Mikrobiota: ważny element w zaprzestaniu palenia

4,5 kg więcej w ciągu 6–12 miesięcy od rzucenia palenia, a nawet ponad 10 kg w ciągu roku w przypadku 13% byłych palaczy: przyrost masy ciała to główna przeszkoda w rzuceniu palenia. Aby ocenić potencjalną rolę mikrobioty jelitowej w przyroście masy ciała, zespół badaczy przeprowadził badanie na myszach.

Tytoń, dysbioza i przyrost masy ciała

Pierwsze stwierdzenie: gryzonie regularnie narażone na działanie dymu papierosowego utrzymywały niższą masę ciała, nawet przy diecie bogatej w tłuszcz i cukier. Natomiast, podobnie jak u ludzi, odstawienie tytoniu prowadziło do przyrostu masy ciała, chyba że myszom podano antybiotyki o szerokim spektrum działania, które zubożyły ich mikrobiotę. Dlaczego? Związki tytoniu, takie jak nikotyna, wydają się przenikać do układu pokarmowego „palących” myszy, trwale zmieniając (nawet po odstawieniu tytoniu) skład bakteryjny mikrobioty jelitowej. W efekcie metabolizm jest w stanie lepiej pozyskiwać energię z pożywienia (mniej kalorii w kale).

Przeniesienie mikrobioty z myszy „palących” lub od tych, u których odstawiono tytoń, potwierdziło rolę mikrobioty jelitowej: myszy będące biorcami (akseniczne (sidenote: Ksenicznych myszach Myszy wolne od zarazków, hodowane w sterylnym środowisku. ) i nigdy nienarażone na działanie dymu) stopniowo przybierały na wadze, z wyjątkiem tych, które wcześniej otrzymywały antybiotyki (znacznie mniejszy przyrost masy ciała).

Znaczenie dwóch metabolitów

Konieczne jest jeszcze określenie zaangażowanych metabolitów. Spośród tysięcy związków bioaktywnych, których poziom zmieniał się w momencie odstawienia tytoniu, wyizolowano dwie cząsteczki o przeciwstawnym działaniu:

• dimetyloglicynę (DMG) wytwarzaną przez jelito i wątrobę z choliny pochodzącej z pożywienia, która zwiększa przyrost masy ciała; 
• acetyloglicynę (ACG) o przeciwnym działaniu. 

Podczas gdy te dwie antagonistyczne cząsteczki pozwalają „niepalącej” myszy utrzymać wagę, palenie stopniowo zaburza tę równowagę (zwiększone wytwarzanie DMG i zmniejszone wytwarzanie ACG). Według autorów występuje „anorektyczne sprzężenie zwrotne” prowadzące do zmniejszenia ilości przyjmowanego pokarmu w celu uniknięcia zbyt dużej liczby kalorii. Problem polega na tym, że po zaprzestaniu palenia ten hamujący apetyt efekt zanika natychmiast, natomiast dysbioza otyłości i nagromadzone metabolity zanikają powoli. Stąd przyrost masy ciała.