jelitowe bez jakichkolwiek objawów oddechowych.

Zakłócenia jelitowego ACE2

Aby ustalić związek między zaburzeniami jelitowymi a covid-19 badacze zainteresowali się rolą konwertazy angiotensyny typu 2 (ACE2) – receptora białka kolca (Spike) (sidenote: Białko kolca (Spike), czyli białko S, to klucz, który umożliwia wirusowi Sars-CoV-2 przenikanie do komórek ludzkich. )  du Sars-CoV-2 – w powstawaniu stanu zapalnego jelit. Jest ona silnie eksprymowana w jelitach. Jej rola polega na kontroli wchłaniania z pożywienia, niektórych aminokwasów, takich jak tryptofan, który ma duże znaczenie dla odporności. Kilka badań przedklinicznych sugeruje, że ACE2 jest w jelitach ważnym regulatorem stanu zapalnego. W modelu myszy „ACE2 knockout” (sidenote: Myszy „ACE2 knockout” Mysz „knockout ACE2” to model myszy, która nie ma genu ACE2 )  brak genu ACE2 powoduje ostrzejszy stan zapalny (sidenote: Model zapalenia jelita grubego wywołanego przez siarczan dekstranu sodu (DSS) ) . W innym modelu, w którym stan zapalny jest wywoływany przez stres, wzrost ekspresji ACE2 jest skorelowany ze złagodzeniem stanu zapalnego u zwierząt leczonych lekiem przeciw nadciśnieniu (sidenote: Lek blokujący receptory angiotensyny (angiotensin receptor blocker = ARB) ) . Zatem deficyt ACE2 zwiększa podatność jelit na stan zapalny.

Trwała dysbioza jelitowa?

Ponadto wydalanie wirusa drogą pokarmową trwa dłużej niż drogą oddechową. RNA wirusa Sars-CoV-2 pozostaje w stolcu ponad połowy pacjentów nawet po ujemnym wyniku badania wymazu z nosa i gardła do 33 dni po ustaniu objawów uszkodzeń płuc. Badanie na 15 pacjentach wykazało również dysbiozę jelitową trwającą długo po zakończeniu infekcji. U większości pacjentów wystąpiła utrata korzystnych gatunków mikrobioty. Ekspozycja na Sars-CoV-2 może zatem wiązać się z bardziej długotrwałym działaniem szkodliwym dla mikrobioty jelitowej.

Zdaniem autorów, Sars-CoV-2 zmienia mikrobiotę jelitową i nasila ogólnoustrojowy stan zapalny poprzez obniżanie ilości ACE2 w jelitach, co może tłumaczyć niewydolność wielonarządową obserwowaną w przypadku covid-19.