Bakteryjne zapalenie pochwy

Waginoza bakteryjna

Mikrobiota pochwy Bakteryjne zapalenie pochwy: czy mężczyźni mają z tym związek?

Bakteryjne zapalenie pochwy – najczęstsze zaburzenie ginekologiczne występujące u kobiet w wieku rozrodczym – dotyka od 23% do 29% kobiet na świecie.¹ Ta choroba ma charakter zerojedynkowy: mija niezauważona albo bardzo utrudnia życie. Jej przyczyna jest na razie nieznana, ale wygląda na to, że hipoteza o zaburzeniu równowagi mikrobioty pochwowej potwierdza się.²

O tym artykule

Opublikowano 16 Sierpień 2021

Zaktualizowano 28 Październik 2024

Bakteryjne zapalenie pochwy – co to jest?

Bakteryjne zapalenie pochwy to choroba zdradliwa i trudna do wykrycia. Czy wiesz, że...? U 50% kobiet nie występują żadne objawy, a inne cierpią na miejscowe podrażnienia lub cuchnące upławy^.3

W praktyce lekarz diagnozuje bakteryjne zapalenie pochwy przy użyciu skali Amsela.⁴ Metoda ta opiera się na obecności co najmniej trzech spośród następujących kryteriów:

skąpa, jednorodna wydzielina pochwy
pH pochwy wyższe niż 4,5
zapach aminy (czyli zapach ryby) po specjalnym badaniu wymazu z pochwy
upławy stwierdzone w drodze badania mikroskopowego: obecność komórek tkanki pochwy z przywartymi do nich licznymi bakteriami

Z chorobą tą wiąże się wiele czynników ryzyka: wiek, cykl menstruacyjny, ciąża, aktywność seksualna, a także płukanie pochwy i palenie tytoniu.³ Dysbioza pochwy spowodowana przez leczenie antybiotykami również może mieć udział w późniejszym rozwoju bakteryjnego zapalenia pochwy, co powoduje prawdziwy zaklęty krąg, jeżeli zapalenie to leczy się właśnie antybiotykami.³

Kobiety cierpiące na bakteryjne zapalenie pochwy są też bardziej narażone na zarażenie chorobami przenoszonymi drogą płciową: opryszczką, wirusem brodawczaka ludzkiego, AIDS oraz infekcjami bakteryjnymi.^5,6

50% kobiet nie występują żadne objawy, a inne cierpią na miejscowe podrażnienia lub cuchnące upławy

Czy mikrobiota pochwy ma z tym związek?

Bakteryjne zapalenie pochwy jest związane z zaburzeniem równowagi mikrobioty pochwy² zwanym dysbiozą (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) . Zacznijmy od podstaw. Mikrobiota pochwy jest zdominowana przez różne gatunki bakterii: pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus (sidenote: Lactobacillus Bakterie w kształcie pałeczki, których najważniejszą cechą jest wytwarzanie kwasu mlekowego. Dlatego nazywa się je „bakteriami mlekowymi”.
Bakterie te są obecne u człowieka w jamie ustnej, pochwie i jelitach. Bytują również na roślinach oraz w organizmach zwierząt. Można je przyjmować, spożywając produkty fermentowane – mleczne, takie jak niektóre sery i jogurty, a także kiszone ogórki, kiszoną kapustę itp.
Pałeczki kwasu mlekowego są także przyjmowane w produktach zawierających probiotyki, ponieważ niektóre ich gatunki są znane z korzystnego działania. W. H. Holzapfel et B. J. Wood, The Genera of Lactic Acid Bacteria, 2, Springer-Verlag, 1st ed. 1995 (2012), 411 p. « The genus Lactobacillus par W. P. Hammes, R. F. Vogel Tannock GW. A special fondness for lactobacilli. Appl Environ Microbiol. 2004 Jun;70(6):3189-94. Smith TJ, Rigassio-Radler D, Denmark R, et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013 Jun;109(11):1999-2007. ) ). Bakterie te umożliwiają utrzymanie kwaśnego pH mikrobioty pochwy, co zapobiega namnażaniu bakterii chorobotwórczych.⁷ Można w niej również znaleźć – w mniejszych ilościach – drożdże (Candida albicans).⁸

W przypadku bakteryjnego zapalenia pochwy mikroorganizmy te zostają zastąpione przez mikrobiotę polimikrobową złożoną z kilku gatunków bakterii (Gardnerella, Atopobium, Prevotella, Mobiluncus i inne).² Powoduje to podwyższenie pH mikrobioty pochwy (która w normalnym stanie jest bardzo kwasowa), przypisywane głównie zmniejszeniu obfitości mikrobioty zdominowanej przez bakterie Lactobacillus.⁹ Ale to nie takie proste! Sama obecność pewnych gatunków należących do tej mikrobioty polimikrobowej, jak się wydaje, nie powoduje infekcji, co oznacza, że u nosicielki bakterii Atopobium czy Prevotella wcale nie muszą wystąpić objawy chorobowe. Gardenerella vaginalis występuje u 90% pacjentek z objawami i u 45% kobiet.₄ Bakterię tę długo uważano za główny czynnik powodujący bakteryjne zapalenie pochwy, dopóki nowe badania nie wykazały, że gatunek ten może kolonizować pochwę nie powodując infekcji.¹⁰Trwają badania, których celem jest dokładniejsze określenie wciąż nieustalonych przyczyn tej infekcji.³

35% Tylko 1 na 3 kobiety wie że bakteryjne zapalenie pochwy wiąże się z zaburzeniem równowagi mikroflory pochwy

Ucz się więcej:

Co kobiety wiedzą (i czego nie wiedzą) o mikrobiocie pochwy

69% Prawie 7 na 10 kobiet jest świadomych, że antybiotyki mogą zmieniać mikrobiotę pochwy.

Bakteryjne zapalenie pochwy: jak go unikać?

Leczenie zalecane jest tylko kobietom, u których występują objawy. Najnowsze zalecenia medyczne obejmują przepisywanie antybiotyków doustnych lub dopochwowych.² O ile jednak mogą one złagodzić objawy, to nawroty są, niestety, bardzo częste.¹¹

Jest jednak kilka sposobów zmniejszenia zagrożenia zapaleniem pochwy. Należy unikać czynników ryzyka, takich jak płukanie pochwy i palenie tytoniu.³ W celu przywrócenia równowagi mikrobioty pochwy można zalecić doustne lub dopochwowe przyjmowanie probiotyków^12,13 w leczeniu tej choroby lub zapobieganiu jej nawrotom.

Niniejszy artykuł jest oparty na zatwierdzonych źródłach naukowych. W przypadku wystąpienia objawów zachęcamy do kontaktu z lekarzem rodzinnym lub ginekologiem.