Czy przeszczep kału jest rozwiązaniem problemu antybiotykooporności w przypadku pacjentów z obniżoną odpornością?

„Jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla światowego zdrowia, bezpieczeństwa żywnościowego i rozwoju”.

Tak WHO opisuje oporność na antybiotyki prowadzącą do dłuższych pobytów w szpitalu, wyższych kosztów leczenia i zwiększonej śmiertelności. Wśród badanych rozwiązań przeszczep mikrobioty kałowej (FMT) daje nadzieję na wyeliminowanie wieloopornych bakterii, ale nadal budzi wątpliwości co do jego bezpieczeństwa – szczególnie w przypadku pacjentów z obniżoną odpornością.

10 przebadanych pacjentów z obniżoną odpornością

Jednoośrodkowe badanie opierało się na retrospektywnej analizie 10 pacjentów z hemopatią poddawanych przeszczepowi szpiku kostnego i skolonizowanych (lub wcześniej skolonizowanych) przez bakterie wytwarzające karbapenemazy lub oporne na wankomycynę o bardzo wysokim ryzyku (sklasyfikowane jako eXDR, dla emerging extensively drug-resistant bacteria). Pacjenci ci mieli otrzymać alloprzeszczep (od innego dawcy niż biorca) krwiotwórczych komórek macierzystych (HSC) po leczeniu nowotworu hematologicznego. FMT wykonywano głównie przez lewatywę lub zgłębnik nosowo-żołądkowy; miało to miejsce przed alloprzeszczepem u czterech pacjentów i po nim u pozostałych sześciu pacjentów, którzy nadal przyjmowali leki immunosupresyjne w momencie zabiegu.

Potwierdzona skuteczność

W 7 na 10 przypadków lekarze zaobserwowali znaczną dekolonizację szczepów wieloopornych (3 kolejne ujemne hodowle bakterii). U 6 z 10 pacjentów dekolonizacja była trwała, tj. stwierdzona przez cały okres obserwacji (4–40 miesięcy). Trzy niepowodzenia można wyjaśnić trudnościami metodologicznymi (niemożność odstawienia antybiotyków 72 godziny po przeszczepie kału, zbyt krótkie podawanie lub zbyt mała ilość kału itp.). Wreszcie, gdy pierwszy przeszczep nie był wystarczający do wyeliminowania wieloopornych bakterii, drugi przeszczep okazał się zarówno możliwy, jak i skuteczny w 2 z 3 przypadków.

Wykazane bezpieczeństwo

U wszystkich 10 pacjentów FMT okazał się pozbawiony większego ryzyka: u jednego pacjenta wystąpiły zaparcia w ciągu pierwszych pięciu dni po przeszczepie, podczas gdy u dwóch innych wystąpiła przejściowa biegunka o niewielkim nasileniu. Według badaczy żaden z 3 zgonów nie był związany z FMT: 2 dotyczyły pacjentów, u których choroba rozwinęła się; trzeci dotyczył pacjenta, który otrzymał dwa przeszczepy kału z powodu choroby GVHD (sidenote: GVHD przeszczep przeciwko gospodarzowi )  i u którego leczenie immunosupresyjne doprowadziło do infekcji wirusowej i grzybiczej 6 miesięcy po FMT. W przypadku pacjentów zakażonych wieloopornymi bakteriami FMT wydaje się bezpiecznym i skutecznym rozwiązaniem, nawet jeśli występuje poważne obniżenie odporności.