Wpływ mikrobioty narządów płciowych u mężczyzn na zdrowie kobiet
Prof. Jean-Marc Bohbot
Dyrektor, Instytut Fourniera, Paryż, Francja
Sekcja dla ogółu społeczeństwa
Znajdź tutaj swoją dedykowaną przestrzeń
O tym artykule
Autor
Opublikowano
21 Październik 2025
Zaktualizowano
21 Październik 2025
Rozmowy na temat infekcji pochwy, płodności lub powikłań ciąży często koncentrują się wyłącznie na kobietach. Ale jest jeszcze jeden ważny czynnik: męski układ moczowo-płciowy (MUGT). Duża różnorodność drobnoustrojów zasiedlających MUGT może znacząco wpływać na zdrowie układu rozrodczego i pochwy (rys. 1). Zrozumienie tych czynników może poprawić wyniki dla kobiet, zwłaszcza tych z uporczywymi infekcjami pochwy, trudnościami związanymi z płodnością i powikłaniami ciąży.
Rys. 1. Konsekwencje wymiany bakterii związanych z waginozą podczas kontaktów seksualnych między mężczyznami i kobietami
Obraz
Co wiemy o mikrobiocie męskich narządów płciowych?
MUGT obejmuje kilka różnych środowisk mikrobiologicznych: skórę członka, cewkę moczową, nasienie i drogi moczowe. Każde z nich charakteryzuje się wyjątkową społecznością bakterii, na którą wpływają takie czynniki jak obrzezanie, praktyki seksualne, higiena i styl życia.
Skóra członka i napletek
Skóra członka jest siedliskiem bakterii podobnych do bakterii występujących na innych obszarach skóry – głównie Corynebacterium i Staphylococcus1, 2. U nieobrzezanych mężczyzn obszar pod napletkiem (bruzda napletkowa) jest zdominowany przez bakterie beztlenowe, takie jak Anaerococcus, Peptoniphilus, Finegoldia, i Prevotella, a niektóre z nich występują również u kobiet z bakteryjnym zapaleniem pochwy (BV)1, 2 . Obrzezanie znacznie zmniejsza liczbę tych beztlenowców, co może wyjaśniać, dlaczego kobiety współżyjące z obrzezanymi partnerami są narażone na niższe ryzyko BV2.
Cewka moczowa
Bezpośrednie pobieranie próbek z cewki moczowej jest bolesne, więc do badania mikroflory cewki moczowej zazwyczaj wykorzystuje się pierwszy poranny mocz jako zamiennik. Płyn ten zawiera mieszaninę bakterii takich jak Lactobacillus, Streptococcus, Sneathia, Veillonella, Corynebacteria i Prevotella3. Co ciekawe, niektóre z nich są powiązane z BV (np. Gardnerella vaginalis) i tlenowym zapaleniem pochwy (S. agalactiae)4.
Nasienie
Nasienie to nie tylko plemniki – to także płyny pochodzące z gruczołu krokowego i gruczołów nasiennych. Badania pokazują, że mikrobiota nasienia zdominowana przez Lactobacillus jest powiązana z jego lepszą jakością, podczas gdy inne bakterie (np. Ureaplasma, Mycoplasma, Prevotella, i Klebsiella pneumoniae) są powiązane ze zmniejszoną płodnością5.
Mocz
Mikrobiota moczu mężczyzn jest mniej zbadana, ale u mężczyzn z nieprawidłowym stężeniem plemników stwierdzono niższe miana Streptococcus, Lactobacillus, Pseudomonas i Enterococcus w porównaniu z mężczyznami z prawidłowym stężeniem plemników6 . U mężczyzn z nieprawidłową ruchliwością plemników mogą występować wysokie miana Dialister micraerophilus, które przyczyniają się do prozapalnego mikrośrodowiska nasienia6.
Mikrobiota MUGT różni się w zależności od statusu obrzezania, praktyk seksualnych i składu mikrobioty pochwy partnerki7. Co ciekawe, mikrobiota cewki moczowej mężczyzn homoseksualnych nie wydaje się różnić w zależności od rodzaju stosunku seksualnego (oralny lub analny)8. Podczas kontaktu seksualnego dochodzi do wymiany bakterii między partnerami; nie jest jasne, dlaczego prowadzi to do dysbiozy pochwy w niektórych przypadkach, a w innych nie.
Na mikrobiotę nasienia wpływa również kilka parametrów fizjologicznych (wiek, zmiany hormonalne) oraz styl życia lub czynniki epigenetyczne (tytoń, alkohol, otyłość, dieta wysokotłuszczowa, ekspozycja na toksyny)5. Te modyfikowalne czynniki są potencjalnymi celami interwencji.
Jak MUGT wpływa na zdrowie kobiet?
Transmisja mikroorganizmów odpowiedzialnych za bakteryjne i wirusowe infekcje przenoszone drogą płciową (STI), w tym HIV i wirusa opryszczki pospolitej podczas kontaktów seksualnych, jest najbardziej oczywistą konsekwencją wpływu MUGT na zdrowie kobiet. Powikłania bakteryjnych chorób przenoszonych drogą płciową (rzeżączka, infekcje wywołane przez Chlamydia trachomatis lub M. genitalium) u kobiet są dobrze znane (zapalenie i zakażenie górnych dróg rodnych, ryzyko niepłodności jajowodowej).
Wiele badań wykazało, że profil epidemiologiczny kobiet z BV jest porównywalny z profilem kobiet z chorobami przenoszonymi drogą płciową, co sugeruje możliwość przenoszenia bakterii związanych z BV tą drogą. Obecność bakterii związanych z BV pod napletkiem i w cewce moczowej partnerów kobiet z BV oraz zgodność szczepów bakterii w pochwie i cewce moczowej u mężczyzn świadczą o dzieleniu się tymi szczepami lub przenoszeniu BV drogą płciową.
Leczenie partnera doustnymi antybiotykami (metronidazolem) miało bardzo ograniczony wpływ na wskaźniki nawrotów u kobiet z nawracającym BV, chociaż połączenie metronidazolu z miejscowym antybiotykiem stosowanym na skórę prącia u partnerów kobiet z BV może zmniejszyć ryzyko nawrotu9.
Wpływ MUGT na stan zdrowia macicy i pochwy nie ogranicza się do biernego przenoszenia bakterii. Płyn nasienny zawiera substancje prozapalne (takie jak prostaglandyny), które mogą zakłócać odpowiedzi immunologiczne i wpływać na stany zapalne w obrębie żeńskich narządów płciowych10.
WNIOSKI
Mikrobiota męskiego układu moczowo-płciowego ma znaczenie nie tylko dla zdrowia mężczyzn, ale także dla kobiet. Chociaż badania wciąż ewoluują, jasne jest, że dynamika partnera płci męskiej, styl życia i wymiana drobnoustrojów wpływają na zdrowie układu moczowo-płciowego u kobiet. Dowody coraz częściej wspierają bardziej holistyczne podejście do leczenia problemów reprodukcyjnych, skierowane do obojga partnerów, przewidujące włączenie opieki nad mężczyzną do rutynowych strategii zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego w celu poprawy wyników dla każdego z nich, zwłaszcza w przypadkach uporczywych lub nawracających infekcji pochwy. Promowanie zdrowszych nawyków u mężczyzn – w tym rzucenia palenia lub stosowania zbilansowanej diety – może poprawić właściwości mikrobiologiczne nasienia i zmniejszyć ryzyko negatywnych skutków dla ich partnerek.
Źródła