Zespół krótkiego jelita

Zespół krótkiego jelita (ZKJ) to zespół zaburzeń wchłaniania jelitowego po resekcji. Pozostały odcinek okrężnicy oraz znajdująca się w nim mikrobiota odgrywają decydującą rolę w tym, jak jelito adaptuje się po resekcji.

ZKJ występuje po mniej lub bardziej rozległej resekcji jelita cienkiego, ponieważ pozostałe jelito nie jest w stanie pełnić swoich wyjściowych funkcji polegających na wchłanianiu substancji odżywczych i utrzymywaniu równowagi płynowej i elektrolitowej. ZKJ objawia się klinicznie w postaci biegunki wywoływanej zaburzeniami równowagi płynowej i elektrolitowej, odwodnieniem, niedoborem białka i mikroskładników pokarmowych.^1-2.

Rola okrężnicy w ZKJ

Żywienie pozajelitowe umożliwia utrzymanie stabilnego stanu odżywienia pacjenta. Zdolność jelit do adaptacji, a zwłaszcza zdolność okrężnicy, ogranicza uzależnienie od żywienia pozajelitowego¹. Bakterie okrężnicy odgrywają istotną rolę dla ciągłości błony śluzowej okrężnicy i uzupełniania niedoborów energii poprzez metabolizowanie składników odżywczych, które nie zostały uprzednio wchłonięte przed dotarciem do okrężnicy. Dlatego też okrężnica i znajdująca się w niej mikrobiota odgrywają nieodzowną rolę w odzyskiwaniu odpowiedniej zdolności do trawienia i wchłaniania, co pozwala ograniczyć albo w ogóle odstawić żywienie pozajelitowe^{1, 3}.

Dysbioza

U pacjentów z ZKJ dokumentowano występowanie dysbiozy, związanej z obniżeniem różnorodności bakteryjnej z dominacją określonych gatunków, takich jak pałeczki kwasoodporne^4-7. Taki skład populacji bakteryjnej przypomina stan występujący u wcześniaków narażonych na ryzyko wystąpienia zmartwiającego zapalenia jelita cienkiego i okrężnicy oraz u pacjentów z NZJ^{1, 8}. Zmianom w mikrobiocie jelitowej u pacjentów z ZKJ towarzyszyły:

• intraluminalne namnażanie się bakterii jelitowych (częste)
• kwasica D-mleczanowa, która może prowadzić do epizodów encefalopatii D-mleczanowej
• owrzodzenia w miejscu zespolenia (rzadko)

Stosowanie probiotyków

Występowanie dysbiozy oraz kluczowa rola odgrywana przez mikrobiotę w adaptacji jelitowej u pacjentów z ZKJ sugeruje możliwość stosowania probiotyków^4,6,7. Oceniano to w modelu zwierzęcym z rozległą resekcją jelita cienkiego; leczenie z wykorzystaniem S. boulardii wywierało korzystny wpływ na nabłonek jelitowy^9,-11. U młodych pacjentów z ZKJ włączenie S. boulardii prowadziło do znacznego złagodzenia objawów podmiotowych^{12, 13}. Podejścia skupiające się na modulacji mikrobioty wymagają dalszego udoskonalenia, aby umożliwić pacjentom powrót do pełnej sprawności układu pokarmowego i skorygowanie dysbiozy.

Źródła : 
1. Joly F., C. Mayeur, M. Thomas, F. Barbut, O. Goulet. Dossier thématique Flore intestinale et probiotiques : Syndrome du grêle court et microbiote intestinal. La Lettre de l’Hépato-gastroentérologue ̐ Vol. XIV - n° 4 - juillet-août 2011 http://www.edimark.fr/Front/frontpost/getfiles/17756.pdf
2. Goulet O. et al. Causes and management of intestinal failure in children. Gastroenterology 2006 ; 130 : S16-28. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16473066
3. Goulet O. Potential role of the intestinal microbiota in programming health and disease. Nutr rev 2015 ; 73 : 32-40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26175488
4. Kaneko T. et al. Fecal microflora in a patient with short-bowel syndrome and identification of dominant lactobacilli. J Clin Microbiol 1997 ; 35 : 3181-5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC230144/
5. Joly F. et al. Drastic changes in fecal and mucosa-associated microbiota in adult patients with short bowel syndrome. Biochimie 2010 ; 92 : 753-61. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20172013
6. Davidovics ZH, Carter BA, Luna RA, Hollister EB, Shulman RJ, Versalovic J. The fecal microbiome in pediatric patients with short bowel syndrome. JPEN J Parenter Enteral Nutr 2015 [Epub ahead of print].
7. Engstrand Lilja H,Wefer H, Nyström N, Finkel Y, Engstrand . L. Intestinal dysbiosis in children with short bowel syndrome is associated with impaired outcome. Microbiome 2015 ; 3 : 18.
8. Normann E, Fahlén A, Engstrand L, Lilja HE. Intestinal microbial profiles in extremely preterm infants with and without necrotizing enterocolitis. Acta Paediatr 2013 ; 102 : 129-36.
9. Zaouche A. et al. Effects of oral Saccharomyces boulardii on bacterial overgrowth, translocation, and intestinal adaptation after small-bowel resection in rats. Scand J Gastroenterol 2000 ; 35 : 160-5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10720113
10. Mogilner JG et al. Effect of probiotics on intestinal regrowth and bacterial translocation after massive small bowel resection in a rat. J Pediatr Surg 2007 ; 42 : 1365-71. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17706498
11. Buts JP et al. Saccharomyces boulardii upgrades cellular adaptation after proximal enterectomy in rats. Gut 1999 ; 45 : 89-96. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1727579/
12. Sadoun-Journo E et al. Grêle court dysfonctionnel compliqué de pullulation bactérienne chez l’enfant : effet de Saccharomyces boulardii. Gastroenterol Clin Biol 1994 ; 18 : A101.
13.  Łyszkowska M et al. Probiotics in children with gut failure (abstract). J Pediatr Gastroenterol Nutr 2008 ; 46 : 543.