Polska 2025: wiedza i zachowania dotyczące mikrobioty.
Badanie zostało przeprowadzone przez firmę Ipsos wśród 7 500 osób w 11 krajach (Francja, Portugalia, Polska, Finlandia, Włochy, Niemcy, Stany Zjednoczone, Meksyk, Brazylia, Chiny i Wietnam).
Polski paradoks utrzymuje się: mimo ograniczonej wiedzy na temat mikrobioty, stosowane są dobre praktyki pomagające utrzymać jej równowagę.
- 1. Niższy niż przeciętny poziom wiedzy na temat terminu „mikrobiota”
- 2. Pomimo luki informacyjnej, Polacy stosują „dobre” nawyki.
- 3. Jako zaufane źródło, pracownicy służby zdrowia mogliby informować więcej
- 4. Pomimo niskiej świadomości na temat mikrobioty, istnieje zainteresowanie badaniami mikrobioty
- Metodologia
Podsumowanie wyników Polski w badaniu
Chociaż Polacy stosują zachowania chroniące mikrobiotę, takie jak spożywanie probiotyków i prebiotyków, wydają się nie znać dobrze samej mikrobioty — istnieje potrzeba szerszej edukacji ze strony pracowników ochrony zdrowia.
1. W Polsce odnotowuje się niższy niż przeciętny poziom wiedzy na temat terminu „mikrobiota”
Świadomość dotycząca mikrobioty w Polsce nadal należy do najniższych spośród badanych krajów, a niektóre wyniki są niższe niż w poprzednich edycjach badania.
Tylko 18% Polaków twierdzi, że dokładnie wie, czym jest „mikrobiota” (–6 punktów w porównaniu z 2024 rokiem, średnia ogólna: 23%). Ogólnie 74% Polaków deklaruje, że słyszało o mikrobiocie (–1 punkt w porównaniu z 2024 rokiem), co stanowi wynik zbliżony do średniej (71%).
W kontekście świadomości dotyczącej różnorodności mikrobioty, Polska znajduje się wśród krajów z najniższymi wynikami:
polaków słyszało o mikrobiocie jelitowej
(w porównaniu do 57% ogółem)
polaków słyszało o mikrobiocie pochwy
(w porównaniu do 49% ogółem)
polaków słyszało o mikrobiocie jamy ustnej
(w porównaniu do 48% ogółem)
Dowiedz się wszystkiego o mikrobiocie
Dowiedz się więcej
2. Pomimo luki informacyjnej dotyczącej mikrobioty, Polacy częściej stosują zachowania chroniące mikrobiotę
64% polskich respondentów zadeklarowało, że zmieniło swoje zachowania w celu zachowania równowagi mikrobioty — to wyższy odsetek niż średnia (–1 punkt w porównaniu z 2024 rokiem, średnia ogólna: 56%). Jednak tylko 15% stwierdziło, że „znacząco” zmieniło swoje zachowania (–1 punkt w porównaniu z 2024 rokiem, vs 16% ogółem).
Zaledwie 21% Polaków konsekwentnie stosuje urozmaiconą i zbilansowaną dietę, co stanowi wynik niższy niż średnia ogólna wynosząca 31%. Jeśli chodzi o aktywne ograniczanie spożycia żywności przetworzonej, robi to 24% Polaków (23% na świecie).
Polacy wyróżniają się spożyciem probiotyków i prebiotyków: 58% spożywa probiotyki (–2 punkty vs 2024), podczas gdy średnia ogólna wynosi tylko 49%; a 47% spożywa prebiotyki (–4 punkty vs 2024), w porównaniu do zaledwie 41% ogółem.
Jaka jest różnica między prebiotykami, probiotykami a postbiotykami?
Dowiedz się więcej…Jednak wciąż jest miejsce na poprawę, ponieważ 59% nadal myje się kilka razy dziennie (spadek o 11 punktów w porównaniu z 2024 rokiem, 53% ogółem).
3. Pracownicy służby zdrowia odgrywają kluczową rolę w edukacji na temat mikrobioty, wykraczającą poza przepisywanie probiotyków i prebiotyków
W Polsce ludzie polegają na pracownikach służby zdrowia jako źródle informacji o mikrobiocie. Ponad 9 na 10 Polaków w pierwszej kolejności ufa właśnie im, jeśli chodzi o wiarygodne informacje na temat mikrobioty (72%, stabilnie vs 2024, 78% ogółem).
Co więcej, profesjonalna edukacja na temat mikrobioty w Polsce powinna wykraczać poza samo przepisywanie probiotyków i prebiotyków:
71% Polaków otrzymało receptę na probiotyki lub prebiotyki (+3 punkty w porównaniu z 2024 rokiem), co stanowi jeden z najwyższych odsetków obserwowanych (49% ogółem).
Jednak tylko 39% miało już okazję usłyszeć wyjaśnienie, czym jest mikrobiota, jakie pełni role i funkcje (bez zmian w porównaniu z 2024 rokiem, w porównaniu do 42% ogółem)
Niemniej jednak poziom wiedzy pozostaje niski i nie poprawia się z czasem, gdy przepisywane są antybiotyki: tylko 29% Polaków otrzymało od pracowników służby zdrowia zalecenia dotyczące ograniczenia negatywnych skutków antybiotykoterapii dla mikrobioty (39% globalnie).
Antybiotyki: jaki wpływ na mikrobiotę i nasze zdrowie?
Dowiedz się więcejProfesjonalna edukacja ma pozytywny wpływ na świadomość dotyczącą mikrobioty oraz prozdrowotne zachowania
Wśród Polaków, którzy choć raz otrzymali informacje od pracowników służby zdrowia, 43% słyszało już o każdej z mikrobiot (w porównaniu do 28% wśród ogółu Polaków). Są oni również bardziej skłonni do zmiany swoich nawyków w celu ochrony mikrobioty (88% vs 64% wśród ogółu Polaków).
4. Pomimo niższej świadomości na temat mikrobioty, Portugalczycy zadeklarowali zainteresowanie wykonaniem badania mikrobioty
W Polsce badanie wykazało duże zainteresowanie testowaniem mikrobioty, co świadczy o rosnącym zrozumieniu jej wpływu na zdrowie.
Ponad połowa Polaków wyraża chęć wykonania testu mikrobioty (56% vs 61% ogółem). Osoby lepiej poinformowane na temat mikrobioty częściej rozumieją, jak ważna jest jej ochrona – także poprzez testowanie. Aż 64% osób świadomych istnienia mikrobioty byłoby zainteresowanych takim badaniem.
Powody, dla których respondenci uważają testowanie mikrobioty za przydatne, są podobne w Polsce i w wynikach globalnych:
uważają, że taki test jest przydatny do przeprowadzenia ogólnego badania stanu zdrowia
(vs 60% ogółem)
aby zidentyfikować czynniki stylu życia, które mogą wpływać na mikrobiotę i prowadzić do chorób przewlekłych
(vs 49% ogółem)
uważają to za sposób na zapobieganie i/lub spowolnienie rozwoju chorób
(vs 51% ogółem)
Na koniec, ponad połowa Polaków byłaby skłonna oddać próbkę kału, jeśli mogłoby to przyczynić się do rozwoju wiedzy naukowej w dziedzinie mikrobioty, żywienia i zdrowia (56%) – wynik zbliżony do średniej (59%).
Czym są badania i mapowanie mikrobioty?
Istnieją różne rodzaje badań mikrobioty, nie tylko jelitowej. Ogólnie rzecz biorąc, mają one na celu identyfikację mikroorganizmów – takich jak bakterie i grzyby – bytujących w określonej części ciała, aby wspierać podejmowanie decyzji zdrowotnych i/lub przewidywać ich skutki.
Badanie mikrobioty jelitowej, które wydaje się najczęściej stosowanym typem analizy, zazwyczaj polega na zbadaniu próbki kału danej osoby. Przykładowo, można w niej poszukiwać markerów chorobowych lub analizować DNA.
Zarówno zbiorowe, jak i indywidualne analizy mikrobioty jelitowej rozpoczynają się od próbki kału. Mapowanie mikrobioty polega na agregowaniu wyników wielu badań mikrobioty w celu wspierania badań naukowych i walki z chorobami przewlekłymi. Badania indywidualne dostarczają danych osobistych na temat flory jelitowej, jednak bez ustalonej definicji klinicznie potwierdzonej „zdrowej” lub „patologicznej” mikrobioty.
W ten sposób mapowanie wspiera wiedzę na poziomie populacyjnym, a testy indywidualne dają wgląd w stan własnej mikrobioty.
Mikrobiota jelitowa: wciąż nie do końca poznana
Dowiedz się więcej…
Metodologia
Ta trzecia edycja Międzynarodowego Obserwatorium Mikrobioty została przeprowadzona przez Ipsos na próbie 7 500 osób w 11 krajach (Francja, Portugalia, Polska, Finlandia, Włochy, Niemcy, USA, Brazylia, Meksyk, Chiny i Wietnam).
W tej edycji uwzględniono dwa nowe kraje: Włochy i Niemcy.
Badanie zostało przeprowadzone przez Internet w okresie od 21 stycznia do 28 lutego 2025 roku. Dla każdego kraju próba była reprezentatywna dla populacji w wieku 18 lat i więcej pod względem:
- płci
- wieku
- zawodu
- regionu
Reprezentatywność została zapewniona poprzez dobór próby metodą kwotową, czyli najczęściej stosowaną metodą w badaniach mających na celu uzyskanie reprezentatywności populacji. Zmiennymi kwotowymi w każdym kraju były: płeć, wiek, region oraz kategoria społeczno-zawodowa. Dane zostały skorygowane:
- w obrębie każdego kraju, aby zapewnić reprezentatywność każdej populacji z osobna
- globalnie, tak aby każdy kraj miał taką samą wagę w analizie. Analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu oprogramowania Cosi (M.L.I., Francja, 1994), przy poziomie istotności wynoszącym 95%
Populacja badania składała się w 48% z mężczyzn i w 52% z kobiet. Średni wiek wynosił 47.3 lat. Próba 7 500 osób umożliwiła przeprowadzenie szczegółowej analizy według grup wiekowych:
- 18-24 lata
- 25-34 lata
- 35-44 lata
- 45-59 lata
- 60 lat i więcej
Zmiany rok do roku zostały zmierzone na zasadzie porównania danych porównywalnych, tzn. obliczeń dokonano wyłącznie w oparciu o kraje obecne zarówno w pierwszej, jak i drugiej edycji badania. Choć posiadamy dane dla nowych krajów objętych trzecią edycją badania (Niemcy i Włochy), nie zostały one uwzględnione w obliczaniu trendów, ponieważ nie były objęte pierwszymi dwiema edycjami.
Kwestionariusz zawierał 16 pytań, obejmujących:
- dane socjodemograficzne
- poziom wiedzy na temat mikrobiot
- poziom oraz zapotrzebowanie na informacje od pracowników służby zdrowia
- identyfikację i przyjmowanie zachowań mających na celu przeciwdziałanie zaburzeniom mikrobioty
- poziom wiedzy, informacji i zachowań kobiet dotyczących mikrobioty sromowo-pochwowej
- dane zdrowotne
Wypełnienie kwestionariusza trwało dziesięć minut, a wszyscy uczestnicy (7 500 osób) musieli ukończyć cały kwestionariusz, aby zostać uwzględnionymi w badaniu. Terminologia używana w kwestionariuszu dotycząca mikrobioty została przetłumaczona i dostosowana do pojęć stosowanych w poszczególnych krajach.
