Świąd: jak bakteria S. aureuschce nam się dobrać do skóry?

„Łaskocze, a może swędzi?” – to słynne pytanie dra Knocka z dramatu Jules’a Romains’a pt. „Knock, czyli triumf medycyny” było być może inspiracją dla autorów niedawno przeprowadzonego badania. Jego cel? Próba zrozumienia podstawowych mechanizmów wywołujących świąd (sidenote: Swędzenie Swędzenie, nazywane także świądem, to nieprzyjemne uczucie wywołujące chęć drapania się. Uczucie swędzenia powstaje w zakończeniach nerwowych znajdujących się tuż pod skórą, w specjalnych receptorach zwanych pruriceptorami. Następnie wędruje drogami nerwowymi do mózgu, gdzie aktywuje sensoryczne (uczucie swędzenia), emocjonalne (chęć drapania) i motoryczne (czynność drapania) obszary mózgu.  
Źródło: Ameli ) i wynikającą z niego niepohamowaną potrzebę drapania się. Badanie oparto na serii eksperymentów przeprowadzonych na myszach oraz próbkach nerwów i ludzkiej skóry.

Od bakterii do drapania...

Przedmiotem dochodzeń naukowych był powszechnie występujący na naszej skórze gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Zawsze wiedziano, że ma za skórą diabła: ucztuje na zmianach skórnych osób ze skłonnością do atopowego zapalenia skóry i zamieszany jest w liszajec, chorobę zakaźną skóry, postrach żłobków i przedszkoli. Jego życiorys wzbogacił się o kolejny wpis, kiedy ujawniono jego bezpośrednie powiązania ze świądem, czyli uczuciem swędzenia skóry.

Jej modus operandi został obnażony: S. aureus wytwarza białko o nazwie V8, które wiąże się z receptorem skóry odpowiedzialnym za odczuwanie swędzenia. Aktywując ów receptor, białko V8 uruchamia sygnał alarmowy, który dociera drogą nerwową do mózgu. Odpowiedź na odczuwany świąd jest natychmiastowa: drapanie, często tak intensywne, że dochodzi do uszkodzeń skóry.

... następnie inwazja lub dalsze rozprzestrzenianie

Czy nie na to właśnie liczy bakteria? Nie przypisując mikroorganizmowi makiawelicznych pobudek, musimy przyznać, że wszystko to jest mu zdecydowanie na rękę: drapanie jest dla niego idealną okazją, by dotrzeć do nowych tkanek, takich jak dłoń lub łapa zwierzęcia, która chce złagodzić uczucie swędzenia, a nawet do nowych osobników, pod warunkiem, że znajdują się w zasięgu drapanej skóry. Co gorsza, zmiana skórna powstała w wyniku drapania jest dla bakterii okazją, by wniknąć głębiej w tkankę skórną. Krótko mówiąc, zarówno pod względem rozprzestrzeniania się, jak i inwazji, wygranym jest zawsze S. aureus – poprzez zmuszanie nas do drapania.