Łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, trądzik różowaty – oś jelita-skóra ma z nimi związek

Są silnie unaczynione, gęsto unerwione, mają wielkie znaczenie dla układu odpornościowego i zamieszkują je ogromne kolonie mikroorganizmów – jelita i skóra mają ze sobą sporo wspólnego.22 Ale to nie wszystko: od kilku lat jest coraz więcej dowodów na istnienie powiązań między jelitami a skórą (oś jelita-skóra), a nawet osi jelita-mózg-skóra.23

 

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Human microbiome, conceptual image. Computer illustration showing the microbiome of the human body, including the colon (large intestine, lower centre). The microbiome is the collection of microbes (micro-organisms including bacteria, archaea, protists, fungi and viruses) found on and in the human body.

Wydaje się, że mikrobiota jelit gra aktywną rolę w patogenezie różnych chorób skóry, takich jak łuszczyca, trądzik różowaty czy atopowe zapalenie skóry

Dzieje się tak za pośrednictwem trzech mechanizmów: składu mikrobioty skórnej, jej działania barierowego lub jej odpowiedzi immunologicznej.

Axe intestins peau-cerveau_schéma PL

Wrzody skóry lub łuszczyca u pacjentów dotkniętych przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit, zapalenie skóry i łuszczyca u chorych na celiakię, dysbioza jelit i infekcja H. pylori u osób dotkniętych trądzikiem różowatym – to tylko niektóre z wielu przykładów powiązań między patologiami układu pokarmowego a patologiami skóry.22 Nie zostały one jeszcze do końca poznane, ale zaproponowano kilka scenariuszy tłumaczących tę oś jelita-skóra.

SKŁAD MIKROBIOTY SKÓRNEJ

Mikrobiota jelit może wpływać na skład mikrobioty skórnej.23 Udział w tym procesie mają prawdopodobnie krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA – octan, propionian itp.) stanowiące produkt fermentacji błonnika dokonywanej przez mikrobiotę jelit. Ich rola polega na zmianie dominacji niektórych mikroorganizmów lub profili mikrobowych skóry. Na przykład jelitowa bakteria (patrz tabela) Propionibacterium wytwarza przede wszystkim octan i propionian. Natomiast kwas propionowy ma właściwości przeciwbakteryjne. Działa na niektóre patogeny skórne, zwłaszcza na opornego na metycylinę gronkowca złocistego23. Natomiast komensalne bakterie skórne S. epidermidis i Cutibacterium acnes znacznie lepiej znoszą zmiany SCFA.23

Obraz
Axe intestins peau

INTEGRALNOŚĆ BARIERY SKÓRY

Wydaje się, że dzieci cierpiące na atopowe zapalenie skóry cierpią również na dysbiozę jelit. Gdy w barierze jelit wystąpi ubytek, rośnie penetracja antygenów żywnościowych, toksyn bakteryjnych i patogenów.14 Na przykład wolny fenol i p-krezol zdolne do zakłócenia równowagi bariery skóry i zmniejszenia produkcji keratyny mogą być wytwarzane przez bakterie jelitowe, zwłaszcza Clostridiales difficile.14,22,23 Ilość witaminy D, której niski poziom został powiązany z atopowym zapaleniem skóry i łuszczycą, może być regulowana przez mikrobiotę jelit i uczestniczyć w systemie sygnalizacji między mikrobiotą a gospodarzem.14

W przypadku trądziku metabolity mikrobowe prawdopodobnie regulują różne funkcje skóry (proliferację komórek, metabolizm lipidów itp.) przy użyciu innych dróg metabolicznych.14 Wysoki indeks glikemiczny typowy dla posiłków nastolatków w krajach rozwiniętych wpływa na metabolizm insuliny, przypuszczalnie zapoczątkowując hiperproliferację gruczołów łojowych, lipogenezę i hiperplazję keratynocytów, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju trądziku.14,23 Jest to zależność dwukierunkowa – uczestnicząca w tym procesie droga metaboliczna przypuszczalnie wpływa na skład mikrobioty jelit poprzez barierę jelit. Stąd bierze się zaklęty krąg polegający na pozytywnym sprzężeniu zwrotnym ze stanem zapalnym.23

ODPOWIEDŹ IMMUNOLOGICZNA SKÓRY

Mechanizmy oddziaływania mikrobioty jelit na mikrobiotę skórną prawdopodobnie obejmują także wpływ mikroorganizmów jelitowych na odporność ogólnoustrojową.22 Niektóre mikroorganizmy i metabolity jelitowe ułatwiają odpowiedź przeciwzapalną.24 Na przykład SCFA przypuszczalnie nasilają miejscowe i odległe działanie przeciwzapalne, zwłaszcza jeżeli chodzi o skórę.22 I odwrotnie – inne metabolity przypuszczalnie uczestniczą w pętli zapalnej i przyczyniają się do wystąpienia patologii skóry; na przykład bakterie nitkowate sprzyjają nagromadzeniu prozapalnych komórek Th17 i Th1.23

W przypadku trądziku różowatego niektórzy autorzy sugerują związek z Helicobacter pylori. Bakteria ta może działać prozapalnie za pośrednictwem peptydów.11,22 Inne mechanizmy działają w przypadku łuszczycy, kiedy to dochodzi do spadku liczebności gatunków korzystnych, takich jak Faecalibacterium prausnitzii13 albo Akkermansia muciniphila – gatunku uznanego za strażnika integralności nabłonka jelit chroniącego przez patologiami ze stanem zapalnym11. U pacjentów, których krew zawiera DNA bakteryjne, zaobserwowano znacznie wyższy poziom markerów ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej (IL-1β, IL-6, IL-12, czynnik martwicy guza, interferon γ).11

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Niepatologiczne zmiany skórne związane z dysbiozą

Ewolucję mikrobioty skórnej można również zaobserwować w przypadku niepatologicznych zmian skórnych. Skóra nieustannie ma kontakt z różnymi endogennymi, egzogennymi i związanymi z trybem życia czynnikami, które mogą zmieniać fizyczne, mechaniczne i mikrobowe właściwości bariery skóry.19

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Nappy rash. Close-up of perianal dermatitis in a 1 month old female patient, showing red and inflamed skins. 

DYSKOMFORT, PODRAŻNIENIE, PIELUSZKOWE ZAPALENIE SKÓRY

Skórę wrażliwą określa się jako „ściągniętą”, swędzącą i piekącą w reakcji na bodźce, które normalnie nie powinny powodować takich odczuć. Obserwuje się ją u osób z cerą normalną lub zaburzeniami bariery skóry.19 Związek może z tym mieć nadmierna reaktywność nerwów skóry, bariera skórna oraz mikrobiota skórna.19 Naruszenie warstwy rogowej u osób wrażliwych może ułatwiać penetrację chemicznych, środowiskowych i mikrobowych czynników związanych ze zwiększoną wrażliwością skóry.19

Pieluszkowe zapalenie skóry dotyczy tylko skóry narażonej na pocieranie, nadmierne nawilżanie, zmienne pH i stały kontakt z moczem i kałem. Związek mogą z nim mieć Candida albicans i Staphylococcus aureus.20

Wrażliwość skóry może być związana z nadmierną aktywnością nerwów skóry, barierą skórną i mikrobiotą bytującą na skórze.

Obraz
Dysbiose cutanée_PL

GOJENIE RAN

Odpowiedzią na fizyczne przerwanie bariery skóry jest proces gojenia zaczynający się od stanu zapalnego, który jest wynikiem ścisłej współpracy komórek odpornościowych i bakterii uczestniczących w tym procesie.21 Bakterie komensalne, takie jak Staphylococcus, Streptococcus, Pseudomonas, Corynebacterium, mają na gojenie zarazem pozytywny i negatywny wpływ: pobudzają układ odpornościowy gospodarza i redukują inwazję innych chorobotwórczych mikroorganizmów, ale utrata różnorodności drobnoustrojów często prowadzi do przedłużającego się stanu zapalnego, który może opóźnić gojenie.21 Ten ścisły związek między gospodarzem a jego mikrobiotą skórną w procesie gojenia może otwierać nowe ścieżki terapeutyczne, takie jak kremy bogate w przeciwmikrobowe peptydy, w niszczące biofilmy probiotyki albo w przeciwzapalne bakterie.12,21

ZAPACH CIAŁA

Zapach ciała człowieka jest efektem dokonywanego przez bakterie rozkładu składników potu (aminokwasów, kwasów tłuszczowych i gliceroli), którego produktem są nieprzyjemnie pachnące cząsteczki: „siarkowy” lub „kwaśny” zapach kwasu octowego wytwarzanego przez Staphylococcus spp u dzieci i nastolatków, „kwaśna” woń tioalkoholi wytwarzanych przez Corynebacterium i Staphylococcus spp u dorosłych itp.7 Częste stosowanie dezodorantów i antyperspirantów zmienia skład mikrobioty skóry pach, ponieważ faworyzuje gronkowce kosztem maczugowców, co u dorastającej młodzieży jest przeciwskuteczne.7

ZDANIEM EKSPERTA
Czy probiotyki mogą być trzecim sposobem radzenia sobie z zapachem ciała oprócz dwóch stosowanych obecnie klasycznych metod (dezodoranty z alkoholem lub antyperspiranty)?
"Myślę, że jest możliwe, że regularne stosowanie przez długi czas produktu przeciw zapachowi ciała zawierającego żywe mikroorganizmy może zmienić skład mikrobioty pach w taki sposób, że będzie ona mniej podatna na wytwarzanie zapachów. Przypuszczam jednak, że działanie to jest bardzo słabe i prawdopodobnie mniej skuteczne niż antymikrobowe działanie alkoholu. Ponadto probiotyki nie będą w stanie powstrzymać wilgotnienia pach (wytwarzania potu) tak skutecznie jak zawarty w antyperspirantach chlorowodorotlenek glinu, który blokuje gruczoły potowe."
DR. MARKUS EGERT
Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Patologie skóry związane z dysbiozą

Mikrobiota skórna to dynamiczny system, w którym mikroorganizmy nieustannie konkurują o przetrwanie. Równowaga ta niekiedy zostaje zachwiana: bakterie komensalne stają się patogenami oportunistycznymi1,4 i pojawia się dysbioza charakterystyczna dla patologicznych (trądziku, łuszczycy, zapalenia skóry itd.) i niepatologicznych (podrażnień, ran, zapachu) stanów skóry. Do ustalenia pozostaje, czy nierównowaga ta jest ich przyczyną, czy skutkiem.2

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Trądzik, łuszczyca, trądzik różowaty... Wiele patologii skóry ma związek z dysbiozami, które mogą mieć charakter diagnostyczny i predykcyjny, a nawet otwierać potencjalne ścieżki terapeutyczne.

RAK SKÓRY

Fizjopatologia:

w przypadku niektórych nowotworów skóry dysbiozy mogą sprzyjać kancerogenezie.9,10,11,12 I odwrotnie – zdrowa mikrobiota może hamować występowanie guzów poprzez regulację układu odpornościowego i kontrolę stanu zapalnego.

Udział mikrobioty:

  • możliwość powodowania przewlekłego stanu zapalnego prowadzącego do raka skóry przez S. aureus, Streptococcus pyogenes i Pseudomonas aeruginosa, β ludzkiego papillomawirusa, wirusa Epsteina-Barr i grzyby Malassezia lub Candida,16
  • związek infekcji S. aureus z nasileniem chłoniaka skórnego T-komórkowego.12

ŁUSZCZYCA

Fizjopatologia:

mediowana immunologicznie patologia wieloczynnikowa z udziałem czynników genetycznych, zakłóceń układu odpornościowego i środowiskowych czynników wyzwalających.

Częstotliwość występowania:

2–3% populacji. Pojawia się często w wieku 15-20 lat.11 Często wykazuje dwa szczyty częstotliwości (w wieku 20–30, a następnie 50–60 lat).13

Udział mikrobioty:

  • zmiana składu mikrobioty skórnej i utrata różnorodności11 wpływająca nie tylko na uszkodzenia, ale także na całość mikrobioty skórnej.11
  • Mikroorganizmy związane z choroba są na razie słabo zidentyfikowane.1,11 Wiele danych jest sprzecznych. Niemniej S. aureus jest liczniejszy i ma udział w stanie zapalnym (nasila odpowiedź limfocytów Th17 wyzwalających prozapalne cytokiny).11
  • Często ma związek z dysbiozą jelit.14

TRĄDZIK

Fizjopatologia:

wieloczynnikowa przewlekła choroba zapalna obejmująca łojotok, nieprawidłową keratynizację kanałów pęcherzykowych oraz dysbiozę mikrobioty skórnej związaną z dominacją zjadliwych filotypów C. acnes.9 

Częstotliwość występowania:

ósma co do częstotliwości choroba skóry dotykająca 9,38% ludności świata (bez podziału na kategorie wiekowe). W niektórych krajach dotyka 35–100% nastolatków.10

Udział mikrobioty:

  • utrata równowagi między różnymi filotypami C. acnes (bardziej zjadliwy filotyp IA1 zaczyna dominować i  powoduje zapalenie, pobudzając wrodzoną odporność);9
  • utrata wzajemnej kontroli C. acnes (utrzymuje kwaśne pH i hamuje rozwój S. epidermidis) i S. epidermidis (działa przeciwzapalnie, hamuje namnażanie C. acnes);9
  • przypuszczalna drugorzędna rola prozapalna (zapalenie mieszków włosowych) oportunistycznych gatunków grzybów mieszka włosowego i gruczołu łojowego (Malassezia i, być może, Candida);11
  • dodatkowy wpływ diety na nasilenie trądziku (interakcja z mikrobiota jelit).9

ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY (EGZEMA)

Fizjopatologia:

przewlekła choroba zapalna skóry łącząca silną predyspozycję genetyczną oraz zaburzenie bariery skóry i układu odpornościowego (zapalne limfocyty Th2), co powoduje zwiększoną podatność na infekcje i alergeny.11,15

Częstotliwość występowania:

do 20% niemowląt i 3% dorosłych na świecie,11 przy nawet 10% dorosłych w krajach rozwiniętych.14

Udział mikrobioty:

  • utrata różnorodności mikrobioty skórnej11,12 zarówno w strefach uszkodzonych, jak i zdrowych;
  • wzrost liczebności gronkowców, proliferacja S. aureus związana z mniejszym wytwarzaniem peptydów przeciwmikrobowych przez keratynocyty pod wpływem limfocytów Th2;15 w odpowiedzi wzrost liczebności S. epidermidis w najmniej ostrych formach;12
  • korelacja między gęstością kolonizacji S. aureus a nasileniem choroby i stanu zapalnego.11

ŁOJOTOKOWE ZAPALENIE SKÓRY (ŁZS) I ŁUPIEŻ

Fizjopatologia:

przewlekła choroba skóry wynikająca ze złożonej interakcji między grzybem Malassezia, keratynocytami a reakcją zapalną spowodowaną przez zmianę składu lipidowej skóry.12,18

Częstotliwość występowania:

trzy szczyty (wczesne dzieciństwo, okres dorastania i okres po ukończeniu 50 lat). ŁZS i łupież dotyka połowę dorosłej populacji.11,18

Udział mikrobioty:

  • hydroliza lipidów skóry przez grzyb Malassezia do postaci wolnych kwasów tłuszczowych powodująca reakcję zapalną;16
  • z łojotokowym zapaleniem skóry najczęściej wiąże się nasilona obecność gatunków Malassezia, M. restricta, M. globose i M. furfur; dwa pierwsze gatunki są najbardziej zjadliwe (wytwarzają drażniące kwasy oleinowe, powodując aktywację IL-8 i IL-17);17
  • mikrobiota obszarów uszkodzonych zdominowana przez Actinetobacter, Staphylococcus i Streptococcus;11
  • korelacja między nasileniem choroby a zmniejszeniem zróżnicowania bakterii; brak korelacji z ilością Malassezia.12

TRĄDZIK RÓŻOWATY

Fizjopatologia:

przewlekła choroba zapalna o niepewnej patofizjologii obejmująca reaktywność naczynioruchową, predyspozycje genetyczną, zaburzenie wrodzonej odpowiedzi immunologicznej oraz współistniejące choroby przewodu pokarmowego.17

Częstotliwość występowania:

między 0,9% a 10% ludności Ameryki i Europy.11

Udział mikrobioty:

  • pobudzanie wytwarzania peptydów zapalnych oraz czynników wzrostu komórek przez Demodex folliculorum – roztocz gruczołów łojowych; gruczoły te mogą być również siedliskiem prozapalnej bakterii Bacillus oleronius;11
  • udział wariantu S. epidermidis, bardziej zjadliwego niż bakteria komensalna;11
  • często ma związek z dysbiozą jelit.18
Źródła

Ederveen THA, Smits JPH, Boekhorst J et al. Skin microbiota in health and disease: From sequencing to biology. J Dermatol. 2020 Oct;47(10):1110-1118.

Egert M, Simmering R, Riedel CU. The Association of the Skin Microbiota With Health, Immunity, and Disease. Clin Pharmacol Ther. 2017 Jul;102(1):62-69.

Dréno B, Dagnelie MA, Khammari A, et al. The Skin Microbiome: A New Actor in Inflammatory Acne. Am J Clin Dermatol. 2020 Sep;21(Suppl 1):18-24.

10 Heng, A.H.S., Chew, F.T. Systematic review of the epidemiology of acne vulgaris. Sci Rep 10, 5754 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-62715-3.

11 Ellis SR, Nguyen M, Vaughn AR, et al. The Skin and Gut Microbiome and Its Role in Common Dermatologic Conditions. Microorganisms. 2019;7(11):550.

12 Yu Y, Dunaway S, Champer J, et al. Changing our microbiome: probiotics in dermatology. Br J Dermatol. 2020;182(1):39-46.

13 Rigon RB, de Freitas ACP, Bicas JL, et al. Skin microbiota as a therapeutic target for psoriasis treatment: Trends and perspectives. J Cosmet Dermatol. 2021;20(4):1066-1072.

14 Szántó M, Dózsa A, Antal D et al. Targeting the gut-skin axis-Probiotics as new tools for skin disorder management? Exp Dermatol. 2019 Nov;28(11):1210-1218.

15 Langan SM, Irvine AD, Weidinger S. Atopic dermatitis. Lancet. 2020 Aug 1;396(10247):345-360.

16 Squarzanti DF, Zavattaro E, Pizzimenti S et al. Non-Melanoma Skin Cancer: news from microbiota research. Crit Rev Microbiol. 2020;46(4):433-449.

17 Tutka K, Żychowska M, Reich A. Diversity and Composition of the Skin, Blood and Gut Microbiome in Rosacea-A Systematic Review of the Literature. Microorganisms. 2020;8(11):1756.

18 Adalsteinsson JA, Kaushik S, Muzumdar S et al. An update on the microbiology, immunology and genetics of seborrheic dermatitis. Exp Dermatol. 2020;29(5):481-489.

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Funkcje mikrobioty i jej interakcje z gospodarzem

Mikrobiotę skórną przez długi czas uważano za potencjalne źródło infekcji. Obecnie uznaje się ją za czynnik ważny dla zdrowia gospodarza,2 chociaż jej interakcje z organizmem dopiero zaczęto wyjaśniać.

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Staphylococcus epidermidis.

ZMNIEJSZENIE KOLONIZACJI PRZEZ PATOGENY

Choć wciąż trudno zdefiniować „zdrową” mikrobiotę skórną, powszechnie uważa się, że jest to mikrobiota zróżnicowana i obejmująca bakterie komensalne.2 Taka zrównoważona mikrobiota uczestniczy w ochronie przez infekcjami, swoją obecnością zmniejszając kolonizację dokonywaną przez patogeny. Na przykład żyjąca w gruczołach łojowych C. acnes wydziela zawarte w sebum kwasy tłuszczowe zapewniające skórze kwaśny odczyn hamujący namnażanie się patogenów.8

Inne bakterie wydzielają bakteriocyny i inne substancje antymikrobowe: S. epidermidis wydziela proteazę niszczącą biofilm S. aureus; bytująca w nosie bakteria Staphylococcus lugdunensis wytwarza antybiotyczny peptyd zwalczający wiele patogenów, między innymi S. aureus, Enterococcus faecalis, Listeria monocytogenes, Streptococcus pneumoniae i Pseudomonas aeruginosa.2

Natomiast Corynebacterium striatum modyfikuje program transkrypcyjny bakterii S. aureus, hamując geny związane ze zjadliwością i stymulując geny związane z komensalizmem.6,8 Zatem mikrobiota skórna zachowuje równowagę nie tylko poprzez konkurencyjne wykluczenie, ale także poprzez subtelne interakcje między mikroorganizmami.6

Obraz
Microbiote cutané et interactions_PL

MODULACJA UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

Mikrobiota skórna gra również kluczową rolę w rozwoju i regulacji wrodzonej i nabytej odporności.2 Moduluje ona ekspresję wrodzonych czynników immunologicznych (interleukina IL-1a, peptydy przeciwmikrobowe itp.) wytwarzanych przez keratynocyty i sebocyty,6 a nawet wytwarza niektóre z tych czynników.

Na przykład S. epidermidis może, zależnie od sytuacji, pobudzać lub zmniejszać stan zapalny: hamuje wyzwalanie zapalnych cytokin przez keratynocyty i odpowiedzi immunologiczne uszkodzonych komórek skóry, wzmacnia mechanizmy obronne skóry przed stanem zapalnym, nasilając ekspresję genów kodujących peptydy przeciwmikrobowe, moduluje ekspresję limfocytów T skóry.2 S. epidermidis sprzyja tolerancji na mikrobioty komensalnej, regulując odpowiedzi immunologiczne na patogeny oraz podczas gojenia ran.8 Roseomonas mucosa, Malassezia spp. czy Corynebacterium accolens mogą również modulować odpowiedzi immunologiczne keratynocytów i gospodarza.8

Znaczenie ma również profil genetyczny bakterii: szczepy Cutibacterium acnes pochodzące ze skóry trądzikowej mają geny kodujące czynniki wirulencji, które mogą tłumaczyć większa aktywność prozapalną. I odwrotnie – szczepy pochodzące ze skory zdrowej, w których czynniki te są nieobecne, sprzyjają wytwarzaniu przeciwzapalnych cytokin.8

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Mikrobiota skórna pod wpływem

Mikrobiota skórna zdrowych osób wydaje się stosunkowo stabilna, przynajmniej na przestrzeni kilku miesięcy lub lat.3,4 Niemniej na skład mikrobioty skóry ludzkiej wpływa zarówno jej gospodarz, jak i otoczenie.

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Staphylococcus epidermidis

WPŁYW GOSPODARZA

Skład mikrobioty skórnej w znacznym stopniu zależy od gospodarza, a dokładniej od jego wieku, płci, czynników genetycznych, stanu odporności, aktualnych stanów patologicznych (skóry i nie tylko), obszaru ciała, interakcji między mikroorganizmami, diety i stresu.2

Początkowa kolonizacja skóry noworodka zależy od rodzaju porodu4,7 – dzieci urodzone siłami natury przejmują bakterie pochwy (Lactobacillus, C. albicans), a urodzone przez cesarskie cięcie – mikroorganizmy skórne (Staphylococcus, Streptococcus). W kilka godzin po narodzeniu ilość wydzielanego sebum znacznie rośnie i utrzymuje się na tym poziomie przez kilka dni, po czym spada.2 Niedojrzały układ odpornościowy umożliwia łatwą kolonizację z powodu całkowitego braku reakcji zapalnych.4

W okresie dojrzewania mikrobiota skóry ulega zasadniczej przebudowie pod wpływem zmian hormonalnych pobudzających wydzielanie sebum – wzbogaca się o organizmy lipofilne (Cutibacterium, Malassezia), choć do tej pory dominowały w niej Firmicutes, Bacteroidetes i Proteobakterie oraz zróżnicowana kolonia grzybów.4

Obraz
Microbiote cutané sous influence_PL

WPŁYW ŚRODOWSIKA

Na skład mikrobioty skórnej wpływa również wiele czynników zewnętrznych:2 tryb życia, higiena domu i osobista, współmieszkańcy, geograficzna strefa zamieszkania, nasłonecznienie, wykonywany zawód (oraz odzież, której noszenia wymaga) itp. Na przykład styczność z innymi ludźmi, a także ze zwierzętami domowymi i przedmiotami (telefonem, klawiaturą komputera, salą lekcyjną itp.) modyfikuje mikrobiotę skórną i tłumaczy podobieństwa między mikrobiotą mieszkańców tego samego gospodarstwa domowego lub członków tej samej grupy.3

Co więcej, poszczególne okolice ciała nie są eksponowane na te same warunki danego środowiska – niektóre kontaktują się z nim częściej (dłonie), inne są mniej eksponowane na ultrafiolet itp.3,4 Niemniej mikrobiota skórna jest stosunkowo stabilna u dorosłych, co sugeruje istnienie wzajemnie korzystnych interakcji między mikroorganizmami a gospodarzem.6

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Każdy ma własną mikrobiotę skóry

Skóra – czwarta pod względem intensywności zasiedlenia przestrzeń w organizmie ludzkim2 – jest domem dla złożonej społeczności mikroorganizmów.2 Bakterie, grzyby, pasożyty i wirusy żyją na niej w unikatowej równowadze, innej dla każdego człowieka, tak niepowtarzalnej, że niektórzy badacze przywodzą na myśl indywidualny mikrobowy identyfikator.5

Mikrobiota skóry Atopowe zapalenie skóry: mikrobiota nosa i skóry ma związek z jego nasileniem Ekspozycja na antybiotyki w wieku 0–6 lat szkodzi mikrobiocie jelit i rozwojowi dziecka

Staphylococcus epidermidis

Na każdym z nas żyje nie jedna, ale wiele mikrobiot skórnych. Mikrobiota wykazuje różnice „poziome” między poszczególnymi okolicami ciała (twarz, pachy itp.), ale również „pionowe” występujące w poszczególnych warstwach nabłonka tworzących skórę.

BAKTERIE, GRZYBY, WIRUSY I PASOŻYTY

Mimo swojej łatwej dostępności mikrobiota skórna wciąż jest słabo poznana. Jest niezbyt liczna w porównaniu z jelitem grubym. Liczebnością wynoszącą 1011 bakterii przypomina raczej jelito cienkie.1 Mikrobiota skórna jest zatem czwarta pod względem liczby mikroorganizmów po przewodzie pokarmowym, jamie ustnej i pochwie.2

Obejmuje ona kilka rodzajów bakterii (Actinobacteria, Firmicutes, Proteobacteria i Bacteroidetes), archeony i różne gatunki grzybów, głównie z rodzaju Malassezia.2,3 Wśród zidentyfikowanych gatunków bakterii są przede wszystkim Cutibacterium acnes i Staphylococcus epidermidis, przy czym ich szczepy różnią się u poszczególnych osób; zależą również od stanu skóry (patologicznego lub nie) i od miejsca pobrania próbki.3,6

Na skórze zdrowych osób wykryto również wirusy (papillomawirusy, adenowirusy i inne), choć są one jeszcze słabo opisane,2 a także fagi zwalczające C. acnes i S. epidermidis, co sugeruje istnienie złożonego wiromu. Jeszcze rzadziej opisywane są niezbyt liczne pasożyty (roztocza takie jak nużeniec i inne).3

ZMIENNOŚĆ „POZIOMA” ZALEŻNA OD OKOLIC CIAŁA

Skóra nie jest jednorodnym habitatem: jej powierzchnia jest kwaśna, słona i natleniona, natomiast wgłobienia, w których znajdują się mieszki włosowe, oferują środowisko beztlenowe i bogate w lipidy.6

W oparciu o kryteria takie jak pH, temperatura, wilgotność, intensywność wydzielania potu i zawartość lipidów wyróżnia się zazwyczaj trzy główne nisze:1,3,4

  • strefy łojowe (twarz, klatka piersiowa, plecy) wydzielające bogate w lipidy sebum; - strefy suche;
  • strefy suche (przedramię, dłonie);
  • strefy wilgotne (pachy, zgięcie łokcia, nozdrza, tylna strona kolana i pachwiny), w których liczne gruczoły potowe uczestniczą w termoregulacji (pot), zakwaszają skórę i wydzielają antybakteryjne peptydy.

Niektórzy autorzy wyróżniają czwartą strefę, którą są stopy (przestrzenie między palcami, paznokcie i pięty)4 (patrz tabela).

Obszary te to nisze ekologiczne sprzyjające rozwojowi unikatowej społeczności mikroorganizmów. Strefy najbardziej eksponowane i suche, takie jak dłonie, są najbardziej zróżnicowane. Mikrobiota skóry wilgotnych, bogatych w pot pach jest zdominowana przez rodzaje Corynebacterium i Staphylococcus, natomiast okolice bogate w lipidy – takie jak twarz – zasiedla mikrobiota znacznie mniej urozmaicona (bakterie Cutibacterium, grzyby z rodzaju Malassezia, roztoczDemodex folliculorum).3

Mikrobioty poszczególnych okolic różnią się również liczebnością, od 102 bakterii na cm2 na czubkach palców i plecach do 106 bakterii na cm2 na czole i pod pachami.2

Obraz

ZMIENNOŚĆ „PIONOWA” ZALEŻNA OD WARSTW SKÓRY

Długo panowało przekonanie, że mikroorganizmy skórne bytują tylko na naskórku, w mieszkach włosowych oraz gruczołach łojowych i potowych. Mikroorganizmy żyją jednak również w głębszych warstwach skóry, to jest w skórze właściwej i znajdującej się pod nią tkance tłuszczowej.2

Na powierzchni im grubsza warstwa rogowa, tym mniej mikroorganizmów się na niej znajduje.1

Następnie – w kierunku od warstw górnych do obszarów podskórnych – mikrobiota ewoluuje i stopniowo traci indywidualną specyfikę.4,5

W skórze właściwej i podskórnej tkance tłuszczowej więcej jest proteobakterii, natomiast Actinobacteria i Firmicutes są reprezentowane słabiej niż na naskórku.2

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_dossiers_article
Hide image
Off
Szczegóły dotyczące dokumentacji

Rekombinowane endolizyny leczą bakteryjne zapalenie pochwy

Badanie wykazało, że rekombinowane endolizyny otrzymane z profaga są w stanie wyeliminować biofilm bakteryjny odpowiedzialny za bakteryjne zapalenie pochwy bez szkody dla pożytecznych bakterii mikrobioty pochwy. Wyniki są obiecujące.

Mikrobiota pochwy Rola mikrobioty pochwy, macicy i jelit w endometriozie

35% Tylko 1 na 3 kobiety wie że bakteryjne zapalenie pochwy wiąże się z zaburzeniem równowagi mikroflory pochwy

Bakteryjne zapalenie pochwy to częsty problem kobiet w wieku rozrodczym. Dotyka od 10 do 30% kobiet na świecie. Wiąże się z podwyższonym ryzykiem bezpłodności i powikłań ciąży. Zwiększa również zagrożenie zarażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową. Polega na zaburzeniu równowagi mikrobioty pochwy, któremu towarzyszy charakterystyczny biofilm na nabłonku pochwy wytwarzany przez dominująca w nim bakterię Gardnerella. Problem polega na tym, że biofilm ten często jest oporny na leczenie antybiotykami. Antybiotyki szybko łagodzą objawy, ale w ponad 60% przypadków w ciągu sześciu miesięcy dochodzi do nawrotu choroby. Nowe badanie pozwoliło przetestować alternatywną terapię (sidenote: Endolizynynami Endolizyny to enzymy bakteriofagów powodujące lizę ściany komórkowej bakterii i umożliwiające uwolnienie fagów )  typu 1,4-beta-N-acetylomuramidazy otrzymywanymi z (sidenote: Profagów Profagi to genomy bakteriofagów wbudowane w genom gospodarza. (Saussereau and Debarbieux 2012) )  w genomie Gardnerelli.

Działanie bakteriobójcze 10 razy silniejsze niż typ dziki

W tym celu autorzy stworzyli kilka endolizyn zmodyfikowanych poprzez rearanżację domeny. Przebadali ich działanie bakteriobójcze na szczepach Gardnerelli w porównaniu z endolizynami dzikimi. Endolizyny rekombinowane wykazały się działaniem bakteriobójczym 10 razy silniejszym niż dzikie. Najaktywniejsza z nich, nazwana endolizyną PM-477, została przebadana na panelu 20 szczepów Gardnerelli (z (sidenote: G. vaginalis, G. leopoldii, G. piotii and G. swidsinskii ) ) i wykazała się wyższą skutecznością niż testowane antybiotyki (metronidazol, tinidazol, klindamycyna). PM-477 nie działa natomiast w żaden sposób na pożyteczne pałeczki kwasu mlekowego ani na inne gatunki bakterii pochwowych. Autorzy wywnioskowali, że endolizyna PM-477 działa wysoko selektywnie na Gardnerellę i zabija szczepy należące do każdego z jej czterech głównych gatunków, ale nie niszczy pożytecznych pałeczek kwasu mlekowego ani innych gatunków typowych dla mikrobioty pochwy. Potwierdzili tę obserwację przy użyciu mikroskopii na współkulturach Gardnerelli i pałeczek kwasu mlekowego. PM-477 (w ilości 460 µg/ml przez 5 godzin) powoduje lizę G. vaginalis i G. swidsinskii w monokulturach, a także we współkulturze, natomiast nie wpływa na pałeczki kwasu mlekowego we współkulturach.

Skuteczność na wymazach pobranych od pacjentek

Aby pójść jeszcze dalej i zanalizować skuteczność PM-477 w środowisku fizjologicznym bliskim stanu in vivo, badacze poddali działaniu substancji wymazy pobrane od 15 pacjentek dotkniętych bakteryjnym zapaleniem pochwy i zbadali je metodą fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH). Wykazali, że w 13 przypadkach na 15 PM-477 zabijała bakterie Gardnerella i fizycznie rozpuszcza biofilmy bez wpływu na mikrobiotę pochwy. Zdaniem autorów, stosowanie endolizyn może być obiecującą opcją terapeutyczną w walce z bakteryjnym zapaleniem pochwy umożliwiającą rezygnację z antybiotyków będących przyczyną nawrotów choroby i oporności na leczenie.

 

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_article
Hide image
Off
Wiadomości

Autyzm: gdy jelita decydują o wszystkim

Jelita często są nazywane drugim mózgiem. Nie bez powodu – są ściśle powiązane z pierwszym. Jakość mikrobioty jelit – barometr naszego nastroju, zachowania, a nawet zdrowia psychicznego – może mieć związek z nasileniem objawów niektórych chorób neurologicznych, takich jak zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Mikrobiota jelit Spektrum zaburzeń autystycznych
Actu GP : Autisme : quand l’intestin fait la pluie et le beau temps

Jak wyjaśnić ZSA – zaburzenia ze spektrum autyzmu? Społeczność naukowców zadaje sobie to pytanie od dziesięcioleci. Częścią odpowiedzi – choć nie tłumaczącą wszystkiego na temat źródeł tej patologii charakteryzującej się trudnościami w socjalizacji i komunikacji oraz zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi (ZOK) – mogą być jelita. A dokładniej miliardy bakterii i innych zasiedlających je organizmów... w dobrym i złym znaczeniu.

Niebezpieczny związek: zaburzenia jelitowe i ZSA.

Od czasu opisania ZSA w 1943 r. zidentyfikowano szereg związanych z nimi objawów. Wśród najczęstszych zaburzeń biologicznych są zaburzenia jelitowe (biegunka, zaparcie, zespół jelita drażliwego i inne). Dzieci dotknięte ZSA 3–4 razy częściej cierpią na zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Nasilenie autyzmu często idzie w parze z najpoważniejszymi zaburzeniami jelitowymi i vice versa. Co więcej, badacze wykazali nawet, że leczenie zaburzeń żołądkowo-jelitowych prowadzi do poprawy zachowania pacjenta autystycznego. Zainteresowali się zatem mechanizmami powodującymi te zaburzenia żołądkowo-jelitowe i przyjrzeli się bliżej mikrobiocie jelit.

Mikrobiota, która myśli, że jest mózgiem?

Ustalenie numer jeden: u pacjentów autystycznych często występuje zaburzona mikrobiota jelitowa (dysbioza) – uboga w bakterie pożyteczne, bogatsza w mikroby powodujące niektóre zaburzenia jelitowe (biegunki, zaparcia itp.). Te ostatnie nie zadowalają się problemami, które sprawiają w jelitach. Wytwarzają również cząsteczki zwane „sygnałowymi” wykorzystywane przez jelita i mózg do komunikacji. Cząsteczki te – jeżeli jest ich zbyt dużo – mogą rozregulować komunikację i spowodować zaburzenia zachowania obserwowane w ZSA.

Jelito jak sito?

Ustalenie numer dwa: bariera jelit nie pełni już swojej funkcji polegającej na uniemożliwieniu mikrobom, alergenom i innym obcym cząsteczkom przenikania do krwi. W efekcie pobudzony zostaje układ odpornościowy reagujący stanami zapalnymi. Dlatego u wielu pacjentów autystycznych obserwuje się przepuszczalność jelit, stan zapalny jelit i neuronów, a także zaburzenia jelitowe związane z nadmierną reakcją na stres. Dane te potwierdzają istnienie ścisłego związku między jelitami a mózgiem w ZSA, niemniej mechanizmy, za pomocą których zaburzenia żołądkowo-jelitowe przyczyniają się do ZSA, wciąż są bardzo złożone. Niezbędne są dalsze badania w celu identyfikacji metod leczenia tych problemów jelitowych i poprawy jakości życia pacjentów.

Źródła:

Bjørklund G, Pivina L, Dadar M, et al. Gastrointestinal alterations in autism spectrum disorder: What do we know? Neurosci Biobehav Rev. 2020 Nov;118:111-120. doi: 10.1016/j.neubiorev.2020.06.033. Epub 2020 Jul 1.

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old sources

Źródła:

Bjørklund G, Pivina L, Dadar M, et al. Gastrointestinal alterations in autism spectrum disorder: What do we know? Neurosci Biobehav Rev. 2020 Nov;118:111-120. doi: 10.1016/j.neubiorev.2020.06.033. Epub 2020 Jul 1.

Old content type
article
Hide image
Off
Wiadomości

Mikrobiota jamy ustnej czynnikiem ryzyka raka płuc?

Pierwsze badanie prospektywne przeprowadzone wśród pacjentów, którzy nigdy nie palili, wykazuje związek między zróżnicowaniem mikrobioty jamy ustnej a ryzykiem zachorowania na raka płuc. Nowy ślad, który wymaga potwierdzenia.

Mikrobiota górnego odcinka układu oddechowego Przeszczep płuca: czy mikrobiota płuc jest wiarygodnym predyktorem odrzucenia organu?

Rak płuc jest główną przyczyną zgonów spowodowanych rakiem na całym świecie. Aktywne palenie tytoniu wciąż jest głównym czynnikiem ryzyka, ale 25% przypadków występuje u niepalących. Tego wysokiego odsetka nie tłumaczą w całości główne zidentyfikowane zagrożenia: bierne palenie, zanieczyszczenie i obciążenie rodzinne. Mikrobiota jelit gra rolę w występowaniu niektórych nowotworów układu pokarmowego, ale inne ekosystemy mikroorganizmów również mają związek z zagrożeniem rakiem. W badaniu tym autorzy zainteresowali się mikrobiotą jamy ustnej, której skład i zdolność do zasiedlenia dróg oddechowych może mieć wpływ na występowanie raka płuc.

Uboga mikrobiota, większe ryzyko

Badanie prospektywne polegało na długoterminowej obserwacji ponad 136 000 mieszkańców Szanghaju, którzy nigdy nie palili (61 500 mężczyzn, 75 000 kobiet) z wizytami kontrolnymi co 2–3 lata. Zanalizowano próbki śliny pobrane podczas kwalifikacji od wszystkich pacjentów zgłaszających raka płuc oraz pobrane od identycznej liczby uczestników z grupy kontrolnej odpowiadających tej samej charakterystyce pod względem płci, wieku, daty i godziny pobrania próbki, uprzedniej terapii antybiotykowej itp. Następnie, po sekwencjonowaniu metagenomowym, dokonano porównania 114 chorych z taką samą liczbą uczestników z grupy kontrolnej. Wykazało ono, że ryzyko wystąpienia raka płuc jest większe w przypadku słabego zróżnicowania bakteryjnego mikrobioty jamy ustnej.

Od nadmiaru (Firmicutes) głowa boli...

Jak się wydaje, sam skład mikrobioty jamy ustnej też gra ważną rolę. W tej populacji niepalących wzrost względnej liczności Spirochaetes i/lub Bacteroidetes wiązał się z mniejszym ryzykiem. I odwrotnie – znaczna liczba bakterii należących do rodzaju Firmicutes – zwłaszcza bakterii mlekowych – miała związek z większym prawdopodobieństwem wystąpienia raka płuc. Autorzy precyzują, że wyniki te są zbieżne z wynikami wcześniejszych badań wykazujących związek między Firmicutes a chorobami układu oddechowego (przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP), rakiem płaskonabłonkowym głowy i szyi,rakiem pluc).

Mikrobiota okolic uszu, nosa i gardła: dodatkowe badania muszą określić zakres jej działania

Ta obszerna charakterystyka mikrobioty jamy ustnej rzuca nowe światło na etiologię raka płuc u niepalących. Geograficzna jednolitość badania zwiększa adekwatność dokonanych ustaleń, ale ogranicza och zasięg. Dodatkowe badania przeprowadzone na innych populacjach i w innych miejscach pozwoliłyby sprecyzować rolę mikrobioty okolic uszu, nosa i gardła w rozwoju raka płuc i innych chorób układu oddechowego.

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old content type
pro_article
Hide image
Off
Wiadomości Pulmonologia Otorynolaryngologia

Czy dzięki mikrobiocie jelit można lepiej przewidzieć reakcję na leczenie przewlekłych chorób zapalnych jelit (IBD)?

Zrozumieć, przewidzieć reakcję na leczenie i dostosować terapię. Nowe badanie wskazuje, że mikrobiota jelit pacjentów cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit (IBD) może służyć do prognozowania skuteczności leczenia immunosupresyjnego. To znaczny postęp w terapii tych wyjątkowo utrudniających życie schorzeń. 

Mikrobiota jelit Nieswoiste zapalenia jelit (NZJ)

Chorob Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego należą do grupy przewlekłych chorób zapalnych jelit (IBD) i mają wspólną cechę: niekontrolowany stan zapalny ściany części przewodu pokarmowego powodujący różne objawy w okresach zaostrzenia. Obecnie są to choroby nieuleczalne, ale istnieją leki redukujące stany zapalne, na przykład (sidenote: Infliximab Bioterapia zwalczająca TNF-α (białko odpowiedzialne za stany zapalne tkanek). ) (IFX) Jest jednak pewien problem: jedna trzecia pacjentów nie reaguje na ten lek i nie ma (sidenote: Biomarker Obiektywnie mierzalny wskaźnik biologiczny umożliwiający ocenę reakcji na leczenie. Odpowiedź ta może być pełna, częściowa lub całkowita. )  pozwalającego przewidzieć reakcję na leczenie. Niewykluczone, że badacze znaleźli rozwiązanie ukryte w mikrobiocie jelit.

Inna mikrobiota jelit przed rozpoczęciem leczenia...

Kilka badań wykazało związek między składem mikrobioty jelit (bakterii, a ostatnio również grzybów) a przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit. W celu identyfikacji markerów dobrej reakcji na leczenie IFX badacze ocenili wpływ leczenia na skład mikrobioty jelit (sidenote: 25 pacjentów chorowało na chorobę Leśniowskiego-Crohna, a 47 na wrzodziejące zapalenie jelita grubego. )  chorych na przewlekłe choroby zapalne jelit i leczonych IFX. Analizę mikrobioty jelit (zróżnicowania bakterii i grzybów) przeprowadzono na próbkach stolca pobranych przed rozpoczęciem leczenia, a następnie pobieranych przez rok po rozpoczęciu terapii. Pacjentów podzielono na trzy grupy według kryterium reakcji na leczenie. Badanie wykazało, że przed rozpoczęciem leczenia skład bakterii i grzybów u pacjentów dotkniętych przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit był znacząco inny u każdej z trzech grup różniących się reakcją na leczenie.

...pozwala przewidzieć reakcję na leczenie

Po rozpoczęciu leczenia również zaobserwowano znaczne różnice między trzema grupami pacjentów: u pacjentów nie reagujących występowała mała ilość bakterii wykazujących właściwości przeciwzapalne, a więcej grzybów (Candida) i bakterii o właściwościach prozapalnych. Wyniki te sugerują, że mikrobiota jelit uczestniczy w reakcji na leczenie.

Na podstawie tego odkrycia badacze zidentyfikowali pewne bakterie i grzyby obecne w jelitach pacjentów przed rozpoczęciem leczenia, które mogłyby służyć za wskaźniki do oceny reakcji na terapię przy użyciu IFX. Wczesna identyfikacja pacjentów nie reagujących pozwoliłaby na szybką modyfikację leczenia, a przez to na ograniczenie efektów ubocznych i obniżenie kosztów. Same zalety!

Summary
Off
Sidebar
Off
Migrated content
Activé
Updated content
Désactivé
Old sources

Źródła:

Ventin-Holmberg R, Eberl A, Saqib S, et al. Bacterial and fungal profiles as markers of infliximab drug response in inflammatory bowel disease. J Crohns Colitis. 2020 Dec 10:jjaa252.

Old content type
article
Hide image
Off
Wiadomości