Probiotyki

WHO definiuje probiotyki jako „żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyść zdrowotną gospodarzowi”.

Podstawowe kryteria, które należy uwzględnić przy doborze probiotyku

Nie wszystkie probiotyki1 są sobie równe pod względem wywieranego przez nie korzystnego wpływu, niezależnie od tego, czy są to drożdżaki czy bakterie, i należy przy tym rozważyć wiele kluczowych kryteriów2-6:

• Właściwości zależne od szczepu
• Żyjące
• Proces wytwarzania i sposób przechowywania
• Status
• Poziom dowodu i dawka skuteczna
• Droga podania: doustna albo miejscowa

Korzystny wpływ na mikrobiotę

Probiotyk wywiera korzystny wpływ na mikrobiotę poprzez utrzymanie jej równowagi, promocję jej rekonstrukcji w trakcie oraz po wystąpieniu epizody dysbiozy i poprzez zapobieganie określonym sytuacjom klinicznym prowadzącym do zaburzenia ekosystemu mikrobiologicznego (zapobieganie innym chorobom).⁷

Mechanizm działania każdego szczepu

Mechanizm działania probiotyku jest uzależniony od szczepu i nie można go rozszerzyć na gatunki ani rodzaje, do którego on należy.⁴ Niemniej jednak każdy probiotyk wywołuje specyficzne działanie na gospodarza, uzależnione od jego właściwości fizjologicznych i farmakologicznych. Może on wywoływać następujące działania²:

• wobec gospodarza: poprzez modulowanie układu odpornościowego dzięki właściwościom przeciwzapalnym, troficznemu oddziaływaniu na tkanki, poprzez stymulację kapitału enzymatycznego i wzmocnienie działania barierowego wobec patogenów
• wobec patogenów: poprzez wywoływanie działania przeciwdrobnoustrojowego wobec grzybów, bakterii albo wirusów
• wobec toksyn: poprzez neutralizację toksyn chorobotwórczych.

Towarzystwa naukowe, takie jak WGO,8 ESPGHAN,9 oraz ISAPP¹⁰ przedstawiły swoje opinie i rekomendacje dotyczące korzystania z probiotyków.

Korzyści

Korzyści są rozliczne, jednakże skuteczność probiotyków została wykazana w konkretnych wskazaniach w przypadku konkretnych szczepów:

• Wskazania dotyczące układu pokarmowego: biegunka poantybiotykowa;¹¹ biegunka związana z C. difficile;¹² zapalenie żołądka i jelit;¹³ czynnościowe zaburzenia ze strony układu pokarmowego;¹⁴ trawienie laktozy oraz innych działań enzymów, NZJ;¹⁵ zmartwiające zapalenie jelita cienkiego i wcześniaków;¹⁶ zakażenia H. pylori;¹⁷ biegunka związana z karmieniem przez sondę oraz biegunka podróżnych.¹⁸
• Wskazania dotyczące zapobiegania zakażeniom innym niż układu pokarmowego: zimowe infekcje układu oddechowego,¹⁹ nawracające zakażenia dróg moczowych,²⁰ zakażenia ginekologiczne i zapobieganie egzemie atopowej i alergiom.²¹

Przedmiotem badań są inne korzystne działania, zwłaszcza w odniesieniu do wpływu wywieranego przez probiotyki na raka okrężnicy i odbytnicy²² i określone zaburzenia neuropsychiatryczne.²³

Sources :
1. Food and Agricultural Organization of the United Nations and World Health Organization. Health and nutritional properties of probiotics in food including powder milk with live lactic acid bacteria. World Health Organization [online], (2001).
2. Hill C et al. Expert consensus document. The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2014 Aug;11(8):506-14. doi: 10.1038/nrgastro.2014.66. Epub 2014 Jun 10.
3. Floch MH et al. Recommendations for probiotic use-2011 update. J Clin Gastroenterol. 2011 Nov; 45 Suppl:S168-71.
4. Williams NT. Probiotics. Am J Health Syst Pharm. 2010 Mar 15; 67(6):449-58.
5. Huys G et al. Microbial characterization of probiotics--advisory report of the Working Group "8651 Probiotics" of the Belgian Superior Health Council (SHC). Mol Nutr Food Res. 2013 Aug; 57(8):1479-504. 
6. Sanders ME et al. Effects of genetic, processing, or product formulation changes on efficacy and safety of probiotics. Ann N Y Acad Sci. 2014 Feb; 1309(1):1-18. 
7. McFarland LV. Use of probiotics to correct dysbiosis of normal microbiota following disease or disruptive events: a systematic review. BMJ Open 2014 ; 4 : e005047
8. http://www.worldgastroenterology.org/guidelines/global-guidelines/probiotics-and-prebiotics/probiotics-and-prebiotics-french
9. http://www.espghan.org/
10. http://isappscience.org/probiotics/
11. Szajewska H et al. Probiotics for the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2016 ; 62 : 495-506.

12. McFarland LV et al. A randomized placebo-controlled trial of Saccharomyces boulardii in combination with standard antibiotics for Clostridium difficile disease. JAMA 1994 ; 271 : 1913-8.
13. Guarino A et al. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/ European Society for Pediatric Infectious Diseases evidencebased guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe: update 2014. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014 ; 59 : 132-52.
14. Brenner DM, Chey WD. Bifidobacterium infantis 35624: a novel probiotic for the treatment of irritable bowel syndrome. Rev Gastroenterol Disord 2009 ; 9 : 7-15.
15. Bejaoui M, Sokol H, Marteau P. Targeting the microbiome in inflammatory bowel disease: critical evaluation of current concepts and moving to new horizons. Dig Dis 2015 ; 33 : 105-12.
16. Alfaleh K, Anabrees J. Probiotics for prevention of necrotizing enterocolitis in preterm infants. Cochrane Database Syst Rev 2014 ; 4 : CD005496.
17. Malfertheiner P et al. ; European Helicobacter and Microbiota Study Group and Consensus panel. Management of Helicobacter pylori infection-the Maastricht V/ Florence Consensus Report. Gut 2017 ; 66 : 6-30. diarrhées de la nutrition entérale
18. McFarland LV. Meta-analysis of probiotics for the prevention of traveler's diarrhea. Travel Med Infect Dis. 2007;5:97-105.
19. Smith TJ. et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013;109:1999-2007.
20. Beerepoot MA et al. Nonantibiotic prophylaxis for recurrent urinary tract infections: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Urol 2013 ; 190 : 1981-9.
21. Drago L et al. Effects of Lactobacillus salivarius LS01 (DSM 22775) treatment on adult atopic dermatitis: a randomized placebo-controlled study. Int J Immunopathol Pharmacol. 2011;24:1037-48.
22. Compare D. et al. Contribution of gut microbiota to colonic and extracolonic cancer development. Dig Dis. 2011 ; 29(6) : 554-61.
23. Lye Huey Shi et al. Beneficial properties of probiotics. Tropical Life Sciences Research 2016; 27(2): 73–90. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5031164/pdf/tlsr-27-2-73.pdf

Source complémentaire
Rapport conjoint FAO/OMS sur les probiotiques : ftp://ftp.fao.org/es/esn/food/probio_report_en.pdf