Czym dokładnie jest mikrobiota układu moczowego człowieka?

Prawdopodobnie mniej wiesz na temat mikrobioty układu moczowego niż na temat jej bardziej znanych sąsiadów, mikrobioty jelitowej i mikrobioty pochwy. Nie jest to zaskoczeniem, ponieważ jest to uboższe i mniej zróżnicowane środowisko,³ którego rola wymaga dalszych badań.¹

Jednak ostatnie badania wykazały, że drogi moczowe są domem dla wyjątkowej mikrobioty układu moczowego.^4,5 Badania moczu oparte na metodach bazujących na hodowli tradycyjnie identyfikowały patogeny (sidenote: Patogen To mikroorganizm, który powoduje lub może spowodować chorobę Pirofski LA, Casadevall A. Q and A: What is a pathogen? A question that begs the point. BMC Biol. 2012 Jan 31;10:6. ) odpowiedzialne za zakażenie układu moczowego (ZUM), takie jak Escherichia coli.

Advances in detection technologies have led to the discovery of additional bacteria in the urinary microbiota. The genus Lactobacillus is frequently identified, while Gardnerella, Streptococcus, and Corynebacterium also tend to be present, although to a lesser degree.³ In addition, communities of fungi have also been observed.⁶ 

Postępy w zakresie technologii wykrywania drobnoustrojów doprowadziły do odkrycia dodatkowych bakterii w mikrobiocie układu moczowego. Często identyfikuje się rodzaj Lactobacillus, ale obecne są również Gardnerella, Streptococcus, i Corynebacterium, chociaż w mniejszym stopniu.³ Ponadto zaobserwowano również zbiorowiska grzybów.⁶

Why is the urinary microbiota a key player in our health?

Drobnoustroje (sidenote: Mikroorganizmy Organizmy żywe zbyt małe, aby zobaczyć je gołym okiem. Są to bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Potocznie nazywa się je mikrobami. What is microbiology? Microbiology Society. ) wchodzące w skład mikrobioty dróg moczowych mogą odgrywać ochronną rolę w odniesieniu do naszego zdrowia.¹ Jednak w pewnych warunkach mogą również wywierać wpływ na infekcje dróg moczowych.²

Opisano kilka mechanizmów: na przykład bakterie z rodzaju Lactobacillus i Streptococcus produkują kwas mlekowy, który, jak się uważa, spełnia rolę ochronną przed patogenami.⁸ Kwas mlekowy obniża pH moczu (≈ 4,5) tworząc mikrośrodowisko nieprzyjazne dla większości bakterii chorobotwórczych.

Ponadto Lactobacillus (sidenote: Lactobacillus Bakterie w kształcie pałeczki, których najważniejszą cechą jest wytwarzanie kwasu mlekowego. Dlatego nazywa się je „bakteriami mlekowymi”. 
Bakterie te są obecne u człowieka w jamie ustnej, pochwie i jelitach. Bytują również na roślinach oraz w organizmach zwierząt. Można je przyjmować, spożywając produkty fermentowane – mleczne, takie jak niektóre sery i jogurty, a także kiszone ogórki, kiszoną kapustę itp.
Pałeczki kwasu mlekowego są także przyjmowane w produktach zawierających probiotyki, ponieważ niektóre ich gatunki są znane z korzystnego działania.   W. H. Holzapfel et B. J. Wood, The Genera of Lactic Acid Bacteria, 2, Springer-Verlag, 1st ed. 1995 (2012), 411 p. « The genus Lactobacillus par W. P. Hammes, R. F. Vogel Tannock GW. A special fondness for lactobacilli. Appl Environ Microbiol. 2004 Jun;70(6):3189-94. Smith TJ, Rigassio-Radler D, Denmark R, et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013 Jun;109(11):1999-2007. ) wytwarza dodatkowe substancje, metabolity przeciwbakteryjne, takie jak nadtlenek wodoru, które również chronią przed patogenami.⁹ Podobnie jak w przypadku mikrobioty jelitowej, mikrobiota układu moczowego pełni rolę bariery chroniącej przed patogenami.¹

Jakie choroby wiążą się z zaburzeniami równowagi w zakresie mikrobioty układu moczowego?

Podobnie jak w przypadku każdego rodzaju mikrobioty (mikrobioty jelitowej, mikrobioty płucnej itp.), gdy skład mikrobioty układu moczowego jest zaburzony, dochodzi do zaburzenia równowagi, czyli „dysbiozy (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) ”.⁹ Badania porównujące mikrobiotę układu moczowego u osób zdrowych z mikrobiotą układu moczowego u pacjentów z różnymi schorzeniami układu moczowego wykazały związek pomiędzy tymi schorzeniami i składem mikrobioty układu moczowego.

W rzeczywistości opublikowane do tej pory badania wykazały wyraźną rolę mikrobioty układu moczowego w zakażeniach układu moczowego (ZUM).^8,10 Na przykład zmniejszenie różnorodności mikrobioty układu moczowego może być czynnikiem ryzyka wystąpienia zakażeń układu moczowego.^{11 1}

Ponadto zaburzenia, takie jak naglące nietrzymanie moczu¹², śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego¹³ i zakażenia przenoszone drogą płciową¹⁴ mają również związek ze zmienioną mikrobiotą układu moczowego.

Jak możemy zadbać o naszą mikrobiotę? Możemy mieć na to bezpośredni wpływ.

• Dieta: powszechnie wiadomo, że czynniki dietetyczne mogą wpływać na ryzyko wystąpienia zakażeń układu moczowego. Niektóre produkty spożywcze i dietetyczne (takie jak sok żurawinowy lub fermentowane produkty mleczne zawierające probiotyki) mogą pomóc w obniżeniu ryzyka nawrotów zakażeń poprzez regulację mikrobioty.⁸
• Probiotyki: probiotyki doustne i dopochwowe skutecznie zmniejszają częstość nawrotów ZUM.¹⁵
• Woda: picie dużej ilości wody jest ważne, ale naukowcy nie potwierdzili jeszcze, że może to wyleczyć ZUM.¹

BMI-21.12

Czym dokładnie jest mikrobiota pochwy?

Mikrobiota, czyli flora pochwy, składa się z setek bakterii i mniejszej liczby grzybów (Candida), które zasiedlają pochwę.¹

W przypadku większości kobiet (w przeciwieństwie do mikrobioty jelitowej) mikrobiota pochwy jest zrównoważona, gdy jej różnorodność jest niewielka (ok. 200 gatunków bakterii) i gdy dominują Lactobacilli – bakterie w kształcie pałeczek.¹

Mikrobiota pochwy stanowi dynamiczną populacją podatną na wpływ czynników takich jak pochodzenie etniczne, hormony płciowe, antykoncepcja hormonalna, zachowania seksualne, irygacja pochwy, dieta, nałóg palenia, środowisko społeczne (np. przestrzeń życiowa) i geny.^1,3

Jednocześnie flora pochwy nie żyje sama. Odbyt i wejście do pochwy znajdują się tuż obok siebie, a bakterie jelitowe z jednego mogą kolonizować drugi.⁴ Zatem jelito stanowi naturalny rezerwuar pałeczek kwasu mlekowego dla pochwy, co jest ważne z punktu widzenia równowagi flory pochwy.^5,6,7

Jak zmienia się mikrobiota pochwy przez całe życie?

Organizm ewoluuje przez całe życie, podobnie jak mikrobiota pochwy. Skład mikrobioty pochwy zmienia się znacznie począwszy od dzieciństwa poprzez dorosłość aż do menopauzy.¹ Zmiany hormonalne modyfikują rytm naszego życia, a także wpływają na mikrobiotę pochwy.⁸ Na przykład menstruacja tymczasowo zmienia różnorodność drobnoustrojów pochwy. Mikrobiota odgrywa również rolę podczas porodu.^1,10 W czasie ciąży zachodzą zmiany fizjologiczne mające na celu przystosowanie organizmu matki do organizmu płodu i odwrotnie.⁹ U kobiet w ciąży mikrobiota pochwy jest bardziej stabilna, mniej bogata i mniej zróżnicowana⁹, a wysoki poziom estrogenu zapewnia całkowitą dominację pałeczek kwasu mlekowego.^1,8 Wreszcie, w okresie menopauzy mikroflora pochwy powraca do nowej równowagi.¹⁰

Dlaczego mikrobiota pochwy ma kluczowy wpływ na zdrowie?

Bakterie zawarte w mikrobiocie pochwy pomagają w utrzymaniu zdrowego środowiska pochwy.¹ Niektóre spośród tych bakterii, zwłaszcza pałeczki kwasu mlekowego, zapobiegają zasiedlaniu się w pochwie drobnoustrojów (sidenote: Drobnoustrojami Organizmy żywe zbyt małe, aby być widoczne gołym okiem. Obejmują bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Często określa się je jako „drobnoustroje”, „mikroorganizmy” lub „mikroby”. Zródło: What is microbiology? Microbiology Society. 
  ) chorobotwórczych. Zaproponowano kilka mechanizmów:

• dzięki produkcji kwasu mlekowego, mikrobiota wspiera środowisko kwaśne (pH ≤ 4.5), które jest nieodpowiednie dla wielu patogenów^11,12
• związki obronne produkowane przez mikrobiotę, takie jak nadtlenek wodoru (H₂O₂) czy substancje przeciwbakteryjne (bakteriocyny), atakują obce bakterie, wirusy i grzyby^11,12
• mikrobiota pełni rolę bariery utrudniając patogenom osiedlenie się na ścianach pochwy. Obecność pałeczek kwasu mlekowego przyspiesza odnowę nabłonka, do którego patogeny mogą próbować się przyczepić^11,12
• mikrobiota ułatwia produkcję ochronnego śluzu przez nabłonek pochwy, który odstrasza patogeny^11,12
• dzięki stymulacji układu odpornościowego kobiety, mikrobiota poprawia jej zdolność do zwalczania ataków patogenów^11,12

Zaburzenia równowagi mikrobioty pochwy: jakie są związane z nią schorzenia?

Stres, choroba, nadmierna higiena (irygacja), leki (antybiotykoterapia itp.), alkohol, tytoń… wszystkie te czynniki mogą wpływać na skład mikrobioty pochwy.^8, Gdy w składzie mikrobioty występują zaburzenia równowagi, mamy do czynienia ze stanem, który określa się mianem „dysbioza (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) ”.^8,11

Dysbioza pochwy ma miejsce, gdy pałeczki kwasu mlekowego, czyli kluczowe bakterie we florze pochwy, tracą przewagę, co toruje drogę mikroorganizmom oportunistycznym do kolonizacji pochwy.^8,11 Ich obecność jest często związana z upławami, swędzeniem i pieczeniem lub rybim zapachem , ale przebieg może być również bezobjawowy.⁸

Dysbioza pochwy jest związana z:

• bakteryjnym zapaleniem pochwy, spowodowanym kolonizacją przez bakterie chorobotwórcze¹ 

• kandydozą, spowodowaną proliferacją grzyba⁸ 

• obniżeniem płodności¹¹

• podwyższeniem ryzyka przedwczesnego porodu¹

Wiedząc, co ma bezpośredni wpływ na mikrobiotę pochwy, jak możemy o nią zadbać?

Niezbędna jest dbałość o mikrobiotę pochwy. Codzienna higiena intymna ma kluczowe znaczenie w profilaktyce dysbiozy. Istnieje wiele fałszywych informacji, dlatego ważne jest, aby zrozumieć, CO NALEŻY robić, a CZEGO NIE.

Codziennie:

Chociaż irygacja pochwy nie jest zalecana, ponieważ zmienia florę pochwy, zewnętrzne mycie sromu odpowiednim żelem intymnym pomaga zmniejszyć niepożądane gromadzenie się wydzieliny z pochwy, potu, moczu i zanieczyszczeń kałowych.¹⁶

Aby przyczynić się do dobrego zdrowia mikrobioty pochwy...

higiena jest wciąż konieczna¹⁵, ale to nie wystarczy. Kilka opcji dotyczących mikrobioty pochwy już istnieje lub jest obecnie testowanych:

• Probiotyki: Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą gospodarzowi korzyści zdrowotne.^17,18 Mogą redukować lub bezpiecznie korygować zaburzenia równowagi mikrobioty. Probiotyki dla kobiet podawane dopochwowo lub doustnie mogą pomóc przywrócić równowagę flory pochwy, złagodzić objawy i obniżyć ryzyko nawrotu różnych zakażeń pochwy.^13,19,20,21 Dotyczy to zarówno kobiet w wieku rozrodczym, jak i kobiet po menopauzie.^13,20,21
• Prebiotyki: Prebiotyki to specyficzne, niestrawne włókna dietetyczne, które przynoszą korzyści zdrowotne. Są selektywnie wykorzystywane przez pożyteczne mikroorganizmy wchodzące w skład mikrobioty gospodarza.^22,23 Po dodaniu do probiotyków w określonych produktach są one znane jako symbiotyki.²⁴ Uważa się, że prebiotyki przeznaczone dla kobiet wspierają wzrost pałeczek kwasu mlekowego i pomagają przywrócić zdrową kwasowość pochwy.^19,25,26

BMI-21.12

Możliwość łączenia milionów ludzi sprawia, że Twitter jest obecnie najpopularniejszym portalem społecznościowym używanym do komunikacji w służbie zdrowia. Biocodex Microbiote Institute wchodzi do portali społecznościowych w jednym celu: chcemy stworzyć wykwalifikowaną społeczność poprzez generowanie motywującej dynamiki, której źródłem będą najnowsze informacje o mikrobiocie.

Stworzenie wokół mikrobioty międzynarodowej społeczności Profesjonalistów...

Najnowsze publikacje naukowe, wywiady z ekspertami, foldery tematyczne, live tweety z konferencji (WGO, ESPGHAN i innych)... Profesjonalistów będą mieć dostęp do szerokiego wachlarza najnowszych treści naukowych. Nowe konto na Twitterze (@Microbiota_Inst) ma dotrzeć do jak największej grupy Profesjonalistów, którzy chcą na bieżąco otrzymywać najnowsze informacje o mikrobiocie. Profesjonalistów, ale nie tylko. Dzięki temu nowemu kanałowi komunikacji Biocodex Microbiote Institute chce rozszerzyć grono swoich odbiorców i dotrzeć do renomowanych organizacji naukowych, studentów kierunków medycznych, a także do specjalistycznej prasy, kongresów, organizacji zawodowych i nie tylko.

... i promocja najnowszych metod terapii oraz znaczenia mikrobioty dla zdrowia

Udostępniając rzetelne informacje o mikrobiocie pochodzące z własnych zasobów internetowych Instytutu (przegląd nowości naukowych dla lekarzy) lub z tweetów innych Profesjonalistów, chcemy sprawić, że konto Instytutu na Twitterze zostanie uznane za przydatnego, godnego zaufania partnera w dziedzinie badań i praktyki klinicznej. Twitter to właśnie TEN portal społecznościowy, który należy obserwować, aby być na bieżąco z wiedzą naukową o mikrobiocie i propagować ją. Jako uznana międzynarodowa Instytucja w tej dziedzinie Instytut miał powody, aby wzmocnić swoją obecność w tym kanale.

Biocodex Microbiote Institute

Biocodex Microbiote Institute jest międzynarodową instytucją naukową, której działalność polega na propagowaniu dbałości o zdrowie poprzez popularyzację wiedzy o mikrobiocie człowieka. W tym celu Instytut zwraca się zarówno do pracowników służby zdrowia, jak i do społeczeństwa, aby uświadamiać wszystkim istotną rolę tego wciąż jeszcze nieznanego organu. 

Bezpłatne, akredytowane kursy w 7 językach

Program szkoleniowy obejmuje 4 jednogodzinne akredytowane kursy. Masz tylko 5 minut? Nie ma problemu – każda godzina składa się z kilku filmów mikroedukacyjnych. Na zakończenie kursu można przystąpić do testu pozwalającego otrzymać punkty Europejskiego Doskonalenia Zawodowego Lekarzy przyznawane przez Europejską Komisję Akredytacji Doskonalenia Zawodowego. Kursy są dostępne w 7 językach angielskim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim, polskim, tureckim i portugalskim. Dzięki nieograniczonej subwencji Biocodex Microbiota Institute kursy są całkowicie bezpłatne i dostępne tylko w aplikacji Xpeer.

Zarezerwuj prywatną sesję mentoringu z ekspertem w aplikacji Xpeer

Pierwsza sesja, dostępna w maju 2021 r., będzie poświęcona lekom i mikrobiocie jelit. Poprowadzi ją profesor Francisco Guarner Aguilar, gastroenterolog i naukowiec instytutu badawczego Vall d’Hebron (Barcelona). Kurs ten jest przeznaczony dla pracowników ochrony zdrowia o średnim poziomie wiedzy na temat mikrobioty. Wizualne podsumowanie obejmujące 3 zalecenia i 3 pojęcia do przyswojenia pozwala uczestnikowi kursu natychmiast wykorzystać zdobytą wiedzę w kontakcie z pacjentem. Pracownicy ochrony zdrowia mają również ekskluzywną możliwość zarezerwowania prywatnej sesji mentoringu z profesorem Guarnerem w aplikacji Xpeer. Nie czekaj – zdobądź certyfikat wiedzy o mikrobiocie!

O aplikacji Xpeer

Xpeer Medical Education to pierwsza na rynku aplikacja do punktowanych szkoleń medycznych. Zawiera ona ciekawe filmy mikroedukacyjne trwające tylko 5 minut. Dzięki silnemu algorytmowi do personalizacji treści oraz wrażeń użytkownika wzorowanemu na najpopularniejszych platformach z materiałami filmowymi Xpeer oferuje pracownikom ochrony zdrowia zupełnie nowy rodzaj kształcenia ustawicznego i rozwoju. Aplikacja została akredytowana przez Europejską Unię Lekarzy Specjalistów. Oferuje naukowe szkolenia medyczne wysokiej jakości. W 2021 r. w Xpeer będzie dostępny niniejszy program dotyczący mikrobioty oraz 500 godzin szkoleń medycznych w zakresie Twojej specjalizacji, technologii oraz kompetencji zawodowych i osobistych.

Biocodex Microbiota Institute

Biocodex Microbiota Institute jest międzynarodową instytucją naukową, której działalność polega na propagowaniu dbałości o zdrowie poprzez popularyzację wiedzy o mikrobiocie człowieka. W tym celu Instytut zwraca się zarówno do pracowników ochrony zdrowia, jak i do społeczeństwa, aby uświadamiać wszystkim istotną rolę tego wciąż jeszcze nieznanego organu. 

^SP-21.57

W 2015 roku 415 milionów osób na świecie chorowało na cukrzycę. Zgodnie z prognozami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2040 roku będzie to już 642 milionów. 90% przypadków stanowi cukrzyca typu 2.

Insulinooporność - główna przyczyna cukrzycy typu 2

Główną przyczyną cukrzycy typu 2 jest utrata wrażliwości komórek organizmu na insulinę. Insulinooporność powoduje, że hormon jest nieskuteczny, a trzustka produkuje go coraz więcej, aż do całkowitego wyczerpania. W rezultacie cukier gromadzi się we krwi, co prowadzi do hiperglikemii i poważnych długotrwałych powikłań, tj.: zawał mięśnia sercowego, udar, zwężenie tętnic obwodowych, niewydolność nerek i ślepota.

Udział mikrobioty jelitowej?

Chociaż w powstaniu cukrzycy typu II ważne są predyspozycje genetyczne, to styl życia jest największym czynnikiem ryzyka - zwłaszcza siedzący tryb życia i dieta zawierająca zbyt dużo tłuszczu i cukru. Niektóre tłuszcze i cukry wywołują reakcję zapalną związaną z zaburzeniami metabolicznymi, co dodatkowo nasila stan zapalny. Zaczyna się błędne koło, w którym udział ma zaburzona mikrobiota układu pokarmowego. Naukowcy dowiedli, że u chorych na cukrzycę dochodzi do zaburzeń w składzie mikrobioty przewodu pokarmowego, co przyczynia się do powstania choroby.

Zmiany stylu życia

Przede wszystkim cukrzycę leczy się poprzez zmianę stylu życia: zmniejszenie masy ciała, jeśli istnieje potrzeba, regularną aktywność fizyczną i zrównoważoną dietę. Często konieczne staje się przyjmowanie leków. 
Rola niektórych bakterii jelitowych i/lub probiotyków w cukrzycy nie została jeszcze potwierdzona, ale ich korzystne działanie (szczególnie na apetyt i poziom cukru we krwi) otworzyło drogę do opracowania nowych celów terapeutycznych dla tej dotykającej miliony osób choroby.

Czym jest otyłość?

Przyczyną otyłości i nadwagi jest najczęściej brak równowagi między ilością kalorii przyjmowanych i wydatkowanych przez organizm – w szczególności dotyczy to zbyt dużego spożycia tłuszczu i cukrów w stosunku do rzeczywistego wydatku energetycznego.^3,4 Wynikający z tego nadmierny przyrost tkanki tłuszczowej w organizmie może źle wpływać na zdrowie i znacznie skrócić oczekiwaną długość życia³. Osoby z nadwagą i otyłością są bardziej narażone na choroby układu krążenia i cukrzycę typu 2.^5,6 Otyłość jest również związana z wieloma nowotworami (w tym z rakiem wątroby czy macicy).⁶  Wartością pozwalającą w przybliżeniu określić poziom nadwagi i otyłości jest wskaźnik masy ciała (BMI). Według WHO u osób dorosłych na nadwagę wskazuje wartość BMI równa 25 lub więcej, natomiast z otyłością mamy do czynienia, gdy wartość BMI wynosi 30 lub więcej.¹

Skutki wykraczające poza jelita

Równowaga pomiędzy pobieraniem a wydatkowaniem energii opiera się częściowo na dwukierunkowej komunikacji pomiędzy jelitami a mózgiem – zjawisko to jest nazywane przez badaczy osią jelita-mózg.¹⁰ Ta komunikacja pomiędzy neuronami a bakteriami jest możliwa w szczególności dzięki tzw. cząsteczkom sygnałowym, w tym krótkołańcuchowym kwasom tłuszczowym (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (KKT) Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem.   Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) i neuroprzekaźnikom (sidenote: Neuroprzekaźniki Specyficzne cząsteczki, które umożliwiają komunikację pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi w mózgu), ale także wymianę informacji z bakteriami tworzącymi mikrobiotę. Produkowane są zarówno przez komórki organizmu, jak i przez bakterie mikrobioty.   Baj A, Moro E, Bistoletti M, Orlandi V, Crema F, Giaroni C. Glutamatergic Signaling Along The Microbiota-Gut-Brain Axis. Int J Mol Sci. 2019;20(6):1482. ) .^5,6,11 Za pośrednictwem tych łączników mikrobiota jelitowa wspiera mózg w regulowaniu równowagi energetycznej, apetytu i sytości,⁶ ale także moduluje nastrój oraz zachowania związane z odżywianiem.^9,10 Jak widzimy, mikrobiota jelitowa i otyłość są ze sobą nierozerwalnie związane: zmiany w składzie mikrobioty powodują zakłócenia w trawieniu, systemie odpornościowym, a także w mózgu, z którym nasze jelita komunikują się w celu kontrolowania uczucia głodu⁹. Podobnie jak w zamkniętym obwodzie elektrycznym, różne „urządzenia” są ze sobą połączone i pozwalają na przepływ informacji (zarówno tych dobrych, jak i tych złych) pomiędzy jelitami a mózgiem. 

Modyfikacja mikrobioty sposobem na odchudzanie?

Rozwiązanie wydaje się oczywiste: aby schudnąć i zrzucić zbędne kilogramy, z pewnością wystarczy zadbać o swoją mikrobiotę! Jednak według ekspertów to nie takie proste. Kluczowe jest tutaj zrozumienie, w jaki sposób dieta, probiotyki i prebiotyki lub przeszczep mikrobioty kałowej wpływają na ekosystem naszej mikrobioty jelitowej. 

• Dieta: Jak łatwo można się domyślić, sposób odżywiania jest głównym czynnikiem ryzyka otyłości. Jest to również podstawowy sposób modulowania składu mikrobioty. Do tej pory nie ustalono jednoznacznego związku pomiędzy modyfikacją flory jelitowej a utratą wagi¹². Wydaje się jednak, że odpowiedź organizmu na stosowaną dietę zależy od wyjściowego składu naszej mikrobioty jelitowej^7,11. 
• Probiotyki: Liczne badania na zwierzętach pokazują, że niektóre probiotyki wyróżniają się spośród innych i mają wpływ na profil metaboliczny, przyrost masy ciała i uczucie sytości u gryzoni^2,7,13,14. Wyniki badań u ludzi również są obiecujące i choć mamy na ten temat mniej danych, wygląda na to, że pewne konkretne rodzaje probiotyków mogą wpływać na wagę, BMI, obwód w pasie, masę tkanki tłuszczowej oraz profil metaboliczny^2,5,6.
• Prebiotyki: W przypadku prebiotyków wyniki badań przeprowadzonych u ludzi są niejednoznaczne, mimo że ich korzystne działanie zostało szeroko wykazane w badaniach laboratoryjnych². Ogólnie rzecz biorąc, badania wskazują na wpływ prebiotyków na uczucie sytości⁷, co jednak nie przekłada się niestety na zmniejszenie masy ciała.²
• Przeszczep mikrobioty kałowej: Obecnie trwają badania nad innymi metodami modulacji mikrobioty jelitowej. Jedną z nich jest przeszczep mikrobioty kałowej (ang. Fecal Microbiota Transplant, FMT), który jest obecnie stosowany w leczeniu nawracających infekcji Clostridioides difficile. Naukowcy oceniają potencjalne korzyści tego zabiegu w zakresie korygowania dysbiozy oraz wpływania na zachowania żywieniowe i metabolizm energetyczny.⁷
   

Zapalenie pęcherza dotyka przynajmniej 30% kobiet co najmniej raz w życiu. Wzrost częstotliwości zachorowań obserwuje się w przedziale wiekowym od 20 do 30 roku życia. Ryzyko zachorowania jest 50 razy większe u kobiet niż u mężczyzn. Objawy obejmują: pieczenie podczas oddawania moczu, pilną potrzebę oddania moczu oraz mętny i nieprzyjemny zapach moczu. Zapalenie pęcherza moczowego jest stosunkowo proste w leczeniu, ale często ta choroba nawraca.

Kobiety chorują częściej

Następujące czynniki powodują, że to kobiety są bardziej podatne na zapalenie pęcherza moczowego: krótsza długość cewki moczowej, stosunki seksualne, cewniki, nietrzymanie moczu, menopauza i ciąża. Nieprawidłowości anatomiczne i cukrzyca są także czynnikami ryzyka. Nadmierna lub zbyt mała higiena intymna też zwiększają zachorowalność na zapalenie pęcherza.

Pochodzenie jelitowe

W 90% przypadków zapalenie pęcherza moczowego powodują bakterie Escherichia coli. Bakterie te są naturalnie obecne w mikrobiocie jelitowej. Przenikają one do cewki moczowej, a następnie docierają do pęcherza i tam się namnażają.

Standardowe leczenie

Standardowym i najskuteczniejszym sposobem leczenia zapalenia pęcherza moczowego jest przyjmowanie antybiotyków. Jednak mimo to nawroty choroby są częste. Niektóre środki, tj. picie dużych ilości wody, higiena itd., mogą pomagać w zapobieganiu nawrotom choroby.  Badania wykazały korzyści z przyjmowania probiotyków, takich jak niektóre pałeczki kwasu mlekowego. Należy zauważyć, że żurawina może odgrywać rolę w zapobieganiu nawrotom zapalenia pęcherza moczowego, ale efekt ten nie został jeszcze dobrze udowodniony.

Gluten jest substancją naturalnie występującą w pszenicy, jęczmieniu i życie. W przeciwieństwie do alergii na gluten, nietolerancja pojawia się powoli i może pozostać niezauważona przez wiele lat. W krajach zachodnich dotyka ona od 0,7 do 2% populacji.

Choroba często bezobjawowa

W swojej klasycznej postaci celiakia rozpoczyna się około szóstego miesiąca życia, po wprowadzeniu do diety pierwszych zbóż. Typowe objawy to przewlekła biegunka, brak apetytu i apatia. Jednak najczęściej celiakia przebiega bezobjawowo.

Winne genetyczne predyspozycje?

Na celiakię chorują osoby predysponowane genetycznie. W obecności glutenu ich układ odpornościowy wytwarza przeciwciała atakujące ścianę jelit. Skutkuje to zaburzeniami trawienia i wchłaniania składników odżywczych. W patogenezie choroby biorą udział inne czynniki, takie jak wiek, w którym wprowadzono gluten w diecie i powtarzające się infekcje jelitowe. Zgodnie z hipotezą mówiącą o tym, że u tych pacjentów występuje dysbioza, mikrobiota układu pokarmowego może wpływać na pojawienie się i przebieg tej choroby.

W porównaniu z osobami zdrowymi mikrobiota układu pokarmowego osób chorych na celiakię zawiera mniej korzystnych bakterii i więcej potencjalnie patogennych mikroorganizmów. Dieta bezglutenowa zmniejsza te dysproporcje, ale nie może ich w pełni skorygować.

Diagnoza opiera się na badaniu lekarskim, określeniu obecności objawów, wykryciu specyficznych przeciwciał we krwi i wykonaniu biopsji (w razie potrzeby). Genetyczne predyspozycje sprawdza się za pomocą testów gentycznych (typowanie HLA)

Modyfikowanie mikrobiota jako profilaktyka

Jedyny dostępny lek na celiakię to usunięcie glutenu z diety. Ostatnio inne podejście - ukierunkowane na dysbiozę - zainteresowało naukowców. Polega ono na modyfikowaniu mikrobioty układu pokarmowego.  Znalazło ono zastosowanie w  zapobieganiu choroby u osób z predyspozycjami genetycznymi lub w łagodzeniu objawów u osób z ciężkim przebiegem celiakii a nawet u tych u których stosowanie diety bezglutenowej nie przynosi efektów.