Ekspozom, ekspozycja mikrobioty to zagrożenie dla zdrowia!

Żywność, którą jemy, woda, którą pijemy, powietrze, którym oddychamy, nasze mieszkanie, środowisko, w którym pracujemy… W jakim stopniu czynniki, z którymi człowiek styka się od urodzenia do śmierci, mają znaczenie w nieubłaganym rozwoju chorób przewlekłych? Nad tym właśnie głowią się naukowcy. 

Choć od lat usiłują oni zmierzyć wpływ każdego z tych czynników na zdrowie, trzeba jednak stwierdzić, że jeszcze bardzo mało wiemy o zaburzeniach fizjologicznych, które powodują, gdy występują łącznie i kumulują się z biegiem lat.

Niektóre działają synergicznie (mówimy wtedy o efekcie koktajlu), inne kompensują się nawzajem, jeszcze inne są ważne w jednym momencie życia, a w innym nie. Zdarza się też, że konsekwencje różnią się zależnie od czasu trwania ekspozycji.  

Ekspozom: globalne podejście do zdrowia

Urbanizacja, stres, zmiany klimatu, nowoczesne żywienie, toksyczne produkty… Motywowany koniecznością lepszego zrozumienia ekspozycji – często złożonej – na te liczne czynniki środowiskowe angielski epidemiolog Christopher P. Wild (obecnie dyrektor Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem [IARC]) zaproponował w 2005 r. koncepcję „ekspozomu”. Zdefiniował go on jako „ogół ekspozycji, z którymi dana osoba styka się od poczęcia do śmierci”. 

Jego zdaniem ekspozom to „złożona, dynamiczna całość ekspozycji, z którymi człowiek styka się przez całe swoje życie, obejmująca środowisko chemiczne, mikrobiologiczne, fizyczne, sposób spędzania wolnego czasu, stosowane leki, styl życia, dietę i zakażenia”.  

Oddychanie, mycie się, ubieranie się, jedzenie, praca, sen, okazuje się, że to nie są zwykłe, nic nie znaczące czynności. Pociągają one za sobą ekspozycję na źródła mikrocząsteczek, substancje chemiczne, zanieczyszczenia, metale ciężkie, stres, hałas, promieniowanie… a wszystko to jest potencjalnie szkodliwe dla naszego organizmu i naszej mikrobioty.

Lepsze poznanie ekspozomu, czyli ekspozycji, którym jesteśmy poddawani przez całe nasze życie, ma więc podstawowe znaczenie dla zmniejszenia zagrożenia chorobami i włączenia do codziennego życia właściwych nawyków. Jaki związek ma z tym mikrobiota? 
 

Mikrobiota i ekspozom: dialog u podstaw naszego zdrowia 

A co jeśli nasze zdrowie zależy od dialogu między środowiskiem a miliardami mikroorganizmów zamieszkujących nasze ciało ? Zanieczyszczenia, jedzenie, stres, natura… eksposom nieustannie wchodzi w interakcję z naszą mikrobiotą i może influencerować jej delikatną równowagę. To mało znane, ale kluczowe powiązanie, szczególnie w profilaktyce chorób przewlekłych. Wpływ natury na naszą mikrobiotę, i ten wynikający z urbanizacji, są tego najlepszym przykładem.

Odkryj, jak ta cicha wymiana kształtuje nasze zdrowie.

Mikrobiota pod presją: w jaki sposób ekspozom sprzyja chorobom przewlekłym

Nasze środowisko ma ogromny wpływ na nasze zdrowie… poprzez oddziaływanie na naszą mikrobiotę. Zaburzacze hormonalne, mikroplastiki, leki, ultraprzetworzona żywność – wszystkie te elementy eksposomu osłabiają nasz ekosystem jelitowy i sprzyjają rozwojowi chorób przewlekłych. Nauka odkrywa dziś, w jaki sposób te zaburzenia mogą prowadzić do otyłości, depresji, nieswoistych zapaleń jelit (IBD) i alergii. Przykłady to m.in. eksposom grzybiczy i oporność bakterii.

Poznaj powiązania między środowiskiem, dysbiozą a chorobami cywilizacyjnymi.

Od urodzenia do śmierci stykamy się z ekspozomem, który na różne sposoby wpływa na nasze zdrowie

Nasza wrażliwość na środowisko zmienia się z wiekiem. Już od okresu ciąży eksposom wpływa na układ odpornościowy, kształtuje mikrobiotę niemowlęcia i decyduje o przyszłym ryzyku wystąpienia astmy lub alergii. W okresie dojrzewania oddziałuje na zdrowie psychiczne i kondycję skóry. W dorosłości warunkuje poziom stanu zapalnego i ogólne samopoczucie. U osób starszych może wspierać lub zaburzać długowieczność – co pokazują badania nad mikrobiotą stulatków.

Odkryj, jak każdy etap życia wchodzi w interakcję z eksposomem.
 

Kierunek: bardziej przyjazny ekspozom 

Nie wszystko jest w naszych rękach, ale możemy coś z tym zrobić! Korzystny eksposom jest możliwy: dieta bogata w błonnik, aktywność fizyczna, kontakt z naturą, delikatna higiena, ograniczenie działania zaburzaczy… to proste sposoby, by chronić naszą mikrobiotę i zapobiegać chorobom. Dieta śródziemnomorska i środowisko bogate w mikroorganizmy są tego żywym dowodem.

Odkryj konkretne sposoby na stworzenie zdrowego środowiska.

Mikrobiota to strażnicy naszego środowiska. Stanowią żywe interfejsy między naszym ciałem a światem zewnętrznym i wiernie odzwierciedlają otaczające nas środowisko. Zrozumienie eksposomu to klucz do poznania mechanizmów, które pozwolą nam lepiej żyć, zdrowiej się starzeć i zapobiegać chorobom przyszłości. Podejście eksposomiczne rzuca nowe światło na nasze relacje ze zdrowiem publicznym, ekologią i codziennymi nawykami.