6 rzeczy, które trzeba wiedzieć o antybiotykach
Sekcja dla ogółu społeczeństwa
Znajdź tutaj swoją dedykowaną przestrzeń
en_sources_title
en_sources_text_start en_sources_text_end
O tym artykule
1. Antybiotyki ratują życie
Od chwili odkrycia penicyliny w 1928 r. powszechne stosowanie antybiotyków pozwoliło uratować życie kilku milionów osób. Stanowiące główną broń w walce z infekcjami bakteryjnymi antybiotyki równolegle ze szczepieniami zwiększyły oczekiwaną długość życia o prawie 20 lat .1
2. Antybiotyki likwidują gatunki odpowiedzialne za infekcje, ale także dobre bakterie
Jelito, pochwa, płuca, skóra... Kilka organów naszego ciała jest domem dla mikroorganizmów (bakterii, grzybów i wirusów). Nazywa się je mikrobiotami2. Antybiotyki likwidują chorobotwórcze drobnoustroje odpowiedzialne za infekcje, ale mogą też niszczyć niektóre pożyteczne bakterie żyjące w naszej mikrobiocie i powodować mniejsze lub większe zaburzenia równowagi tego ekosystemu. Noszą one nazwę (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) 3. Dotykają wszystkich mikrobiot naszego organizmu: jelitowej, a także skórnej4, płucnej5, mikrobioty uszu, nosa i gardła6, dróg moczowych7 oraz pochwy8.
Dwie twarze antybiotyków
3. Antybiotyki mogą mieć efekty uboczne
Powodowana przez antybiotyki dysbioza oznacza, że ich stosowanie może mieć szkodliwe dla zdrowia konsekwencje. Najważniejsze powikłanie krótkoterminowe to występujące u niektórych pacjentów zmiany pasażu jelitowego. Najczęściej objawiają się one biegunką, ponieważ zmniejsza się zdolność mikrobioty jelitowej do pełnienia funkcji ochronnych. Ta biegunka poantybiotykowa zazwyczaj jest lekka lub umiarkowana , a jej częstotliwość zależy od wieku, rodzaju antybiotyków, okoliczności towarzyszących itp. Może dotykać nawet 35%9,10,11 pacjentów. W przypadku dzieci odsetek ten może sięgać nawet 80%.9 W 10–20% przypadków biegunka jest skutkiem zakażenia Clostridioides difficile (C. difficile).11 Bakteria ta kolonizuje mikrobiotę jelitową, a pod wpływem niektórych czynników (na przykład przyjmowania antybiotyków) staje się patogenem. Konsekwencje kliniczne są różne, od umiarkowanej biegunki po dużo poważniejsze objawy, a nawet śmierć.11
35% Może dotykać nawet 35% pacjentów
80% oraz 80% dzieci
4. Antybiotyki ona mieć dużo bardziej długofalowe konsekwencje
Biegunka poantybiotykowa to nie jedyny objaw dysbiozy poantybiotykowej. Może ona mieć dużo bardziej długofalowe konsekwencje, jeżeli wystąpi na bardzo wczesnym etapie życia. Szczególnie wrażliwy jest okres okołoporodowy charakteryzujący się rozwojem mikrobioty jelitowej i dojrzewaniem układu odpornościowego . Dysbioza spowodowana przez przyjmowanie antybiotyków w tej fazie wydaje się być czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób przewlekłych (otyłości, cukrzycy, astmy, przewlekłych chorób zapalnych jelita).13
5. Niewłaściwe stosowanie antybiotyków jest przyczyną oporności na antybiotyki
Oporność na antybiotyki – inaczej antybiotykooporność – oznacza, że leczenie infekcji bakteryjnej antybiotykami przestaje być skuteczne1. Z czego to wynika? Antybiotyki są skuteczne tylko w przypadku bakterii. Nie działają na wirusy (na przykład na grypę)14. Ich niewłaściwe (na przykład w przypadku infekcji wirusowej) lub nadmierne stosowanie u ludzi lub zwierząt przyspiesza wystąpienie tego zjawiska. Oporność na antybiotyki powoduje dłuższe hospitalizacje, wyższe koszty ochrony zdrowia i wzrost śmiertelności. Dlatego jest ona ważnym problemem z obszaru zdrowia publicznego na skalę światową.1
6. Co roku organizowany jest Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach
Co roku od 18 do 24 listopada WHO organizuje światowy tydzień wiedzy na temat leków przeciwmikrobowych, którego celem jest popularyzacja wiedzy o zjawisku oporności na (sidenote: Leki przeciwmikrobowe Kategoria leków obejmująca antybiotyki (leki przeciwbakteryjne), leki przeciwwirusowe, leki przeciwpasożytnicze oraz leki przeciwgrzybicze. WHO Antimicrobial Resistance; Oct 2020 ) oraz zachęcenie społeczeństwa, pracowników ochrony zdrowia i polityków do stosowania najlepszych praktyk w celu walki z powstawaniem i rozpowszechnianiem się antybiotykooporności. Jako ekspert w dziedzinie mikrobioty Biocodex Microbiota Institute przyłącza się do tej inicjatywy.
Co roku od 2015 r. WHO organizuje Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach, którego celem jest podnoszenie poziomu wiedzy o ogólnej odporności na mikroorganizmy.
Kampania ta, realizowana w dniach 18-24 listopada, zachęca społeczeństwo, pracowników służby zdrowia i decydentów do ostrożnego stosowania antybiotyków, aby zapobiec dalszemu szerzeniu się oporności na nie.
1. WHO Antimicrobial Resistance; Oct 2020; https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/antimicrobial-resistance
9. McFarland LV, Ozen M, Dinleyici EC et al. Comparison of pediatric and adult antibiotic-associated diarrhea and Clostridium difficile infections. World J Gastroenterol. 2016;22(11):3078-3104.
10. Bartlett JG. Clinical practice. Antibiotic-associated diarrhea. N Engl J Med 2002;346:334-9.
11. Theriot CM, Young VB. Interactions Between the Gastrointestinal Microbiome and Clostridium difficile. Annu Rev Microbiol. 2015;69:445-461.
14. Centers for Disease Control and Prevention; Patient Education and Promotional Resources https://www.cdc.gov/antibiotic-use/community/pdfs/aaw/au_improving-antibiotics-infographic_8_5x11_508.pdf
