Mikrobiota pochwy

Jak dbać o mikrobiotę pochwy

Pochwę zasiedlają setki bakterii.1 Zobaczmy, jak działają i dlaczego należy dbać o naszą mikrobiotę! 

Opublikowano 22 Wrzesień 2021
Zaktualizowano 28 luty 2024

O tym artykule

Opublikowano 22 Wrzesień 2021
Zaktualizowano 28 luty 2024

Spis treści

Spis treści

21% Tylko 1 na 5 kobiet twierdzi, że dokładnie zna znaczenie terminu „mikrobiota pochwy”

Czym dokładnie jest mikrobiota pochwy?

Mikrobiota, czyli flora pochwy, składa się z setek bakterii i mniejszej liczby grzybów (Candida), które zasiedlają pochwę.1

W przypadku większości kobiet (w przeciwieństwie do mikrobioty jelitowej) mikrobiota pochwy jest zrównoważona, gdy jej różnorodność jest niewielka (ok. 200 gatunków bakterii) i gdy dominują Lactobacilli – bakterie w kształcie pałeczek.1

Wszystkie kobiety posiadają mikrobiotę pochwy, ale mikrobiota pochwy u każdej kobiety jest inna. Do tej pory opisano pięć głównych typów zbiorowisk bakteryjnych pochwy:1,2

Mikrobiota pochwy stanowi dynamiczną populacją podatną na wpływ czynników takich jak pochodzenie etniczne, hormony płciowe, antykoncepcja hormonalna, zachowania seksualne, irygacja pochwy, dieta, nałóg palenia, środowisko społeczne (np. przestrzeń życiowa) i geny.1,3

Jednocześnie flora pochwy nie żyje sama. Odbyt i wejście do pochwy znajdują się tuż obok siebie, a bakterie z jednego mogą kolonizować drugi.4 Zatem jelito stanowi naturalny rezerwuar pałeczek kwasu mlekowego dla pochwy, co jest ważne z punktu widzenia równowagi flory pochwy.5,6,7

Jak zmienia się mikrobiota pochwy przez całe życie?

Organizm ewoluuje przez całe życie, podobnie jak mikrobiota pochwy. Skład mikrobioty pochwy zmienia się znacznie począwszy od dzieciństwa poprzez dorosłość aż do menopauzy.1 Zmiany hormonalne modyfikują rytm naszego życia, a także wpływają na mikrobiotę pochwy.8 Na przykład menstruacja tymczasowo zmienia różnorodność drobnoustrojów pochwy. Mikrobiota odgrywa również rolę podczas porodu.1,10 W czasie ciąży zachodzą zmiany fizjologiczne mające na celu przystosowanie organizmu matki do organizmu płodu i odwrotnie.9 U kobiet w ciąży mikrobiota pochwy jest bardziej stabilna, mniej bogata i mniej zróżnicowana9, a wysoki poziom estrogenu zapewnia całkowitą dominację pałeczek kwasu mlekowego.1,8 Wreszcie, w okresie menopauzy mikroflora pochwy powraca do nowej równowagi.10

Dlaczego mikrobiota pochwy ma kluczowy wpływ na zdrowie?

Bakterie zawarte w mikrobiocie pochwy pomagają w utrzymaniu zdrowego środowiska pochwy.1 Niektóre spośród tych bakterii, zwłaszcza pałeczki kwasu mlekowego, zapobiegają zasiedlaniu się w pochwie (sidenote: Drobnoustrojami Organizmy żywe zbyt małe, aby być widoczne gołym okiem. Obejmują bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Często określa się je jako „drobnoustroje”, „mikroorganizmy” lub „mikroby”. Zródło: What is microbiology? Microbiology Society
 
)
chorobotwórczych.
Zaproponowano kilka mechanizmów:

  • dzięki produkcji kwasu mlekowego, mikrobiota wspiera środowisko kwaśne (pH ≤ 4.5), które jest nieodpowiednie dla wielu patogenów11,12
  • związki obronne produkowane przez mikrobiotę, takie jak nadtlenek wodoru (H2O2) czy substancje przeciwbakteryjne (bakteriocyny), atakują obce bakterie, wirusy i grzyby11,12
  • mikrobiota pełni rolę bariery utrudniając patogenom osiedlenie się na ścianach pochwy. Obecność pałeczek kwasu mlekowego przyspiesza odnowę nabłonka, do którego patogeny mogą próbować się przyczepić11,12
  • mikrobiota ułatwia produkcję ochronnego śluzu przez nabłonek pochwy, który odstrasza patogeny11,12
  • dzięki stymulacji układu odpornościowego kobiety, mikrobiota poprawia jej zdolność do zwalczania ataków patogenów11,12

Zaburzenia równowagi mikrobioty pochwy: jakie są związane z nią schorzenia?

Stres, choroba, nadmierna higiena (irygacja), leki (antybiotykoterapia itp.), alkohol, tytoń… wszystkie te czynniki mogą wpływać na skład mikrobioty pochwy.8, Gdy w składzie mikrobioty występują zaburzenia równowagi, mamy do czynienia ze stanem, który określa się mianem „ (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) ”.8,11

Dysbioza pochwy ma miejsce, gdy pałeczki kwasu mlekowego, czyli kluczowe bakterie we florze pochwy, tracą przewagę, co toruje drogę mikroorganizmom oportunistycznym do kolonizacji pochwy.8,11 Ich obecność jest często związana z upławami, swędzeniem i pieczeniem lub rybim zapachem , ale przebieg może być również bezobjawowy.8

Dysbioza pochwy jest związana z:

  • bakteryjnym zapaleniem pochwy, spowodowanym kolonizacją przez bakterie chorobotwórcze1 

  • kandydozą, spowodowaną proliferacją grzyba8 

  • obniżeniem płodności11

  • podwyższeniem ryzyka przedwczesnego porodu1

BeNależy pamiętać...

...że kobiety z bakteryjnym zapaleniem pochwy są bardziej narażone na infekcje przenoszone drogą płciową (STI), takie jak opryszczka, wirus brodawczaka, HIV/AIDS lub zakażenia bakteryjne (rzeżączka, chlamydia, rzęsistek).3,14

Wiedząc, co ma bezpośredni wpływ na mikrobiotę pochwy, jak możemy o nią zadbać?

Niezbędna jest dbałość o mikrobiotę pochwy. Codzienna higiena intymna ma kluczowe znaczenie w profilaktyce dysbiozy. Istnieje wiele fałszywych informacji, dlatego ważne jest, aby zrozumieć, CO NALEŻY robić, a CZEGO NIE.

Codziennie:

Chociaż irygacja pochwy nie jest zalecana, ponieważ zmienia florę pochwy, zewnętrzne mycie sromu odpowiednim żelem intymnym pomaga zmniejszyć niepożądane gromadzenie się wydzieliny z pochwy, potu, moczu i zanieczyszczeń kałowych.16


Aby przyczynić się do dobrego zdrowia mikrobioty pochwy...

higiena jest wciąż konieczna15, ale to nie wystarczy. Kilka opcji dotyczących mikrobioty pochwy już istnieje lub jest obecnie testowanych:

  • Probiotyki: Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą gospodarzowi korzyści zdrowotne.17,18 Mogą redukować lub bezpiecznie korygować zaburzenia równowagi mikrobioty. Probiotyki dla kobiet podawane dopochwowo lub doustnie mogą pomóc przywrócić równowagę flory pochwy, złagodzić objawy i obniżyć ryzyko nawrotu różnych zakażeń pochwy.13,19,20,21 Dotyczy to zarówno kobiet w wieku rozrodczym, jak i kobiet po menopauzie.13,20,21
  • Prebiotyki: Prebiotyki to specyficzne, niestrawne włókna dietetyczne, które przynoszą korzyści zdrowotne. Są selektywnie wykorzystywane przez pożyteczne mikroorganizmy wchodzące w skład mikrobioty gospodarza.22,23 Po dodaniu do probiotyków w określonych produktach są one znane jako symbiotyki.24 Uważa się, że prebiotyki przeznaczone dla kobiet wspierają wzrost pałeczek kwasu mlekowego i pomagają przywrócić zdrową kwasowość pochwy.19,25,26

To nie wszystko!

Ostatnie badania ujawniły inne możliwości terapeutyczne w zakresie modyfikacji mikrobioty pochwy, takie jak przeszczep mikrobioty pochwy [vaginal microbiota transplantation] (VMT). Zainspirowany przeszczepami mikrobioty kałowej, VMT polega na przeszczepianiu mikrobioty pochwy zdrowej kobiety kobietom z dysbiozą pochwy. VMT jest obiecującą opcją w opornym na leczenie lub nawracającym bakteryjnym zapaleniu pochwy, chociaż do tej pory metoda ta została przetestowana tylko na bardzo małej liczbie pacjentek (5 w 2019 r.).27

Wszystkie informacje zawarte w tym artykule pochodzą z zatwierdzonych źródeł naukowych. Należy pamiętać, że artykuł nie jest wyczerpujący. Oto wszystkie badania, z których zaczerpnęliśmy wszystkie powyższe informacje.

Międzynarodowe Obserwatorium Mikrobioty

Odkryj wyniki z 2023 r.
Źródła

1 Greenbaum S, Greenbaum G, Moran-Gilad J, et al. Ecological dynamics of the vaginal microbiome in relation to health and disease. Am J Obstet Gynecol. 2019 Apr;220(4):324-335.

Petrova MI, Lievens E, Malik S, et al. Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health. 2015 Front. Physiol. 6:81.

Lewis FM, Bernstein KT, Aral SO. Vaginal Microbiome and Its Relationship to Behavior, Sexual Health, and Sexually Transmitted Diseases. Obstet Gynecol. 2017;129(4):643-654.

Petricevic L, Domig KJ, Nierscher FJ, et al. Characterisation of the oral, vaginal and rectal Lactobacillus flora in healthy pregnant and postmenopausal women. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2012;160(1):93-99.

Reid G, Bruce AW, Fraser N, et al. Oral probiotics can resolve urogenital infections. FEMS Immunol Med Microbiol 2001;30: 49–52.

Antonio MA, Rabe LK, Hillier SL. Colonization of the rectum by Lactobacillus species and decreased risk of bacterial vaginosis. J Infect Dis 2005;192:394–8.

Hilton E, Isenberg HD, Alperstein P, et al. Ingestion of yogurt containing Lactobacillus acidophilus as prophylaxis for candidal vaginitis. Ann Intern Med 1992;116:353–7

Amabebe E, Anumba DOC. The Vaginal Microenvironment: The Physiologic Role of Lactobacilli. Front Med (Lausanne). 2018 Jun 13;5:181.

Gupta P, Singh MP, Goyal K. Diversity of Vaginal Microbiome in Pregnancy: Deciphering the Obscurity. Front Public Health. 2020 Jul 24;8:326.

10 Petrova MI, van den Broek M, Balzarini J, et al. Vaginal microbiota and its role in HIV transmission and infection. FEMS Microbiol Rev. 2013;37(5):762-792

11 Younes JA, Lievens E, Hummelen R, et al. Women and Their Microbes: The Unexpected Friendship. Trends Microbiol. 2018 Jan;26(1):16-32.

12 Kovachev S. Defence factors of vaginal lactobacilli. Crit Rev Microbiol. 2018 Feb;44(1):31-39.

13 Riepl M. Compounding to Prevent and Treat Dysbiosis of the Human Vaginal Microbiome. Int J Pharm Compd. 2018 Nov-Dec;22(6):456-465.

14  Torcia MG. Interplay among Vaginal Microbiome, Immune Response and Sexually Transmitted Viral Infections. Int J Mol Sci. 2019;20(2):266.

15 Bohbot JM, Rica E. Microbiote vaginal, la révolution rose. Editions Marabout. 288 p.

16 Chen Y, Bruning E, Rubino J, et al. Role of female intimate hygiene in vulvovaginal health: Global hygiene practices and product usage. Womens Health (Lond). 2017;13(3):58-67.

17 FAO/OMS, Joint Food and Agriculture Organization of the United Nations/ World Health Organization. Working Group. Report on drafting  guidelines for the evaluation of probiotics in food, 2002.

18 Hill C, Guarner F, Reid G, et al. Expert consensus document. The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2014;11(8):506-514.

19 Gupta P, Singh MP, Goyal K. Diversity of Vaginal Microbiome in Pregnancy: Deciphering the Obscurity. Front Public Health. 2020 Jul 24;8:326.

20  de Vrese M, Laue C, Papazova E, et al. Impact of oral administration of four Lactobacillus strains on Nugent score - systematic review and meta-analysis. Benef Microbes. 2019;10(5):483-496.

21 Bohbot JM, Daraï E, Bretelle F, et al. Efficacy and safety of vaginally administered lyophilized Lactobacillus crispatus IP 174178 in the prevention of bacterial vaginosis recurrence [published correction appears in J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2018 Apr;47(4):177]. J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2018;47(2):81-86.

22 Gibson GR, Roberfroid MB. Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics .J Nutr, 1995; 125:1401-12.

23 Gibson GR, Hutkins R, Sanders ME, et al. Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2017;14(8):491-502.

24 Markowiak P, Śliżewska K. Effects of Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics on Human Health. Nutrients. 2017;9(9):1021.

25 Collins SL, McMillan A, Seney S, et al. Promising Prebiotic Candidate Established by Evaluation of Lactitol, Lactulose, Raffinose, and Oligofructose for Maintenance of a Lactobacillus-Dominated Vaginal Microbiota. Appl Environ Microbiol. 2018;84(5):e02200-17.

26 Shmagel A, Demmer R, Knights D, et al. The Effects of Glucosamine and Chondroitin Sulfate on Gut Microbial Composition: A Systematic Review of Evidence from Animal and Human Studies. Nutrients. 2019 Jan 30;11(2):294.

27 Lev-Sagie A et al. Vaginal microbiome transplantation in women with intractable bacterial vaginosis. Nat Med. 2019 Oct 7.

BMI-21.12

    Przeczytaj także