Miesiączka a mikrobiota pochwy: nauka robi postępy

Czym dokładnie jest mikrobiota pochwowa i na czym polega jej rola?

Prof. Ina Schuppe Koistinen: Mikrobiota pochwy to złożony ekosystem żyjących w pochwie mikroorganizmów (sidenote: Drobnoustrojami Organizmy żywe zbyt małe, aby być widoczne gołym okiem. Obejmują bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Często określa się je jako „drobnoustroje”, „mikroorganizmy” lub „mikroby”. Zródło: What is microbiology? Microbiology Society. 
  ) – bakterii, wirusów i grzybów – które wyewoluowały w taki sposób, aby pomóc w ochronie kobiecego układu rozrodczego.

Inaczej niż w jelitach, zdrowa mikrobiota pochwowa jest słabo zróżnicowana i zdominowana przez gatunek Lactobacillus. Bakterie Lactobacillus chronią pochwę przed nadmiernym namnażaniem innych organizmów poprzez utrzymywanie niskiego pH pochwy dzięki wytwarzaniu kwasu mlekowego oraz substancji antymikrobowych, takich jak H₂O₂ i bakteriocyny. Konkurują one również o substancje odżywcze, przywierają ściśle do błony śluzowej i modulują miejscowy układ odpornościowy.

Jak zmienia się mikrobiota pochwowa w ciągu cyklu menstruacyjnego?

I. S.-K.: Wiemy, że zdrowa mikrobiota pochwowa jest odporna na zmiany takie jak menstruacja, aktywność seksualna i wahania poziomu hormonów. Podczas miesiączki u większości – ale nie wszystkich – kobiet mikrobiota pochwowa jest stosunkowo stabilna. Krew menstruacyjna podwyższa pH i dostarcza substancji odżywczych bakteriom pochwowym, takim jak Gardnerella czy Prevotella, które mają związek z brakiem równowagi mikrobioty pochwowej (który nazywamy dysbiozą (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) ).

Dlatego podczas krwawienia mikrobiota pochwowa jest bardziej zróżnicowana niż zwykle¹, ale zazwyczaj wraca do równowagi, gdy menstruacja się skończy (nazywamy to „odpornością”).

Czy higieniczne środki ochrony wpływają na mikrobiotę pochwową?

I. S.-K.: Niewiele jest danych naukowych dotyczących związku między menstruacją, metodą ochrony higienicznej i mikrobiotą pochwową. Na razie nie wiemy, czy środki ochrony higienicznej wpływają na jej skład. Jest to bardzo istotna kwestia, ponieważ połowa kobiet (około 26% populacji świata²) jest w wieku rozrodczym, w związku z czym ten problem ich dotyczy, ale jeszcze żadne badanie na dużej kohorcie nie porównało różnych rodzajów ochrony: tamponów, podpasek, kubeczków i majtek menstruacyjnych. W prowadzonym obecnie w Szwecji badaniu badamy wpływ ochrony higienicznej na mikrobiotę pochwową 2000 kobiet. Nie mogę się doczekać wyników.

Czy istnieje związek między bolesną miesiączką a mikrobiotą?

I. S.-K.: Niestety, również w tym przypadku jest bardzo mało badań. W badaniu przeprowadzonym w Szwecji³ 50% dorastających dziewcząt zgłaszało ból podczas miesiączki, a prawie 40% – silny ból. Badania wykazały, że u kobiet dotkniętych bolesnymi miesiączkami występuje wysoki poziom prostaglandyn – hormonów powodujących bolesne skurcze brzucha. Na razie nie wiadomo, czy mikrobiota ma w tym udział.

Musimy rozszerzyć badania, ponieważ dziewczętom zawsze mówiono, że ból podczas miesiączki jest normalny. Ale nie jest! Musimy zbadać czynniki związane z bólem menstruacyjnym, żeby ulżyć kobietom i poprawić diagnostykę endometriozy. Jak pisze „Forbes”, w branży farmaceutycznej tylko 4% środków B+R przeznacza się na ten specyficznie kobiecy problem zdrowotny, co nie napawa optymizmem. Jestem przekonana, że musimy podnosić poziom wiedzy na ten temat. To moja misja!

Czy podczas cyklu menstruacyjnego występuje ryzyko silniejszych infekcji pochwy? Czy ma związek z mikrobiotą? 

I. S.-K.: Ryzyko infekcji pochwy (kandydozy lub bakteryjnego zapalenia pochwy) rośnie podczas miesiączki, co ma związek z mikrobiotą pochwy. Jak już mówiłam, krew menstruacyjna tworzy środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii chorobotwórczych, co prowadzi do dysbiozy (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) .

Zgodnie z danymi organizacji Water Aid (sidenote: Źródła ) 72 mln kobiet na świecie musi radzić sobie z miesiączką bez dostępu do porządnej toalety. Ponadto kobiety nie zawsze stać na środki ochrony higienicznej, przez co są bardziej narażone na infekcje. Aby poprawić sytuację, potrzeba zarówno edukacji, jak i środków.

Seks podczas miesiączki – czy wpływa na mikrobiotę pochwową i ryzyko wystąpienia infekcji?

I. S.-K.: Seks podczas miesiączki jest jak najbardziej w porządku. Ponieważ jednak mikrobiota pochwowa jest wtedy bardziej narażona na dysbiozę, zaleca się stosowanie prezerwatyw. Wszystkie praktyki seksualne związane z wymianą płynów ustrojowych mogą zaostrzyć dysbiozę pochwy. Dysbiotyczna mikrobiota pochwowa zwiększa zagrożenie przenoszonymi droga płciową infekcjami powodowanymi przez bakterie, takie jak chlamydia i dwoinka rzeżączki, i wirusy, takie jak papillomawirus ludzki (HPV) czy HIV^4-6.

Jak można zadbać o mikrobiotę pochwową podczas miesiączki?  

I. S.-K.: Przede wszystkim radzę wszystkim kobietom, żeby wybierały produkt, z którym dobrze się czują. Pomoże on dobrze poradzić sobie z miesiączką, zapewni komfort i poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest, żeby wybrać produkt odpowiedni do intensywności krwawienia.

Następnie trzeba przestrzegać bardzo prostych zasad: tampon lub kubeczek menstruacyjny (który trzeba wysterylizować przed założeniem) należy zmieniać co 4–6 godzin, żeby ograniczyć ryzyko wystąpienia zespołu wstrząsu toksycznego (sidenote: Zespół wstrząsu toksycznego Jest to rzadka, ale groźna dla życia przypadłość powodowana przez związane z używaniem tamponów lub kubeczków bakterie przedostające się do organizmu i wyzwalające szkodliwe toksyny. Źródła. ) ⁷, przed założeniem środka ochrony myć ręce i unikać tamponów oraz podpasek pachnących lub nasączonych innymi chemikaliami. Pochwa oczyszcza się sama, usuwając swoją wydzielinę. Nie ma potrzeby stosowania irygacji. Srom należy myć letnią wodą, płynem myjącym bez mydła lub olejkami bez substancji zapachowych. Nie należy używać produktów antymikrobowych, które mogą zaburzyć mikrobiotę. Uprawiaj bezpieczny seks i dobrze traktuj swój srom oraz pochwę, nie przesadzaj z mydłem i zapachami to najlepsza rada, którą mogę dać!

Poznaj wywiad z prof. Iną Schuppe Koistinen:

BMI 22.55

Nie przegap innych odcinków