Przy okazji Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach (18–24 listopada 2020 r.) WHO zachęciła ogół społeczeństwa, pracowników służby zdrowia i decydentów do przyjęcia najlepszych praktyk, które pomogą w zapobieganiu rozwijania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i rozpowszechnianiu się tej oporności. Trzeba bowiem pamiętać, że choć antybiotyki są jednym z największych postępów w medycynie XX wieku, to mogą mieć też negatywny wpływ na poszczególne mikrobioty w organizmie. Znany jest już krótkotrwały wpływ niektórych klas na mikrobiotę jelitową, jednak długoterminowe skutki nie są jeszcze dobrze opisane dla innych klas. W tym badaniu porównano wpływ 15 klas antybiotyków na skład mikrobioty jelitowej nawet po 4 latach od podania ostatniej dawki.

Badanie na dużą skalę

Skład mikroflory jelitowej u 1413 uczestników, którzy stosowali antybiotyki (mediana wieku: 62,6 lat) został przeanalizowany przez sekwencjonowanie genu 16S rRNA. Czas trwania między ostatnią dawką antybiotyku a pobraniem próbki kału obliczono i sklasyfikowano w następujący sposób: mniej niż rok, od 1 roku do 2 lat, od 2 do 4 lat, ponad 4 lata. Wyniki zostały skorygowane po uwzględnieniu pewnych czynników zakłócających (płeć, wiek, BMI, cukrzyca, niektóre leki, takie jak statyny, IPP, kortykosteroidy).

Znaczący wpływ makrolidów i linkozamidów

Największy i najbardziej długotrwały wpływ na mikroflorę jelitową zaobserwowano w przypadku makrolidów i linkozamidów: obniżenie wskaźnika Shannona nawet 4 lata po ostatniej dawce oraz znaczącą zmianę struktury zbiorowisk bakteryjnych (wskaźnika odmienności Bray-Curtis). Ponadto stosowanie beta-laktamów ujawnia znaczną utratę różnorodności w rok po spożyciu.

Wpływ antybiotyków o wysokiej aktywności antyaerobowej

Wyniki pokazują również, że stosowanie antybiotyków o wysokiej aktywności antyaerobowej (kombinacje penicyliny i inhibitora beta-laktamazy, pochodne imidazolanu, linkozamidy) miało większy i wydłużony wpływ na mikrobiotę jelitową w porównaniu z innymi klasami. Stosunek bakterii typu Firmicutes do Bacteroidetes był znacząco zmieniony na korzyść Firmicutes nawet rok po przyjęciu leku. Natomiast stosunek ten był znacząco zmieniony na korzyść Bacteroidetes do 2 lat po przyjęciu antybiotyku bez aktywności antyaerobowej.

Tak więc stosowanie makrolidów i linkozamidów wiąże się z głęboką i trwałą dysbiozą mikrobioty jelitowej. Wpływ i czas trwania różnią się w zależności od zastosowanych klas antybiotyków. Autorzy badań podkreślają, że efekty te należy wziąć pod uwagę przy przepisywaniu odpowiedniego leczenia.

Nowotwór przełyku – szósta najczęstsza przyczyna zgonów z powodu raka – należy do nowotworów o najwyższej śmiertelności: 5-letni wskaźnik przeżycia wynosi 15–20%. Płaskonabłonkowy rak przełyku (ESCC) jest dominującym podtypem nowotworu pojawiającego się w obrębie przełyku. Obecnie stosowane terapie opierają się na chemioterapii neoadjuwantowej (sidenote: Chemioterapii neoadjuwantowej (NAC) w celu zmniejszenia wielkości guza przed zabiegiem chirurgicznym ) 1 (NAC) poprzedzającej resekcję przełyku. Chociażpacjenci reagujący pozytywnie na terapię NAC mają większe szanse na przeżycie, większośćnowotworów rozwija odporność na NAC. Zrozumieniemechanizmów będących u podstawtakiej odporności ma zatem ogromne znaczenie dla poprawy reakcji na leczenie, a tym samym na przeżycie pacjentów.

Fusobacterium nucleatum: rola w rozwoju nowotworu?

Wykazano już, że skład mikrobioty jelitowej wpływa na reakcję na niektóre terapie onkologiczne, takie jak immunoterapia i chemioterapia. Ostatnio wykazano także, że obecność Fusobacterium nucleatum w guzie wiąże się z obniżeniem przeżywalności i/lub zwiększeniem częstości nawrotów nie tylko raka jelita grubego, lecz także ESCC. Skłoniło to naukowców po raz pierwszy do oceny wartości prognostycznej poziomów F. nucleatum w guzach ESCC i ich zdolności do przewidywania odpowiedzi na terapię NAC w dwóch niezależnych japońskich kohortach 551 osób.

Predykcyjny marker zmniejszonego przeżycia...

Pierwszy wniosek: stwierdzono większą liczbę F. nucleatum w tkankach nowotworowych w porównaniu z sąsiadującą zdrową tkanką. Ponadto stężenie F. nucleatum w guzie wiąże się z jednej strony ze stopniem zaawansowania rozwoju guza, a z drugiej strony – ze zmniejszeniem szans na przeżycia wolne od nawrotu (RFS). Związek między obecnością F. nucleatum a zmniejszonym przeżyciem jest obserwowany nawet u pacjentów we wczesnym stadium, co sugeruje, że bakteria może zwiększać agresywność guza. Poziom F. nucleatum w guzie może zatem stanowić biomarker prognostyczny.

... i słaba reakcja na chemioterapię

Analizy w podgrupie 101 pacjentów poddanych terapii NAC wykazały gorsze odpowiedzi na leczenie u pacjentów ze zwiększonym poziomem F. nucleatum. Chociaż mechanizmy wyjaśniające rolę F. nucleatum w zwiększonej oporności guza pozostają w sferze spekulacji (aktywacja szlaków metabolicznych prowadzących do autofagii komórkowej? dezaktywacja substancji stosowanych w chemioterapii?), naukowcy rozważają obiecującą ścieżkę terapeutyczną: czy antybiotykoterapia ukierunkowana na F. nucleatum może poprawić reakcje na chemioterapię? Jest nad czym pracować w najbliższej przyszłości.

Zanim wybierzesz się na wycieczkę na Marsa musisz to wiedzieć: misje kosmiczne to nie jest przyjemna zabawa. W stanie nieważkości mięśnie nie są używane i się kurczą. Dochodzi też do przedwczesnej osteoporozy. Przepływ płynów zostaje spowolniony. Zaburzony zostaje cykl dnia i nocy, więc zakłócony jest czas snu. Wreszcie odizolowanie od innych ma wpływ na zdrowie psychiczne. I jakby tego było mało mikrobiota jelitowej traci równowagę, a mikrobiota skóry, nosa i języka ma tendencję do przejmowania składu od innych uczestników lotu. A jeśli to wszytko jest ze sobą powiązane? Może zmiany mikrobioty mają udział w innych zaburzeniach? Na to wskazują ostatnie wyniki badań dotyczących problemów zdrowotnych człowieka w kosmosie.

Mikrobiota w centrum wszystkiego?

Wiemy, że mikrobiota wytwarza małe cząsteczki, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA (sidenote: SCFA Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe ) ), które wpływają na apetyt i uczucie sytość. Flora jelitowa wystawiona na warunki kosmiczne i dietę ubogą w błonnik może ograniczać apetyt astronautów poprzez syntezę związków hamujących apetyt. Ponadto zmiana mikrobioty jelitowej może zmniejszyć wchłanianie witamin i minerałów oraz powodować pogorszenie stanu układu mięśniowo-szkieletowego. Funkcje psychomotoryczne i neuropoznawcze także pogarszają się wraz z upływem czasu spędzonego w przestrzeni kosmicznej. To zjawisko także może wynikać ze zmian mikrobioty jelitowej, która wpływa m.in. na nastrój, stres, poznawanie czy zachowanie. Nawet osłabienie funkcji immunologicznych u astronautów może być częściowo wyjaśnione przez zmiany w mikrobiocie.

Na pomoc mikrobiocie

Podróże kosmiczne mogą zatem znacząco zmieniać mikrobiotę astronautów, zwłaszcza mikrobiotę jelitową. Przekłada się to na zdrowie kości i mięśni, metabolizm, odporność, a nawet zdrowie psychiczne i układ nerwowy. Czy trzeba wesprzeć i odżywić mikrobiotę astronautów prebiotykami a nawet probiotykami, aby dostarczyć dobroczynnych bakterii? Warto zadać sobie to pytanie i prowadzić badania kliniczne.

Choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną zgonów na świecie. Prognozuje się, że do 2030 roku liczba zgonów sięgnie 23,6 mln. Obecnie ich diagnoza opiera się na zestawie czasochłonnych i kosztownych badań (testy kliniczne, elektrokardiogram, rentgen klatki piersiowej, echokardiogram). Tymczasem zmiana mikrobioty jelitowej (dysbioza) wiąże się z kilkoma z tych chorób, w szczególności z nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca i miażdżycą. Dlaczego więc nie polegać na sztucznej inteligencji i nie zaprojektować testu diagnostycznego badającego skład mikrobioty?

D„Ślady” choroby układu krążenia w stolcu!

Uczenie maszynowe (ang. machine learning) to dziedzina badań sztucznej inteligencji, która polega na dostarczaniu danych do komputera, aby nauczyć go rozwiązywania problemu. Sztuczna inteligencja jest w medycynie z powodzeniem wykorzystywana do diagnozowania i przewidywania różnych chorób, takich jak rak, cukrzyca, choroby zapalne jelit. Aby sprawdzić jej zastosowanie w diagnozowaniu chorób sercowo-naczyniowych, naukowcy porównali różne modele do analizy stolca pobranego od 478 chorych i 473 zdrowych osób, aby zidentyfikować „ślady” charakterystyczne dla tych chorób. Okazało się, że liczebność 39 rodzajów bakterii jelitowych była bardzo różna w obu grupach pacjentów.

Duża zdolność diagnostyczna

Naukowcy ustanowili specyficzny algorytm ukierunkowany na 25 rodzin bakterii w mikrobiocie jelitowej, który ma umożliwić rozróżnienie obu grup osób z 70-procentową dokładnością. To wynik niewiele niższy niż uzyskany metodą konwencjonalną, w której diagnozuje się 76% pacjentów, przy czym wymaga ona wielu danych klinicznych (wiek, płeć, palenie tytoniu, ciśnienie krwi, poziom cholesterolu itp.). Dla autorów badania uczenie maszynowe dysbiozy jelitowej charakterystycznej dla chorób układu krążenia daje bardzo obiecujący potencjał w diagnostyce w ramach rutynowej oceny.

Utrata pamięci, trudności w orientacji przestrzennej, zaburzenia lękowe... Starzenie łączy się często ze spadkiem sprawności psychologicznej i poznawczej. Tymczasem mikrobiota jelitowa odgrywa ważną rolę w rozwoju obszarów mózgu odpowiedzialnych za uczenie się i zapamiętywanie. W szczególności chodzi o hipokamp. Stąd już tylko jeden krok do wykazania, że starzenie się mikrobioty powoduje pogorszenie zdolności poznawczych za sprawą osi jelita – mózg. I naukowcy właśnie ten krok wykonują.

Młode myszy, które zachowują się... jak stare!

Aby zbadać tę hipotezę, naukowcy przeanalizowali mikrobiotę jelitową dorosłych myszy, którym wszczepiono bakterie pobrane bądź z jelita osobników w tym samym wieku, bądź z przewodu pokarmowego starszych gryzoni. Po dokonaniu transferu mikrobioty kałowej (FMT) skład bakteryjny był ten sam z wyjątkiem 4 rodzajów bakterii, których liczebność była wyraźnie zmniejszona u osobników, które otrzymały starszą mikrobiotę. U tych samych myszy na poziomie hipokampu zmieniła się ekspresja wielu białek biorących udział w ważnych funkcjach mózgu, takich jak uczenie się i poznawanie.

Myszy, które tracą pamięć

Myszy zostały następnie poddane dwóm testom: jednemu oceniającemu ich zdolność do uczenia się i zapamiętywania drogi przez labirynt i drugiemu – mierzącemu ich zdolność do zapamiętywania obiektu. W obu przypadkach gryzonie z mikrobiotą starych myszy wypadały gorzej niż pozostałe. Natomiast transfer „starej” mikrobioty kałowej nie miał żadnego wpływu na inne aspekty starzenia się, takie jak aktywność ruchowa czy stany lękowe.

Odmłodzenie mikroflory ograniczy spadek zdolności poznawczych?

Zmniejszenie zdolności poznawczych wywołane wszczepieniem starszej mikrobioty przypomina fizjologiczne pogorszenie obserwowane w procesie starzenia się. Fakt ten sugeruje, że oś jelitowo-mózgowa może odgrywać ważną rolę w starzeniu się. Dla autorów wyniki te stanowią uzasadnienie dla podejść terapeutycznych, które mają na celu przywrócenie mikroflory jelitowej, aby poprawić funkcje poznawcze, a co za tym idzie, jakość życia osób starszych.

Polecane przez naszą społeczność

Równowaga między „dobrymi" i „złymi" drobnoustrojami może zostać zakłócona przez wiele różnych czynników. Brak równowagi, znany jako dysbioza (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) , prawdopodobnie powoduje wiele chorób o różnym nasileniu. Przeszczepienie mikrobioty kałowej (zwane także bakterioterapią fekalną) jest jedną z dostępnych opcji terapeutycznych.

Przeszczep mikrobioty kałowej: rozwiązanie znane od wieków

Przeszczepienie kału to bardzo starym zabiegiem i był on przeprowadzany już w Chinach w IV wieku! Jego skuteczność została uznana przez europejskie towarzystwa naukowe dopiero w 2013 roku. Do tej pory przeszczepienia mikrobioty kałowej jest wskazane jedynie w nawracających infekcjach bakteriami C. difficile. Skuteczność leczenia tych infekcji za pomocą przeszczepu mikrobioty kałowej wynosi 90%. 
Natomiast uwzględniając, że udowodniono udział mikrobioty w wielu innych chorobach (choroby zapalne jelit, cukrzyca, otyłość, zaburzenia neuropsychiatryczne itp.) sugeruje to, że wkrótce można będzie rozszerzyć wskazania do wykonywania przeszczepu kału.

Procedura

Wybranemu dawca podaje się środki przeczyszczające. Jego stolec jest następnie rozcieńczany w sterylnym roztworze i filtrowany. Następnie biorca spożywa preparat podobny do tego stosowanego w kolonoskopii w celu wyeliminowania własnej zaburzonej mikrobioty jelitowej. 
Istnieje wiele dróg podawania tak przygotowanego stolca: wprowadzenie sondy przez nos do żołądka lub dwunastnicy, kolonoskopia, lewatywa lub, rzadziej przyjmowanie kapsułek odpornych na działanie kwasu żołądkowego. Pacjent po konsultacji z lekarzem decyduje, która metoda podania jest najlepsza w jego sytuacji.

To, co jest powszechnie określane jako „mikrobiota okolic uszu, nosa i gardła”, w rzeczywistości składa się nie z jednej, ale z kilku mikrobiot. Antybiotyki działają najczęściej na poszczególne mikrobioty, a zakres ich działania rozciąga się od jamy ustnej do gardła, wnętrza zatok, a nawet do ucha środkowego. Niniejszy rozdział poświęcony jest głównie wpływowi antybiotyków na mikrobiotę górnych dróg oddechowych. To idealny przypadek podręcznikowy: mikrobiota górnych dróg oddechowych wydaje się być jedną z głównych barier ochronnych uszu, podczas gdy antybiotyki przepisywane w leczeniu uszu, zwłaszcza w przypadkach ostrego zapalenia ucha środkowego, są dla niej ogromnym zagrożeniem.

Mikrobiota górnych dróg Oddechowych sprzymierzeńcem Zdrowia uszu?

Mikrobiota górnych dróg oddechowych jest kolonizowana bezpośrednio po urodzeniu przez różne komensale (Dolosigranulum Corynebacterium, Staphylococcus, Moraxella, Streptococcus). Coraz więcej wskazuje na to, że większa względna obfitość gatunków komensalnych (Dolosigranulum spp. i Corynebacterium spp.), jak również większa różnorodność mikrobioty nosowo-gardłowej¹ są związane z mniejszą częstością kolonizacji górnych dróg oddechowych przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis^2,3, czyli przez trzy otopatogeny związane z ostrym zapaleniem ucha środkowego (OZUŚ).

Antybiotykoterapia: duże ryzyko, małe korzyści

Ekspozycja na działanie antybiotyków wpływa na mikrobiotę górnych dróg oddechowych, zmniejszając liczebność gatunków ochronnych i zwiększając liczebność bakterii gram-ujemnych (Burkholderia spp., Enterobacteriaceae, Comamonadaceae,Bradyrhizobiaceae)^4,5, a także S. pneumoniae, H. influenzae i M. catarrhalis⁵. W wyniku nabycia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe te bakterie, które w innym przypadku nie mogłyby skutecznie rozwijać się w danej niszy, mają możliwość namnażania się podczas leczenia do tego stopnia, że mogą stać się patogenne⁶. Ponadto uważa się, że antybiotyki nie przynoszą żadnych korzyści w większości przypadków dziecięcego ostrego zapalenia ucha środkowego (OZUŚ) (główny powód przepisywania antybiotyków dzieciom⁷) i innych infekcji górnych dróg oddechowych (ból gardła lub przeziębienie)^7,8, ze względu na często niebakteryjny charakter tych schorzeń: od 60% do 90% dzieci z OZUŚ wraca do zdrowia bez antybiotyków^9,10. Wreszcie, antybiotyki prowadzą również do dysbiozy mikrobioty jelitowej, która może powodować różnego rodzaju skutki uboczne, takie jak biegunka związana z antybiotykoterapią^3,11 (patrz strona 4 dotycząca mikrobioty jelitowej).

Do tej pory, aż do niedawnych odkryć naukowych, mocz był uważany za sterylny. W porównaniu z innymi mikrobiotami, ekosystem ten ma niską biomasę1. Chociaż nie udało się dotąd osiągnąć konsensusu co do dokładnego jej składu, zidentyfikowano około 100 gatunków z 4 głównych typów taksonomicznych (Proteobakterie, Firmicutes, Actinobakterie i Bacteroidetes)2. Mimo iż rola mikrobioty moczowej jest obecnie przedmiotem debat, istnieje zgoda co do tego, że jej obniżona różnorodność wydaje się być czynnikiem ryzyka infekcji dróg moczowych.

Jednak niska różnorodność mikrobioty pochwy postrzegana jest w sposób pozytywny, jeśli w dużej mierze zdominowana jest ona przez bakterie kwasu mlekowego.³ Pomimo znacznych różnic odnotowanych wśród kobiet, udało się opisać 5 typów społeczności mikroorganizmów (CST) we florze pochwy: 4 zdominowane przez jeden lub kilka gatunków z rodzaju Lactobacillus (L. crispatus , L. gasseri, L. iners lub L. jensenii) i jedna polimikrobowa.⁴ W obu przypadkach dysbioza wywołana antybiotykoterapią może zwiększać ryzyko infekcji.⁵

Spektrum grzybów przy każdej antybiotykoterapii

Wiele kobiet leczonych antybiotykami obawia się jednej rzeczy: kandydozy sromu pochwy wywołanej antybiotykoterapią. Obawa ta jest bardziej niż uzasadniona: leczenie antybakteryjne, czy to ogólnoustrojowe, czy też stosowane miejscowo do pochwy, uważa się za jeden z głównych czynników prowadzących do kandydozy sromu i pochwy.⁵ Taka infekcja może być związana z zaburzeniem mikrobioty pochwy oraz z proliferacją drożdży Candida (w większości przypadków C. albicans). Najczęstszymi objawami klinicznymi tej infekcji są świąd sromu, uczucie pieczenia oraz ból pochwy lub podrażnienie, które może prowadzić do dyspareunii lub dyzurii.⁶

RYSUNEK 3. Proliferacja drożdży wywołana ekspozycją na antybiotyki

Błędne koło bakteryjnego zapalenia pochwy

Chociaż jej etiologia pozostaje niejasna, dysbioza wywołana antybiotykami może być częścią późniejszego rozwoju bakteryjnego zapalenia pochwy, najczęstszej postaci infekcji pochwy: dominujące bakterie kwasu mlekowego są wypierane przez florę wielobakteryjną pochodzącą z licznych rodzajów bakterii (Gardnerella, Atopobium, Prevotella itp.). Takie błędne koło może powstać w skutek naszych działań: choć antybiotyki mogą być stosowane w leczeniu bakteryjnego zapalenia pochwy, są one również, obok naszej historii seksualnej, irygacji pochwy, antykoncepcji, wieku, etapu cyklu miesiączkowego czy tytoniu, jednym z licznych czynników ryzyka związanego z tego typu infekcjami.⁷

Mikrobiota układu moczowego- podręcznikowy przypadek oporności na antybiotyki

Infekcje dróg moczowych (ZUM) dotykają milionów mężczyzn (roczny współczynnik zachorowalności w wysokości 3% w USA) i kobiet (10%) każdego roku.⁹ Nawracające ZUM znacznie przyczyniają się do tak wysokiej częstości występowania: niezależnie od odbycia odpowiedniej antybiotykoterapii, ponad 30% kobiet doświadcza kolejnej infekcji w przeciągu 12 miesięcy.⁸ ZUM stają się coraz trudniejsze do wyleczenia ze względu na szybki wzrost oporności na leki wśród organizmów gram-ujemnych, zwłaszcza UPEC (uropatogeny Escherichia coli), które powodują około 80% ZUM.⁸

Paradoksalnie antybiotyki o szerokim spektrum działania stosowane zarówno w leczeniu ZUM pozaszpitalnego, jak i szpitalnego, stały się czynnikiem ryzyka ich wystąpienia.⁸ Podejrzewa się mechanizmy obejmujące zarówno mikrobiotę jelitową, jak i pochwową: w jelitach, ostatecznym zbiorniku dla UPEC, ekspozycja na antybiotyki zwiększa stan zapalny i sprzyja proliferacji E. coli, w pochwie natomiast zmniejszają one kolonizację przez Lactobacillus, gatunki, które hamują inwazję UPEC w pochwie oraz występujące w konsekwencji przeniesienie bakterii z pochwy do dróg moczowych. Dlatego też eksperci w dzisiejszych czasach zalecają ich ostrożne stosowanie oraz opracowywanie terapii przyjaznych mikrobiocie.⁸

Mają one jednak r.wnież szkodliwywpływ na mikrobiotę:

• dysbioza wywołana antybiotykami, kt.ra wiąże się z kr.tko- i długoterminowymi konsekwencjami dla zdrowia;
• specyficzna dla żywiciela pula genów oporności na leki przeciwdrobnoustrojowe i organizmy rozwijające się w wyniku niewłaściwego lub nadmiernego stosowania antybiotyk.w;

Wskazuje to na potrzebę przyjęcia bardziej acjonalnego i ostrożnego stosowania antybiotyk.w.

Co robić?

Aby zapobiec dysbiozie:

• stosuj bardziej zróżnicowaną dietę bogatą w błonnik: dieta ma znaczący wpływ na skład mikrobioty jelitowej⁵ ;
• stosuj probiotyki⁶: podane w odpowiednich ilościach, te żywe mikroorganizmy (drożdże lub bakterie) przynoszą określone korzyści zdrowotne gospodarzowi⁷;
• stosuj prebiotyki: jest to substrat selektywnie wykorzystywany przez mikroorganizmy żywiciela, przynosząc korzyści zdrowotne⁸.

Aby promować odbudowę i funkcjonalność dysbiotycznej mikrobioty:

• pomocne może być stosowanie probiotyków⁶ (drożdży lub bakterii);
• można również rozważyć przeszczep mikrobioty kałowej - wyłącznie w celu leczenia nawracających zakażeń Clostridioides difficile⁹.

Aby zwalczyć oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe:

• dowiedz się czym jest terapia fagowa¹⁰ : fagi, naturalne drapieżniki bakterii, były używane do leczenia infekcji bakteryjnych przed pojawieniem się antybiotyków;
• przeanalizuj CRISPR-Cas9¹¹ : swoiste „molekularne nożyczki”, mogą być stosowane w celu wprowadzenia poprawek do genów;
• rozważ terapie oparte na nanomateriałach¹² : właściwości fizyczne niektórych nanomateriałów zapewniają im zdolność zwalczania biofilmów.

Przez długi czas płuca zdrowych osób uważano za sterylne; opis mikrobioty dolnych dróg oddechowych (od krtani do pęcherzyków płucnych¹) to niedawne osiągnięcie^2,3. Wraz ze społecznościami wirusów i grzybów, w zdrowej mikrobiocie płuc dominuje sześć typów bakterii: Firmicutes, Bacteroidetes, Fusobacteria, Proteobacteria, Acidobacteria i Actinobacteria^1,2,4.

Utrata różnorodności mikrobioty płuc

Dysbiozę drobnoustrojową obserwuje się w szeregu schorzeń układu oddechowego, w tym w infekcjach płuc, astmie, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) i mukowiscydozie^5,6. Jednak tylko nieliczne badania dotyczą bezpośredniego wpływu antybiotyków na mikrobiotę płuc. Niedawne analizy wykazały, że leczenie azytromycyną zmniejszyło różnorodność bakterii u pacjentów z przewlekłą niekontrolowaną astmą¹, jednak korzyści kliniczne z nim związane wciąż pozostają przedmiotem dyskusji^1,7,8. U pacjentów z POChP leczenie azytromycyną obniżyło różnorodność alfa¹, a u osób cierpiących na mukowiscydozę antybiotyki wydają się być głównymi czynnikami powodującymi zmniejszenie różnorodności mikrobioty dróg oddechowych^5.

Plaga antybiotyków o szerokim spektrum działania

Chociaż wiadomo, że niewłaściwe stosowanie antybiotyków prowadzi do pojawienia się i selekcji opornych bakterii, profilaktyka antybiotykowa bez diagnozy bakteriologicznej jest nadal szeroko stosowana w leczeniu infekcji płuc^4. Spośród 12 opornych na antybiotyki „patogenów priorytetowych” wymienionych przez WHO, 4 atakują płuca: P. aeruginosa, S. pneumoniae, H. influenzae i S. aureus^4,9. W środowisku naukowym panuje zgoda co do kluczowego sposobu minimalizowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe: należy zoptymalizować leczenie chorób płuc^4,10,11.