Ostatnio na całym świecie przeprowadzono liczne badania w celu określenia cech charakterystycznych zaburzeń mikrobioty jelitowej osób dotkniętych chorobami psychicznymi. Czy ich flora jelitowa jest uboższa niż flora jelitowa osób zdrowych? Czy jest mniej zróżnicowana? Czy niektóre gatunki mikroorganizmów występują w niej w dużej liczbie? Czy też ich brakuje? Stawka jest wysoka, ponieważ znalezienie powiązania między konkretnymi cechami szczególnymi a jedną lub kilkoma chorobami psychicznymi w różnych badaniach mogłoby prowadzić do określenia markerów przydatnych w diagnostyce pacjentów, przyjmowaniu strategii leczenia lub ocenie odpowiedzi na leczenie. Dotychczasowe badania wciąż dają jednak sprzeczne wyniki.

Zaburzenia równowagi bakteryjnej wspólne dla różnych chorób psychiatrycznych 

W publikacji w JAMA (sidenote: JAMA Journal of the American Medical Association   )  Psychiatry uwzględniono blisko 60 badań przeprowadzonych w tym temacie. Celem przyświecającym autorom było znalezienie potwierdzenia, że choroby psychiczne są powiązane z zakłóceniami mikrobioty jelitowej i ustalenie, czy zakłócenia te są charakterystyczne dla którejś z chorób:

• depresji,
• zaburzeń dwubiegunowych,
• zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych,
• schizofrenii,
• psychozy,
• anoreksji,
• lęków,
• itp.

Naukowcy stwierdzili znaczne zubożenie mikrobioty jelitowej pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne, jednak nie zaobserwowano istotnych różnic w różnorodności gatunków w porównaniu z mikrobiotą zdrowych uczestników badani. W badaniach nie stwierdzono cech specyficznych dla poszczególnych chorób, lecz wykazano pewne zaburzenia równowagi flory jelitowej wspólne dla różnych zaburzeń psychicznych. Zakłócenia te przejawiają się w szczególności większą liczebnością niektórych gatunków sprzyjających stanom zapalnym i mniejszą liczebnością innych gatunków o działaniu przeciwzapalnym w zaburzeniach dwubiegunowych, schizofrenii i stanach lękowych.

Czynniki wprowadzające w błąd, które należy uwzględnić

W przeglądzie określono czynniki odpowiedzialne za odmienne wyniki badań. Po pierwsze jest to strefa geograficzna: żywienie, a tym samym mikrobiota i zaburzenia równowagi nie są takie same w Chinach i w krajach zachodnich. Po drugie są to przyjmowane leki: wydaje się, że psychotropy sprzyjają dysbiozie. Badacze powinni zatem mieć na uwadze te parametry, aby móc z korzyścią dla pacjentów odkryć wszystkie tajemnice powiązań między mikrobiotą jelitową a chorobami psychicznymi.

Polecane przez naszą społeczność

Zaburzenia mikrobioty, czyli dysbiozy, można powiązać z wieloma chorobami, takimi jak cukrzyca, otyłość, choroby neuropsychiatryczne i neurodegeneracyjne, a także nowotwory. Metabolity wytwarzane przez bakterie jelitowe wcześnie przenikają do krwi. W związku z tym zorganizowane zostało badanie z zamiarem ustalenia profilu zawartych w surowicy metabolitów związanych z mikrobiotą jelitową. W jakim celu? Aby dowiedzieć się, czy istnieje wzorzec zawartych w surowicy metabolitów mikrobioty jelitowej typowy dla osób chorych na raka lub gruczolaka jelita. Ta precyzyjna, szybka, nieinwazyjna metoda diagnostyczna umożliwiłaby wczesne wykrywanie gruczolaka oraz raka jelita grubego.

Zmiany metabolomu na wszystkich poziomach

Analiza próbek serum pobranych od kohorty badawczej (31 osób zdrowych, 12 pacjentów z gruczolakiem i 49 chorych na raka jelita grubego) pozwoliła zidentyfikować 885 obecnych w serum metabolitów, których ilość u pacjentów dotkniętych gruczolakiem lub rakiem jelita grubego jest inna niż u osób zdrowych.
Zakłócenia mikrobioty jelitowej mogą doprowadzić do zmian metabolomu fekalnego u pacjentów dotkniętych chorobą jelita grubego, ale czy mogą wywołać ten sam efekt w surowicy krwi? Aby ustalić potencjalny wpływ tych markerów w celu prognozowania zaburzeń występujących w jelicie grubym, przeprowadzono analizę metabolitów mikrobioty jelitowej obecnych w surowicy i metagenomową analizę materiału fekalnego u 11 osób zdrowych i 33 pacjentów dotkniętych chorobą jelita grubego. Zidentyfikowano 322 metabolity związane z mikrobiotą jelitową, w tym z gatunkami znanymi ze związku z powstawaniem i rozwojem raka jelita grubego (Fusobacterium nucleatum, Parvimonas micra i inne). Zastosowany algorytm umożliwił precyzyjną identyfikację 8 obecnych w surowicy metabolitów pozwalających odróżnić w badanej kohorcie osoby zdrowe od dotkniętych gruczolakiem i rakiem jelita grubego (obszar pod krzywą 0,96). Zostały one wybrane jako panel predykcyjny chorób jelita grubego: GMSM (Gut Microbiome-associated Serum Metabolites, Surowicze Metabolity Mikrobioty Jelitowej).

Droga do modelu predykcyjnego?

Model ten został przebadany na kohorcie modelowania (72 osoby zdrowe i 120 pacjentów dotkniętych chorobami jelita grubego) oraz na niezależnej kohorcie kontrolnej (53 osoby zdrowe i 103 pacjentów z anomaliami jelita grubego). Pozwala on niezawodnie odróżnić pacjentów chorych na gruczolaka i raka jelita grubego od osób zdrowych (obszar pod krzywą odpowiednio 0,98 i 0,92). Model ten został także porównany z innymi stosowanymi obecnie metodami diagnostycznymi: antygenem rakowo-płodowym (CEA) i testem immunochemicznym w kale (FIT). W kohorcie kontrolnej CEA odsiewa pacjentów od osób zdrowych z obszarem pod krzywą wielkości 0,72. Również FIT wydaje się słabszy od GMSM w zakresie odróżniania tych dwóch grup (wrażliwość odpowiednio na poziomie 65,2% i 83,5%)

Mikrobiota i otyłość: dysbioza na celowniku

Mikrobiota jelitowa to prawdziwy ekosystem mikrobiotyczny w naszych trzewiach, który ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. Jeżeli chodzi o otyłość, wiadomo obecnie, że niewielka różnorodność w obrębie mikrobioty jelitowej i zbyt liczne występowanie niektórych gatunków bakterii zwiększają ryzyko otyłości, insulinooporności i stanów zapalnych. U otyłych pacjentów flora bakteryjna może być uboższa niż u osób szczupłych, chociaż wyniki nie są wciąż jednoznaczne.

Mikrobiota i otyłość: czynniki ryzyka

Do rozwoju otyłości u dzieci przyczyniają się nie tylko czynniki genetyczne, lecz również inne czynniki. Odżywianie się matki w ciąży, sposób rodzenia, żywienie niemowlęcia (karmienie piersią czy butelką), antybiotykoterapia w dzieciństwie… Mechanizmy biologiczne, poprzez które ewentualne czynniki ryzyka wpływają na rozwój otyłości, wciąż nie są wyraźnie rozpoznane. Podejrzewa się jednak, że swój udział ma w tym mikrobiota, dlatego jest przedmiotem szczególnego zainteresowania.

Mikrobiota i otyłość: dowód naukowy

Jak widać, otyłość jest chorobą wieloczynnikową. Jest zatem zbyt wcześnie, aby stwierdzić związek przyczynowo-skutkowy między mikrobiotą a otyłością u człowieka. Związek ten potwierdzono natomiast u zwierząt, u których badania wykazały, że otyłość może być przekazywana z „otyłej” myszy dawcy na „szczupłą” mysz biorcę w wyniku przeszczepu mikrobioty kałowej i odwrotnie. 

W jednym badaniu podjęto próbę przeszczepu mikrobioty od osób szczupłych u człowieka z nadwagą. Dotychczas nie stwierdzono żadnego spadku wskaźnika masy ciała (BMI) (sidenote: BMI Wskaźnik masy ciała ocenia tuszę jednostki na podstawie oceny masy tłuszczowej ciała obliczanej jako stosunek między wagą (kg) a kwadratem wzrostu (m2). https://www.nhlbi.nih.gov/health/educational/lose_wt/BMI/bmicalc.htm https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi ) .

Mikrobiota i otyłość: kiedy bakterie kontrolują zawartość naszego talerza i naszą wagę

Apetyt a otyłość: jak to działa? Relacja między żywieniem, mikrobiotą i otyłością jest złożona. Tryb postępowania jest następujący: żywność jest trawiona, następnie składniki odżywcze są metabolizowane przez bakterie, a cząsteczki wyprodukowane jako kwasy żółciowe (sidenote: Kwasy żółciowe Kwasy żółciowe ułatwiają trawienie i wchłanianie tłuszczów w jelicie. Pełnią również funkcje hormonalne i uczestniczą w różnych procesach metabolicznych. Mikrobiota jelitowa zmienia kwasy żółciowe, a różne kwasy tłuszczowe mają wpływ na jej skład. Staels B, Fonseca VA. Bile acids and metabolic regulation: mechanisms and clinical responses to bile acid sequestration. Diabetes Care. 2009;32 Suppl 2(Suppl 2):S237-S245.  Li R, Andreu-Sánchez S, Kuipers F, Fu J. Gut microbiome and bile acids in obesity-related diseases. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2021;35(3):101493.  ) , kwasy tłuszczowe krótkołańcuchowe (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem. Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) lub inne cząsteczki uruchamiają niektóre mechanizmy, które będą mieć wpływ na otyłość. Na przykład zaburzona mikrobiota będzie oddziaływać na kontrolę nagromadzenia tłuszczu i nadmiernie zwiększać odzysk energii.  Komunikacja między jelitami i mózgiem nie będzie przebiegać prawidłowo, prowadząc do rozregulowania apetytu i uczucia sytości.

Mikrobiota i otyłość: personalizacja odżywiania z myślą o lepszej profilaktyce

Wiemy, że nasze odżywianie ma wpływ na skład mikrobioty. Mikrobiota dziecka ulega zmianie w pierwszych latach życia. Odzwierciedla jego otoczenie i odżywianie. Dla badaczy ten okres życia ma największe znaczenie pod względem kształtowania się nawyków żywieniowych. Dlaczego? Jest tak ze względu na prebiotyki naturalnie występujące w żywności, stanowiące doskonałą pożywkę dla bakterii, a także probiotyki, czyli mikroorganizmy, które możemy bezpośrednio przyswajać.

Dostosowanie odżywiania do specyfiki mikrobioty. Nowe podejście umożliwiłoby lepsze zapobieganie ryzyku otyłości już w dzieciństwie. A gdyby spersonalizowane odżywianie stało się ważnym sprzymierzeńcem w walce z otyłością, globalnym problemem, którego występowanie trzykrotnie przybrało na sile w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat¹? Otwarte pozostaje pytanie o zakres możliwości i nadzieje.

^{1 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight}

Mikrobiota jelitowa ma udział w rozwoju niektórych chorób i kilku rodzajów raka. Mało jest jednak badań wyjaśniających jej związek z rakiem piersi. Z kolei antybiotyki mają wpływ na populację bakteryjną mikrobioty jelitowej. A stosowanie antybiotyków u pacjentek chorych na raka jest powszechne, mimo że płynące z tego korzyści są dyskusyjne. Co z tego wynika? Brakowało badania oceniającego wpływ antybiotyków na mikrobiotę jelitową i jej znaczenie dla przebiegu raka piersi. Ta luka została wypełniona: niedawno przeprowadzono badanie na modelu mysim. Zostało ono opublikowane w iSciences.

Szybszy wzrost guza i zubożenie mikrobioty u myszy leczonych antybiotykami

Przed i po podaniu komórek nowotworowych specyficznych dla raka piersi myszom podano koktajl antybiotyków: wankomycynę, neomycynę, metronidazol, amfoterycynę i ampicylinę (VNMAA). W porównaniu z grupą kontrolną u zwierząt tych szybko wystąpił bardzo przyspieszony wzrost guza i znaczne zubożenie mikrobioty jelitowej.

Następnie badacze przyjrzeli się skutkom działania antybiotyku powszechnie stosowanego u chorych na raka piersi: cefaleksyny. Cefaleksyna słabiej niż koktajl VNMAA uderza w mikrobiotę, ale spowodowała podobne przyspieszenie wzrostu guza.

Antytumoralne działanie niektórych bakterii jelitowych

U myszy poddanych antybiotykoterapii metagenomika pozwoliła stwierdzić dysbiozę polegająca nie na rozmnożeniu bakterii chorobotwórczych, ale na spadku ilości bakterii ochronnych. Zwierzęta leczone VNMAA i cefaleksyną prezentowały mniejsza obfitość względną bakterii przypuszczalnie działających antytumoralnie: Lactobacillus reuteri, Lachnospiraceae bacterium i Faecalibculum rodentium. Zwykłe wprowadzenie tej ostatniej bakterii pozwoliło przywrócić poprzednie tempo wzrostu guza.

Mastocyty – motory wzrostu guza w przypadku dysbiozy

Zaburzenia mikrobioty powodowane przez antybiotyki nie mają istotnego wpływu na mikrośrodowisko immunologiczne guza. Powodują natomiast wzrost liczby mastocytów w zrębie nowotworu.

Badacze podali myszom poddanym antybiotykoterapii oraz myszom kontrolnym kwas kromoglikanowy – stabilizator mastocytów. Kwas kromoglikanowy spowolnił wzrost guza u zwierząt otrzymujących antybiotyki, natomiast nie miał żadnego wpływu na zwierzęta kontrolne. Dane te sugerują potencjalną rolę mastocytów w rozwoju raka piersi u osób dotkniętych dysbiozą wywołaną przez antybiotyki.

Chemioterapia znacznie przedłużyła życie pacjentom dotkniętym nowotworami. Z drugiej strony, jej działania niepożądane i uboczne (sidenote: Ponad 87% pacjentów poddanych chemioterapii odczuło co najmniej jedno działanie uboczne. ) wciąż w znacznym stopniu zaburzają ich samopoczucie fizyczne (wymioty, biegunka, zaparcia, zmęczenie, uderzenia gorąca i inne) i psychiczne (depresja, bezsenność, zaburzenia poznawcze itp.). Należy też pamiętać o infekcjach i wynikającej z nich zachorowalności oraz śmiertelności. Ich przyczyną jest spadek odporności. Przypuszcza się, że mikrobiota jelitowa ma związek zarówno ze skutecznością chemioterapii, jak i z jej działaniami niepożądanymi, choć dostępna jest mała ilość danych. Dlatego dokonaliśmy przeglądu literatury obejmującej 17 badań (to jest 742 pacjentów dotkniętych różnymi nowotworami (sidenote: 5 badań dotyczących raka jelita grubego, 3 dotyczące ostrej białaczki szpikowej, 2 dotyczące chłoniaka nieziarniczego, 1 dotyczące raka piersi, 1 dotyczące raka płuca, 1 dotyczące raka jajnika, 1 dotyczące raka wątroby i 3 dotyczące innych rodzajów raka. ) ) dotyczących związku mikrobioty jelitowej z chemioterapią i jej działaniami ubocznymi.

Mikrobiota a skuteczność i toksyczność chemioterapii

Spośród 17 zanalizowanych badań 7 miało charakter obserwacyjny. Trzy z nich dotyczyły oceny związku między mikrobiotą jelitową a skutecznością chemioterapii i występowaniem działań ubocznych za pomocą próbek stolca pobieranych przed chemioterapią. Cztery pozostałe badania dotyczyły oceny związku między mikrobiotą jelitową a chemioterapią i występowaniem działań ubocznych po chemioterapii za pomocą próbek stolca pobieranych po jej przeprowadzeniu. Wynik? Mikrobiota jelitowa ma związek ze skutecznością chemioterapii i z występowaniem działań ubocznych.

Dziesięć pozostałych badań, które miały charakter perspektywiczny (pozwalający zbadać związek przyczynowo-skutkowy), dotyczyło obserwacji wpływu chemioterapii na mikrobiotę jelitową (ryzyko infekcji, biegunki itp.) podczas leczenia z licznymi pobraniami próbek stolca (przed, w trakcie i/lub po chemioterapii). Jakie wyciągnięto wnioski? Chemioterapia moduluje mikrobiotę jelitową osób dotkniętych rakiem. To modulujące działanie może mieć związek z podwyższonym ryzykiem infekcji i wpływać na skuteczność leczenia. Co więcej, ta indukowana dysbioza prawdopodobnie ma związek z działaniami niepożądanymi.

Biomarker i modulacja

Wyniki te otwierają szerokie perspektywy, ponieważ mikrobiotę jelitową nie tylko można wykorzystywać jako biomarker służący do prognozowania wyników chemioterapii i jej działań niepożądanych, ale jej modulacja w trakcie leczenia daje nadzieję na redukcję działań niepożądanych i poprawę skuteczności terapii. Nadzieję tę podtrzymują wyniki niektórych badań interwencyjnych (z użyciem prebiotyków, aktywności fizycznej itp.).

Ten przegląd złożonych związków między mikrobiotą jelitową a chemioterapią podkreśla więc potencjał przyszłych badań w zakresie poprawy opieki nad pacjentami, mimo że konieczne są międzynarodowe badania wieloośrodkowe w celu zebrania danych uwzględniających różne czynniki zakłócające (wiek, pochodzenie etniczne, płeć, choroby współistniejące, przyjmowane leki, miejsce zamieszkania, dieta, aktywność i inne).

Rak szyjki macicy, nowotwór plasujący się na trzecim miejscu pod względem częstości zachorowań u kobiet w skali świata (a nawet na drugim u kobiet w przedziale wiekowym 15–44), spowodowany jest stałą obecnością dobrze znanego wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), wroga publicznego, aktywnie ściganego w badaniach cytologicznych. Na ogół pojawienie się raka poprzedza długotrwałe stadium przedrakowe z postępującymi zmianami patologicznymi. Naukowcy wysnuli hipotezę, że mikrobiota pochwy może mieć znaczenie dla ryzyka zakażenia wirusem HPV, jego uporczywego występowania i rozwoju zmian patologicznych.

Mniej pałeczek kwasu mlekowego

W wyniku analizy mikrobioty śluzu szyjkowego u 94 kobiet w wieku od 18 do 52 lat naukowcy wykazali jej zróżnicowanie w zależności od stadium rozwoju choroby. Im bardziej postępują zmiany, tym większa jest różnorodność gatunków bakterii we florze szyjki macicy kobiet, a bakterie z rodzaju Lactobacillus (bakterie w kształcie pałeczek) stopniowo tracą swoją dominującą pozycję na rzecz bakterii innego rodzaju. Tymczasem, w przeciwieństwie do mikrobioty jelitowej, mikrobiota pochwy jest zrównoważona, gdy cechuje się niskim stopniem różnorodności i dominującą w znacznym stopniu pozycją pałeczek kwasu mlekowego (>70% zbiorowisk bakteryjnych u kobiet zdrowych). Natomiast u kobiet chorujących na raka szyjki macicy sytuacja jest odwrotna: różnorodność [bakteryjna] jest na najwyższym poziomie, a pałeczki kwasu mlekowego nie mają już przewagi.

Znaczniki zaawansowanych zmian patologicznych lub raka

Drugie spostrzeżenie badaczy: mikrobiota pochwy u kobiet ze zmianami dużego stopnia lub z rakiem coraz wyraźniej odbiega od mikrobioty kobiet zdrowych pod względem występowania różnych gatunków bakterii. Nowo pojawiające się rodzaje bakterii (Porphyromonas, Fusobacterium, Prevotella i Campylobacter) wydają się iść w parze z występowaniem raka szyjki macicy, podczas gdy inne gatunki bakterii (Sneathia) wskazują na obecność zmian dużego stopnia. Czy to zmiany patologiczne powodują zaburzenia we florze? Czy też zaburzona flora sprzyja rozwojowi patologicznych zmian? Należałoby przeprowadzić pogłębioną analizę związku przyczynowego.

Przyczyny powstawania endometriozy pozostają niejasne. Według dominującej aktualnie hipotezy, w trakcie wstecznych menstruacji fragmenty endometrium wędrują poza macicę w jamie otrzewnej i zagnieżdżają się na otaczających je tkankach. Wciąż nie jest to jednak pełne wyjaśnienie, ponieważ do menstruacji wstecznych dochodzi u 90% kobiet, ale jedynie 10% z nich choruje na endometriozę. Ponadto aktualne metody leczenia tej choroby nie są pozbawione skutków ubocznych i nie zapobiegają nawrotom. 

Aby móc zaoferować kobietom nowe rozwiązania terapeutyczne, należałoby określić inne czynniki prowadzące do zaburzeń w otrzewnej i do rozwoju patologicznych zmian. W tym kontekście zainteresowanie naukowców wzbudza mikrobiota jelitowa. Albowiem u kobiet dotkniętych endometriozą cechuje się ona mniejszą różnorodnością alfa oraz zaburzonym składem flory bakteryjnej w porównaniu do mikrobioty u kobiet bez endometriozy. Oprócz tego metabolity wytwarzane przez florę z kału modelu myszy z endometriozą różnią się od metabolitów myszy kontrolnych. Jest to bardzo istotne, ponieważ to właśnie poprzez metabolity powstające w wyniku przetworzenia włókien pokarmowych mikrobiota jelitowa zapewnia korzyści organizmowi człowieka. Wyróżniające się krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), takie jak maślan, octan lub propionian, wykazują działanie antyproliferacyjne i przeciwzapalne. Autorzy badania opublikowanego w Life Science Alliance skoncentrowali się więc na roli SCFA w endometriozie in vivo na modelu mysim z endometriozą oraz in vitro na komórkach ze zmianami endometrialnymi.

Maślan hamuje rozwój patologicznych zmian, aktywując kilka mechanizmów

Pierwsze wyniki wskazują, że endometrioza zaburza mikrobiotę jelitową u myszy, co skutkuje zmniejszoną produkcją maślanu. Zespół zaobserwował również, że maślan (ale nie pozostałe SCFA, czyli octan lub propionian) hamuje rozwój zmian endometrialnych. Działanie maślanu oparte jest na trzech mechanizmach: aktywacji receptorów błonowych sprzężonych z białkami G (GPCR): GPR43 oraz GPR109A, hamowaniu działania enzymu deacetylazy histonowej (HDAC) i aktywacji Rap1GAP (białko aktywujące GTPazę Ras-proximate-1). Rap1GAP blokuje szlak sygnałowy Rap1 odgrywający rolę w proliferacji, migracji i przywieraniu komórek. Białko to znane jest już jako supresor guzów, w tym również w przypadku raka endometrium.

Polecane przez naszą społeczność

Zaburzenia nastroju charakteryzują się poczuciem smutku, bezradności, beznadziei czy też rozdrażnieniem. Aby móc skuteczniej zapobiegać tym zaburzeniom i je leczyć, w badaniach naukowych skupiono się między innymi na procesie odżywiania oraz mikrobiocie jelitowej, naszym drugim mózgu. Niektóre produkty spożywcze, jak na przykład czekolada, mogą mieć wpływ na regulację naszego nastroju, jednakże wyniki badań często są niejednoznaczne. Przeprowadzono zatem pierwsze badanie kliniczne, które miało na celu zweryfikowanie oraz wyjaśnienie pozytywnego wpływu gorzkiej czekolady na nasze samopoczucie. Zatem przyjrzyjmy się tej kwestii bliżej i wyjaśnijmy, o co chodzi.

Gorzka czekolada i dobry nastrój: dowody naukowe

48 zdrowych osób dorosłych w młodym wieku zostało podzielono losowo na trzy grupy. Jedna trzecia z nich otrzymywała codziennie 30 gramów gorzkiej czekolady zawierającej 85% kakao. Kolejna grupa otrzymywała taką samą porcję czekolady 70%. Ostatnia część z nich, grupa kontrolna, nie otrzymywała kakao do spożycia. (sidenote: Shin JH, Kim CS, Cha L, et al. Consumption of 85% cocoa dark chocolate improves mood in association with gut microbial changes in healthy adults: a randomized controlled trial. J Nutr Biochem. 2021;99:108854. )

Po upływie trzech tygodni u uczestników spożywających codziennie gorzką czekoladę 85% zaobserwowano znaczący spadek odczuwania negatywnych emocji, podczas gdy w grupie z czekoladą 70% nie wykazano żadnych ewidentnych zmian. Wydaje się więc, że pozytywny wpływ kakao na nasze samopoczucie zależy od spożywanej ilości tego produktu. Uwaga, mówimy tu o kakao, a nie o pralinkach, którymi delektujemy się w czasie świąt Bożego Narodzenia, zawierających mniej niż 50% kakao!

Mikrobiota jelitowa i czekolada: słabostka, która ma zalety?

Badanie naukowe wykazało również, że gorzka czekolada 85% zwiększa różnorodność zbiorowisk mikrobiologicznych w jelitach. Zdaniem autorów pozytywny wpływ na florę jelitową mogą mieć występujące w kakao w dużej ilości polifenole, hamujące wzrost bakterii chorobotwórczych i sprzyjające rozwojowi pożytecznych bakterii. Skoro wydaje się, iż jelita i czekolada tworzą dla naszego zdrowia związek „bardziej na dobre niż na złe”, pozostaje zapytać: jaki to ma wpływ na nasz dobry nastrój? Czy to nie mózg pełni funkcję wieży kontrolnej naszych emocji?

Od jelita do mózgu: sieć komunikacyjna godna Charliego i fabryki czekolady!

Metabolity wytwarzane przez bakterie mikrobioty jelitowej wpływają poprzez układ krwionośny lub nerwowy na funkcjonowanie mózgu, a dalej – poprzezoś jelitowo-mózgową – na nasze emocje. Badanie wykazało również, iż przy spożyciu gorzkiej czekolady 85% obserwuje się związek między jej pozytywnym wpływem na nasze samopoczucie a występowaniem niektórych pożytecznych bakterii. Według autorów ów pozytywny skutek mógłby wynikać ze zmian w różnorodności i liczebności niektórych bakterii mikrobioty jelitowej. Badanie sugeruje zatem wpływ kakao jako prebiotyku (sidenote: Prebiotyki Prebiotyki to nietrawione włókna pokarmowe, które pozytywnie wpływają na nasze zdrowie. Wykorzystywane są w sposób selektywny przez pożyteczne mikroorganizmy mikrobioty jelitowej danej osoby. Produkty łączące probiotyki i prebiotyki nazywane są symbiotykami. Gibson GR, Hutkins R, Sanders ME, et al. Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2017;14(8):491-502. Markowiak P, Śliżewska K. Effects of Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics on Human Health. Nutrients. 2017;9(9):1021. ) na różnorodność mikrobioty jelitowej i daje nam wymówkę, abyśmy mogli ulec (z umiarem) czekoladowej pokusie...