Postmenopauza: estradiol korzystnie działa na mikrobiotę pochwową

Suchość pochwy, ból, swędzenie – okres postmenopauzy może wiązać się z występowaniem objawów ze strony układu moczowo-płciowego. Aby je złagodzić, często przepisuje się estradiol podawany dopochwowo lub krem nawilżający, chociaż wpływ tych środków na mikrośrodowisko pochwy jest słabo poznany. 

Badanie porównawcze

W latach 2016–2017 302 kobiety w okresie postmenopauzy (średnia wieku: 64 lata) cierpiące na dyskomfort sromu i pochwy o natężeniu od umiarkowanego do silnego uczestniczyły w randomizowanym wieloośrodkowym badaniu klinicznym prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby „MsFLASH Vaginal Health Trial”.

Czy można dopatrywać się w tych zmianach korzystnego działania na środowisko pochwy idącego dalej niż tylko łagodzenie objawów? Tego właśnie badacze chcieli się dowiedzieć dzięki analizie post hoc podgrupy 144 pacjentek w okresie postmenopauzy.

Droga do zdrowszej mikrobioty pochwowej?

Po 12 tygodniach mikrobiota pochwowa 80% kobiet z grupy przyjmującej estradiol była zdominowana przez społeczności Lactobacillus i Bifidobacterium. W grupie przyjmującej krem nawilżający było to tylko 36%, a w grupie przyjmującej placebo – 26%. Inną zmianą zaobserwowaną u kobiet z grupy przyjmującej estradiol była ewolucja składu metabolitów wydzieliny pochwy (istotne zmiany w przypadku więcej niż jednego metabolitu na dwa wśród 171 badanych metabolitów), w tym wzrost poziomu mleczanu, który z pewnością przyczynił się do niewielkiego wzrostu pH w tej grupie. Działanie estradiolu okazało się wyraźniejsze u kobiet, których mikrobiota pochwowa była początkowo bardzo zróżnicowana (czyli mniej zdrowa), pH wysokie, a wskaźnik VMI niski. Estradiol może zatem stymulować aktywność metaboliczną pożytecznych bakterii wytwarzających kwas mlekowy, takich jak pałeczki kwasu mlekowego i bifidobakterie.

Kilka wniosków

• Stosowanie dopochwowych tabletek z estradiolem prawdopodobnie powoduje znaczne zmiany mikrobioty i metabolomu pochwy.
• Natomiast korzystne działanie preparatu nawilżającego o niskim pH i podwójnego placebo (lubrykant) ogranicza się do objawów. Produkty te nie wykazują istotnego działania na mikrobiotę pochwy ani na metabolom mimo powodowanego przez nie obniżenia pH. 
• Badanie wykazało też, że ten sam poziom obniżenia pH stanowiący efekt dwóch różnych rodzajów terapii nie musi oznaczać tego samego działania biologicznego i że obniżenie pH pochwy nie wystarczy do modyfikacji mikrobioty pochwy u kobiet w okresie menopauzy. Zdaniem autorów są więc podstawy, żeby mniej entuzjastycznie traktować żele o zrównoważonym pH.