Choroba Parkinsona: wpływ antybiotyków i mikrobioty

Cel tego badania jest prosty: ocena wpływu ekspozycji na antybiotyki na ryzyko rozwoju choroby Parkinsona (PD) w fińskim badaniu kliniczno-kontrolnym. Chociaż wiadomo, że u pacjentów z PD występują zmiany w mikrobiocie jelitowej, a ekspozycja na antybiotyki może mieć wpływ na skład mikrobioty, potencjalny związek między ekspozycją na antybiotyki a ryzykiem wystąpienia PD nigdy nie był przedmiotem badania.

Badanie kliniczno-kontrolne

Zespół zidentyfikował wszystkich pacjentów ze zdiagnozowaną PD w Finlandii w latach 1998–2014 (13 976 pacjentów) i porównał ich zakupy doustnych antybiotyków w latach 1993–2014 z zakupami 40 697 osób z grupy kontrolnej. Stwierdzono korelacje między stosowaniem antybiotyków a ryzykiem wystąpienia PD, przy czym najsilniejszą korelację zaobserwowano dla makrolidów i linkozamidów, antybiotyków wydalanych z żółcią – a zatem w wysokim stężeniu w kale – i odpowiedzialnych za głębokie, trwałe zmiany w mikrobiocie: pacjenci, którzy zakupili 5 z tych antybiotyków, mieli o 42% zwiększone ryzyko rozwoju PD w ciągu 10 do 15 lat, czyli w okresie zazwyczaj obserwowanym między wystąpieniem zmian obwodowych a pierwszymi oznakami upośledzenia ruchowego. Jednak według autorów związek ten pozostał otwarty na krytykę: nie oparł się metodzie Benjaminiego-Hochberga (FDR, False Discovery Rate) stosowanej do kontroli wskaźnika fałszywie dodatniego.

Niektóre silnie skorelowane antybiotyki

Jednak nawet po korekcie FDR od 1 do 4 antybiotyków na bakterie beztlenowe wiązało się z 14% zwiększonym ryzykiem zachorowania na PD w ciągu 10–15 lat. W świetle wcześniejszych wyników ten upływ czasu może odpowiadać zmianom w mikrobiocie, po których następuje kaskada zdarzeń fizjologicznych prowadzących do pierwszych zmian obwodowych i diagnozy wiele lat później. Podobnie stosowanie tetracyklin (10 do 15 lat wcześniej) lub sulfonamidów i trimetoprimu (1 do 5 lat wcześniej) było istotnie skorelowane z PD. Przyjmowanie leków przeciwgrzybiczych również zwiększało ryzyko PD – do 26% w przypadku 2 zakupów w ciągu ostatnich 1 do 5 lat. Związki między stosowaniem antybiotyków a ryzykiem wystąpienia PD różnią się w zależności od klasy antybiotyków i są silniejsze w przypadku antybiotyków na bakterie beztlenowe. Ponadto zaobserwowano pozytywny związek między antybiotykami o szerokim spektrum działania a ryzykiem wystąpienia PD.

Czy w grę wchodzi zmiana mikrobioty?

Autorzy sądzą, że ponieważ mikrobiota jelitowa składa się głównie z bakterii beztlenowych, antybiotyki na bakterie beztlenowe o szerokim spektrum działania najprawdopodobniej będą miały silny wpływ na populację drobnoustrojów. Podtrzymuje to następującą koncepcję, która nie została jeszcze potwierdzona: zmiana w mikrobiocie spowodowana antybiotykami może wyjaśniać związek między przyjmowaniem antybiotyków a ryzykiem wystąpienia PD.