Zgodnie z opinią Światowej Organizacji Zdrowia fibromialgia objawia się przewlekłym bólem, zmęczeniem i zaburzeniami snu. Objawy występują najczęściej u kobiet i są często trudne w leczeniu ze względu na brak diagnozy lub odpowiednio zastosowanego leczenia. Jednakże ostatnio przeprowadzone badania, podczas których przyjrzano się funkcji mikrobioty jelitowej u pacjentów cierpiących na fibromialgię, a dokładniej bakteriom produkującym wtórne kwasy żółciowe, dają pewną nadzieję.

Dysbiotyczna mikrobiota jelitowa

Naukowcy przeprowadzili badania mikrobioty jelitowej na podstawie próbek kału oraz wtórnych kwasów żółciowych na podstawie próbek krwi u 42 kanadyjskich kobiet cierpiących na fibromialgię i 42 osób z grupy kontrolnej. Podczas tych badań zaobserwowano u pacjentów względną ilość kilku gatunków bakterii biorących udział w metabolizmie wtórnych kwasów żółciowych, a mianowicie: niewielką ilość Bacteroides uniformis i B. thetaiotaomicron biorących udział w syntezie tzw. kwasu α-muricholowego, znikomą ilość Prevotella copri, bakterii mających wpływ na syntezę wtórnych kwasów żółciowych oraz wątrobowych receptorów FXR, jak również zwiększoną ilość Escherichia bolteae i Clostridium scindens wywołujących zaburzenia metabolizmu innych wtórnych kwasów żółciowych.

Negatywny wpływ na działanie wtórnych kwasów żółciowych

Dysbioza jelitowa występująca u pacjentów z fibromialgią powodowała 5-krotny spadek stężenia kwasów żółciowych we krwi, zwłaszcza kwasu α-muricholowego. Przy spadku stężenia pojawiały się również inne objawy takie jak ból czy zmęczenie. Z przeprowadzonych badań wynika, że spadek stężenia we krwi, a w szczególności kwasu α-muricholowego, może prowadzić do upośledzenia mechanizmu hamowania bólu. Jak sugerują naukowcy, przyczyną tego stanu jest zmniejszenie poziomu kwasu α-muricholowego (inhibitora receptora FXR) oraz podwyższenie poziomu kwasów żółciowych, co powoduje pobudzenie receptora FXR i prowadzi w konsekwencji do nadwrażliwości na ból.

^Źródła

Czy możemy się spodziewać wkrótce obiektywnej diagnozy?

Bezpośrednim efektem tych obserwacji jest możliwość diagnozowania osób cierpiących na fibromialgię wyłącznie na podstawie stężenia kwasów żółciowych w krwi. Jest to duży postęp w diagnostyce, ponieważ obecnie opiera się ona wyłącznie na subiektywnych pomiarach. Opracowany przez badaczy model analizy wykazuje dokładność rzędu 91,7% przy swoistości 90,5% i czułości 92,9%. Wynik ten pozwala mieć nadzieję na stworzenie w przyszłości narzędzia do wykonywania tego typu diagnoz.

Polecane przez naszą społeczność

Niedawny artykuł może sygnalizować koniec diagnostycznej tułaczki tysięcy kobiet cierpiących na fibromialgię, chorobę charakteryzującą się przewlekłym rozproszonym bólem, połączonym z intensywnym zmęczeniem i różnymi zaburzeniami, zwłaszcza snu i nastroju. Tak naprawdę nie ma żadnego „markera”, na podstawie którego można postawić diagnozę, czy to w postaci zmiany w organizmie (podczas gdy wystarczy zwykłe zdjęcie rentgenowskie, by wykazać złamanie kości piszczelowej), czy też parametru biologicznego (tak jak poziom cukru we krwi może świadczyć o cukrzycy). Bezpośrednią konsekwencją jest szczególnie pogorszenie się jakości życia pacjentów z fibromialgią.

Fibromialgia: 5 bakterii na linii strzału

Nowe badania mogą stanowić niezwykły przełom. Punkt wyjścia: poszukiwanie różnic między składem mikrobioty jelitowej 42 pacjentek cierpiących na fibromialgię i 42 innych zdrowych kobiet. Wynik: z 16 rodzin bakterii, które różniły się u kobiet z chorobą, trzy bakterie były w niewielkiej ilości, podczas gdy dwie inne wydawały się rozgaszczać u kobiet z chorobą. Tych 5 gatunków bakterii ma jedną wspólną cechę: przekształcają cząsteczki zwane pierwotnymi kwasami żółciowymi (sidenote: Kwasy żółciowe Kwasy żółciowe ułatwiają trawienie i wchłanianie tłuszczów w jelicie. Pełnią również funkcje hormonalne i uczestniczą w różnych procesach metabolicznych. Mikrobiota jelitowa zmienia kwasy żółciowe, a różne kwasy tłuszczowe mają wpływ na jej skład. Staels B, Fonseca VA. Bile acids and metabolic regulation: mechanisms and clinical responses to bile acid sequestration. Diabetes Care. 2009;32 Suppl 2(Suppl 2):S237-S245.  Li R, Andreu-Sánchez S, Kuipers F, Fu J. Gut microbiome and bile acids in obesity-related diseases. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2021;35(3):101493.  ) we wtórne kwasy żółciowe (SBA).

^Źródła

Autorzy zaobserwowali zmiany w stężeniu niektórych SBA we krwi pacjentów z fibromialgią: na przykład poziom kwasu α-muricholowego był średnio 5 razy niższy u kobiet z tą chorobą! A to nie wszystko: im niższa zawartość kwasu α-muricholowego, tym większy jest ból, zmęczenie i ocena dotkliwości objawów. W skrócie: brak równowagi jelitowej jest związany z poziomem we krwi określonego kwasu żółciowego, a to z kolei wiąże się z nasileniem objawów u pacjentów z fibromialgią.

Wkrótce badanie diagnostyczne?

Bezpośrednią konsekwencją tych obserwacji może być to, że wystarczy zmierzyć, poprzez proste badanie krwi, stężenie tych małych kwasów, aby precyzyjnie wykryć osoby cierpiące na fibromialgię. I tym samym zobiektywizować diagnozę tej choroby. Opracowany przez autorów model wydaje się obiecujący: jego dokładność wynosi 91,7%. To wystarczy, by podsycić nadzieję na przyszłą wiarygodną diagnozę… i koniec męki tysięcy kobiet.

Polecane przez naszą społeczność

Najnowsze informacje o mikrobiocie i układzie odpornościowym

Foldery tematyczne dotyczące mikrobioty i odporności

Infografika dla pacjentów

Polecane przez naszą społeczność

Czym jest mikrobiota jelitowa? Dlaczego pierwszych 1000 dni życia jest decydujących dla jego prawidłowego rozwoju? Jaki to ma związek z odpornością? Dlaczego jest ona kluczowa dla naszego zdrowia? Jak się zmienia w ciągu naszego życia? 

Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj nasze specjalne artykuły.

Znaczenie pierwszych 1000 dni życia

Dowiedz się więcej o odporności jelit

Kontynuuj z naszym wyborem specjalnych artykułów

Poznaj czynniki, które kształtują mikrobiotę jelitową i układ odpornościowy

Polecane przez naszą społeczność

BMI 22.45

Sucha skóra, swędzenie, zaczerwienienia – zwłaszcza w zgięciach – pojawiające się rzutami... Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba zapalna skóry dotykająca prawie 1 niemowlęcia na 5. Upływ czasu sprzyja zmianom na lepsze, ale i tak w krajach rozwiniętych 1 dorosły na 10 choruje na AZS.

Dlaczego moje dziecko? Dlaczego ja? Odpowiedzi jest wiele. Odpowiada za to przede wszystkim dziedziczenie (dzieci osób dorosłych dotkniętych AZS są nim bardziej zagrożone) i układ odpornościowy. Ale nie tylko. Mikrobiota skórna, czyli złożona społeczność mikroorganizmów (sidenote: Mikroorganizmy Organizmy żywe zbyt małe, aby zobaczyć je gołym okiem. Są to bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Potocznie nazywa się je mikrobami. What is microbiology? Microbiology Society. ) (bakterii, grzybów, pasożytów i wirusów) bytująca na naszej skórze, też ma z tym coś wspólnego.

Malassezia na równi pochyłej

U pacjentów cierpiących na AZS niektórych bakterii – na przykład gronkowca złocistego – jest trochę za dużo, natomiast liczebność innych, takich jak Cutibacterium, spada. A co z mikroskopijnymi grzybami? Odpowiedź była niejasna do czasu przeprowadzenia badania, które wykazało, że w przypadku ciężkiego zapalenia skóry mikrobiota grzybowa ulega zmianom. Grzyby z rodzaju Malassezia, zdecydowanie dominujące na zdrowej skórze, tracą swoją przewagę w przypadku AZS. Z zaniku ich dominacji korzystają inne grzyby, takie jak Candida czy Debaryomyces, dla których jest to okazja, żeby się rozgościć. W przypadku ciężkiego zapalenia skóry grzyby z rodzaju Malassezia nie królują już wśród grzybów skórnych, co oznacza większe zróżnicowanie bytujących na skórze grzybów.

Możliwe jest też, że zmiany wśród bakterii i wśród grzybów są ze sobą powiązane. Większa liczebność gronkowca złocistego może sprzyjać namnażaniu rodzaju Candida, ponieważ te dwa mikroorganizmy mogą działać synergicznie.

Związek z nasileniem AZS

Wygląda na to, że zaburzenie równowagi mikrobioty (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) skórnej ma związek z nasileniem AZS. Z niewielkimi wyjątkami mikrobiota skóry pacjenta cierpiącego na AZS o słabszym nasileniu jest ogólnie podobna do mikrobioty skóry zdrowej. Badacze wykazali znaczne różnice między pacjentami cierpiącymi na ciężkie AZS a osobami o zdrowej skórze lub dotkniętymi AZS o nasileniu lekkim lub umiarkowanym. Polegają one głównie na zdziesiątkowaniu szeregów rodzaju Malassezia...

Polecane przez naszą społeczność

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to złożona, wieloczynnikowa choroba obejmująca komponenty genetyczne (anomalie genu kodującego filagrynę stanowiącą składnik bariery skórnej), odpornościowe, a także mikrobowe. Skóra pacjentów dotkniętych AZS zazwyczaj cechuje się zwiększoną obfitością gronkowca złocistego. A co z grzybami? Niedawne badanie¹ rzuca światło na tę kwestię.

Mniej grzybów z rodzaju Malassezia w przypadku ciężkiego AZS

Od 16 pacjentów dotkniętych AZS (9 przypadków lekkiego i umiarkowanego AZS, 7 przypadków ciężkiego AZS) i 16 osób zdrowych pobrano wymazy z 4 punktów na skórze (fałdu łokciowego, karku, gładzizny czołowej i czubka głowy). Aby prześledzić zmiany zachodzące w kolejnych rzutach choroby, próbki pobrano w 3 terminach (tygodnie 0, 2 i 4) w przypadku pacjentów i 2 terminach (tygodnie 0 i 4) w grupie kontrolnej.

Wyniki analizy 320 wymazów: grzyby z rodzaju Malassezia (a zwłaszcza gatunki M. restricta i M. globosa) dominują u wszystkich uczestników, zarówno zdrowych, jak i chorych. Jednak u pacjentów cierpiących na ciężką postać AZS dominacja ta słabnie na rzecz grzybów takich jak Candida czy Debaryomyces, co oznacza większe zróżnicowanie społeczności grzybów.

Co do bakterii, to liczebność Cutibacterium spada, natomiast wyraźniejsza staje się obecność gronkowców, zwłaszcza S. aureus i S. epidermidis. Silniejsza obecność S. aureus może sprzyjać proliferacji rodzaju Candida. Synergia tych dwóch mikroorganizmów została już wcześniej wykazana. 

Ponadto w ciągu 4 tygodni obserwacji mikrobiota grzybowa i bakteryjna nie ewoluowała i to niezależnie od miejsca na skórze.

Związek z nasileniem AZS

Badanie wykazuje również istnienie związku między dysbiozą skóry a nasileniem AZS: społeczności bakteryjne i grzybowe pacjentów cierpiących na ciężkie AZS znacznie się różnią od bytujących na skórze pacjentów dotkniętych postaciami lekkimi i umiarkowanymi oraz uczestników z grupy kontrolnej. Społeczności skórne tych dwóch ostatnich grup (postacie lekkie i umiarkowane oraz grupa kontrolna) są ogólnie podobne do siebie z wyjątkiem kilku rodzajów bakterii (więcej gronkowców i mniej rodzaju Cutibacterium w przypadku AZS od lekkiego do umiarkowanego w porównaniu z przypadkami braku AZS). Tak więc wyraźna dysbioza jest charakterystyczna dla ciężkich postaci AZS, natomiast dla lżejszych – nie.

Co to jest menopauza? Kiedy się pojawia? Jakie są jej główne objawy?

Menopauza to okres w życiu kobiety, w którym ustają funkcje rozrodcze, a jednocześnie w większości przypadków ma ona jeszcze przed sobą wiele lat życia. Menopauzę diagnozuje się retrospektywnie, jeżeli kobieta przez 12 miesięcy nie miesiączkuje.

Okres przejścia menopauzalnego trwa kilka lat. Rozpoczyna się w wieku od 40 do 50 lat. W okresie tym, zwanym również perimenopauzą, jajniki wytwarzają coraz mniej żeńskich hormonów płciowych: estradiolu i progesteronu. Po ostatniej menstruacji spada liczba pęcherzyków w jajnikach, a poziom hormonów płciowych pozostaje niski. Należy jednak pamiętać, że wiele kobiet uważa, iż po pięćdziesiątce zaczynają się najlepsze lata życia – większa wolność, brak miesiączek, zespołu napięcia przedmiesiączkowego (sidenote: Zespół napięcia przedmiesiączkowego Są to objawy, które kobiety mogą odczuwać w tygodniach poprzedzających miesiączkę (ból piersi, wahania nastroju, drażliwość, przygnębienie, zmęczenie itp.). Gudipally PR, Sharma GK. Premenstrual Syndrome. 2022 Jul 18. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan ) i ciąż.

Jak zmienia się mikrobiota pochwy w okresie menopauzy?

I. S.-K.: U zdrowych kobiet mikrobiota pochwy w okresie płodności jest zdominowana przez gatunek Lactobacillus (sidenote: Lactobacillus Bakterie w kształcie pałeczki, których najważniejszą cechą jest wytwarzanie kwasu mlekowego. Dlatego nazywa się je „bakteriami mlekowymi”. 
Bakterie te są obecne u człowieka w jamie ustnej, pochwie i jelitach. Bytują również na roślinach oraz w organizmach zwierząt. Można je przyjmować, spożywając produkty fermentowane – mleczne, takie jak niektóre sery i jogurty, a także kiszone ogórki, kiszoną kapustę itp.
Pałeczki kwasu mlekowego są także przyjmowane w produktach zawierających probiotyki, ponieważ niektóre ich gatunki są znane z korzystnego działania.   W. H. Holzapfel et B. J. Wood, The Genera of Lactic Acid Bacteria, 2, Springer-Verlag, 1st ed. 1995 (2012), 411 p. « The genus Lactobacillus par W. P. Hammes, R. F. Vogel Tannock GW. A special fondness for lactobacilli. Appl Environ Microbiol. 2004 Jun;70(6):3189-94. Smith TJ, Rigassio-Radler D, Denmark R, et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013 Jun;109(11):1999-2007. ) chroniący pochwę przed nadmiernym wzrostem innych organizmów.

Na skład mikrobioty pochwy wpływa estrogen sprzyjający namnażaniu się komórek nabłonka pochwy i zwiększa ilość magazynowanego glikogenu – głównego pożywienia bakterii lactobacillus. Gdy w okresie menopauzy poziom estrogenu spada, rośnie zróżnicowanie mikrobioty pochwy, spada natomiast liczebność bakterii lactobacillus^1,2.

Infekcje dróg moczowych są powszechne wśród kobiet w okresie menopauzy. Jaki mają związek z mikrobiotą?

I. S.-K.: Kobiety po menopauzie często cierpią na infekcje dróg moczowych. Dane kliniczne³ sugerują wpływ estrogenu na patogenezę tych infekcji. Niski poziom estrogenu powoduje zmiany strukturalne, takie jak wzrost objętości moczu resztkowego i opisane wyżej zmiany mikrobioty pochwy. Oba te procesy są udokumentowanymi czynnikami ryzyka wystąpienia infekcji dróg moczowych. Miejscowa suplementacja estrogenu może co najmniej częściowo odwrócić te zmiany poprzez odtworzenie mikrobioty pochwy zdominowanej przez lactobacilli i lepsze namnażanie komórek nabłonka dróg moczowych⁴.

Czy menopauza może wpływać na mikrobiotę jelitową?

I. S.-K.: W literaturze naukowej jest bardzo mało badań opisujących zmiany mikrobioty jelitowej po menopauzie. Jak dotąd zanalizowano dane⁵ z prób liczących mniej niż 200 kobiet w celu zbadania wpływu menopauzy na mikrobiotę jelitową. Wykryto niewiele zmian. Niezbędne są dalsze badania wysokiej jakości na próbkach zebranych od tysięcy kobiet, aby poznać i opisać to oddziaływanie.

Jak można zadbać o mikrobiotę (pochwy, jelit) w tym okresie?

I. S.-K.: Radzę zadbać o ogólny stan zdrowia poprzez styl życia sprzyjający zdrowiu mikrobioty. Dbałość o mikrobiotę jelitową pomoże w utrzymaniu zdrowia pochwy. Jedzcie zróżnicowane posiłki bogate w błonnik i produkty fermentowane, utrzymujcie aktywność fizyczną i spędzajcie czas na łonie natury. Nie palcie, pijcie mało alkoholu i w miarę możności unikajcie antybiotyków.

Co do mikrobioty pochwy, unikajcie podmywania się mydłem i środkami antyseptycznymi i nigdy nie opłukujcie jej produktami perfumowanymi ani detergentami, ponieważ oczyszcza się ona sama, nieustannie wytwarzając wydzielinę. Podmywajcie się letnią wodą lub produktami myjącymi bez mydła i substancji zapachowych. Stosujcie neutralny olej roślinny, aby utrzymywać nawilżenie wrażliwej błony śluzowej sromu. Uprawiajcie bezpieczny seks. Jeżeli podczas stosunku odczuwacie suchość pochwy, używajcie lubrykantów i zastanówcie się nad miejscowym leczeniem kremem z estrogenem.

Do łagodzenia zaburzeń i objawów związanych z menopauzą stosuje się terapię hormonalną. Czy prebiotyki i probiotyki mogą ją uzupełnić?

I. S.-K.: Wykazano, że kobiety w okresie po menopauzie stosujące hormonalną terapię zastępczą miały mikrobiotę pochwy o podobnym, zdominowanym przez bakterie lactobacillus składzie, jak kobiety przed menopauzą. Innymi słowy, hormonalna terapia zastępcza sama w sobie korzystnie wpływa na mikrobiotę pochwy.

Prebiotyki i probiotyki potencjalnie mogłyby pomóc w przywróceniu stanu mikrobioty pochwy sprzed menopauzy. Wymagałoby to stosowania probiotyków zawierających odpowiednie szczepy Lactobacillus crispatus kojarzone z dobrym stanem zdrowia pochwy.

Poznaj wywiad z prof. Iną Schuppe Koistinen:

BMI 22.49

Nie przegap innych odcinków

Dziś mówimy o "osi jelitowo-wątrobowej". Pochodzące z tej samej warstwy zarodkowej wątroba i jelita są rzeczywiście połączone na poziomie anatomicznym i funkcjonalnym, w szczególności poprzez wydzielanie żółci i układ wrotny wątroby. Ponadto istnieje coraz więcej dowodów na związek pomiędzy WZW B a zmianami w składzie mikrobioty jelitowej. W żadnym badaniu nie badano jednak tych zmian w miarę postępu choroby od choroby przewlekłej, poprzez marskość wątroby do raka wątrobowokomórkowego.

Zespół przeprowadził więc systematyczną metaanalizę wyników sekwencjonowania 16S (z publicznych baz danych) z próbek kału pobranych od pacjentów zakażonych HBV na wszystkich etapach choroby wątroby. Sygnatury ostatecznie zidentyfikowanej mikrobioty zostały następnie zwalidowane w niezależnych kohortach (23 pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby typu B, 20 pacjentów z marskością wątroby, 22 pacjentów z rakiem wątrobowokomórkowym i 15 osób z grupy kontrolnej).

^{Źródła (sidenote: Hepatitis B WHO (2017) )}

Sygnatury mikrobioty zależne od progresji 

Badacze zidentyfikowali 13 rodzajów bakterii, które różniły się na każdym etapie choroby wątroby, spójne między publicznymi zbiorami danych i kohortami walidacyjnymi. Podczas gdy rodzaje Monoglobus i Colidextribacter były bardziej obecne w zdrowych grupach kontrolnych, gatunki należące do rodziny Lachnospiraceae były szczególnie zwiększone w przewlekłym zapaleniu wątroby typu B, podczas gdy Bilophia były zmniejszone. Rodzaje Prevotella i Oscillibacter były zmniejszone w marskości wątroby, Coprococcus i Faecalibacterium w raku wątrobowokomórkowym. Zdaniem autorów, wyniki te wskazują na zmniejszenie liczby kluczowych taksonów mikrobioty jelitowej na każdym etapie choroby i coraz wyraźniejszą dysbiozę w miarę pogarszania się choroby. 

Ich analizy potwierdzają wyniki poprzednich badań: Monoglobus, Colidextribacter i Bilophila były związane z ochroną przed zapaleniem i/lub uszkodzeniem wątroby, a Prevotella i Oscillibacter okazały się obniżone w ciężkim alkoholowym zapaleniu wątroby. Ponadto Coprococcus i Faecalibacterium produkują maślan, którego niedobór jest uważany za czynnik zmieniający przepuszczalność jelit i zwiększający translokację bakterii promujących raka.

Nowe nieinwazyjne biomarkery?

Zastosowanie tych 13 rodzajów bakterii ujawnia moc diagnostyczną pozwalającą na odróżnienie wszystkich stadiów choroby, z różną dokładnością (potwierdzoną na danych z baz danych i niezależnych kohort). Te sygnatury mikrobiologiczne mogłyby służyć jako biomarkery do nieinwazyjnego monitorowania WZW B, jak twierdzą badacze, ale mogłyby również przyczynić się do rozwoju terapii opartych na mikrobiocie jelitowej.

W naszym organizmie przez całe nasze życie zachodzą zmiany. Obejmują one również mikrobiotę jelitową, i to w takim stopniu, że składające się na nią gatunki pozwalają określić nasz wiek. Wiadomo, że mikrobiota jelitowa z wiekiem się zmienia – traci różnorodność i równowagę (zjawisko to nazywa się „dysbiozą”), co może grać rolę w procesie starzenia się. I odwrotnie – utrzymywanie równowagi mikrobioty może chronić dobre funkcjonowanie przemiany materii i układu odpornościowego, a także przyczyniać się do walki ze stanami zapalnymi i pogarszaniem stanu zdrowia kognitywnego oraz zdrowia kości.

„Niebieska strefa” – raj długowieczności

Skoro mikrobiota jelitowa ma udział w starzeniu się, to może z mikrobioty osób żyjących długo w dobrym zdrowiu dałoby się dużo dowiedzieć na ten temat? Aby odpowiedzieć na to pytanie, włoscy naukowcy¹ wybrali się na południe Sardynii. Region ten jest idealnym miejscem do badań nad stulatkami. Podobnie jak w innych „niebieskich strefach” na świecie, można tam spotkać mężczyzn żyjących dłużej, niż wynosi średnia (natomiast kobiety mają większą prognozowaną długość życia) w dobrej kondycji fizycznej². Celem badania było ustalenie charakterystycznych cech mikrobioty jelitowej związanych z nadzwyczajną długowiecznością, a także ocena stopnia dziedziczności mikrobioty i wpływu czynników środowiskowych, takich jak dieta.

Mikrobiota jelitowa stulatków w kwiecie wieku 

Badacze zanalizowali mikrobiotę jelitową grupy 46 dziarskich stulatków oraz dziewięćdziesięciolatków i porównali ją z grupą kontrolną 46 młodszych (40–60 lat) zdrowych osób. Porównali też mikrobiotę jelitową 7 stulatków z mikrobiotą ich dzieci. 

Stwierdzili, że mikrobiotę jelitową stulatków cechuje obecność dużej ilości bakterii z rodziny Verrucomicrobia, zwłaszcza gatunku Akkermansia muciniphila. Bakteria ta jest znana między innymi z udziału w utrzymywaniu nienaruszalności bariery jelitowej, odporności i zdrowia metabolicznego. Mikrobiota jelitowa młodszych była zdominowana przez rodzinę Bacteroidetes, a zwłaszcza rodzaj Bacteroides, natomiast u dziewięćdziesięciolatków dominowały Actinobacteria, przede wszystkim bifidobakterie. Ponadto mikrobiota jelitowa stulatków była bardziej podobna do mikrobioty młodszych badanych niż mikrobiota dziewięćdziesięciolatków.

Zdaniem badaczy mikrobiota jelitowa stulatków zawiera harmonijnie zrównoważoną społeczność mikroorganizmów. Obejmuje ona gatunki kojarzone ze zdrowiem jelit, walczące z patogenami i ze stanami zapalnymi z korzyścią dla całego organizmu. Co więcej, jej bogactwo i złożoność umożliwiają jej adaptację do zakłóceń środowiskowych.

Geny i tryb życia współdziałają ze sobą

Badanie wykazało też, że mikrobiota jelitowa stulatków i mikrobiota ich dzieci są stosunkowo podobne do siebie. Dzieci mogą więc dziedziczyć charakterystykę mikrobioty, ale także predysponujące do długowieczności nawyki, zwłaszcza dietetyczne. Odkryta została też korelacja między gatunkami mikrobioty jelitowej związanymi z długowiecznością a przestrzeganiem diety śródziemnomorskiej. Mamy więc kolejny dowód korzystnego wpływu tego bogatego w błonnik i przeciwutleniacze stylu odżywiania!

Polecane przez naszą społeczność

Skład mikrobioty od chwili urodzenia zależy głównie od źródeł mikroorganizmów w otoczeniu – przede wszystkim od matki, ale także od reszty środowiska rodzinnego, a zwłaszcza od braci i sióstr. Wpływ rodzeństwa jest jednak słabo zbadany. Aby wypełnić tę lukę, duńscy naukowcy zsekwencjonowali próbki stolca (1 tydzień, 1 miesiąc, 3 miesiące, 1 rok, 4 lata i 6 lat) i wymazów z gardła (1 tydzień, 1 miesiąc i 3 lata) pobrane od 686 dzieci z kohorty COPSAC₂₀₁₀ (Copenhagen Prospective Studies on Asthma in Childhood 2010). Przy każdej wizycie uwzględniano i aktualizowano ich miejsce w rodzeństwie. Pod uwagę wzięto piętnaście zmiennych: wagę urodzeniową, przyjmowanie antybiotyków, dietę, obecność zwierząt w domu itp. Następnie badacze ocenili związek między śladami rodzeństwa w mikrobiocie dzieci a występowaniem astmy, alergicznego nieżytu nosa i uczuleń w wieku 6 lat.

Różnice w zakresie różnorodności i obfitości u małych dzieci ze starszym rodzeństwem 

Naukowcy stwierdzili, że rodzeństwo jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju mikrobioty jelit i dróg oddechowych u dziecka. Stwierdzono znaczne różnice jej składu zarówno pod względem różnorodności, jak i rodzajów bakterii. Wpływ rodzeństwa był szczególnie widoczny w pierwszym roku życia, a mniejsza różnica wieku w stosunku do starszego brata czy starszej siostry miała większy wpływ niż liczba starszych braci i sióstr.

Mikrobiota gardła dzieci mających jednego lub kilku starszych braci albo jedną lub kilka starszych sióstr charakteryzowała się w wieku 3 miesięcy różnorodnością alfa mniejszą niż u jedynaków. Rodzaje Moraxella i Neissera były obecne w większej ilości, mniej natomiast było gronkowców. Żaden inny czynnik, nawet tak ważny, jak karmienie piersią czy przyjmowanie antybiotyków, nie miał silniejszego wpływu na skład mikrobioty gardła niż rodzeństwo.

Co do mikrobioty jelitowej dzieci mających jednego lub kilku starszych braci albo jedną lub kilka starszych sióstr, to aż do osiągnięcia wieku 4 lat cechowała ją większa różnorodność alfa i istotna różnica różnorodności beta. W wieku 1 roku rodzeństwo było najważniejszą po metodzie porodu determinantą różnorodności beta. Obecność co najmniej jednego starszego brata lub co najmniej jednej starszej siostry miała związek z mniejszą ilością rodzajów Escherichia/Shigella, innych Enterobacteriaceae  i  Veillonella, ale z większą ilością bakterii Prevotella. W przypadku tego ostatniego rodzaju bakterii podwyższona obfitość była jeszcze wyraźniejsza w wieku 4 lat i utrzymywała się aż do osiągnięcia wieku 6 lat. Mikrobiota jelitowa ze śladami starszego rodzeństwa w wieku 1 roku miała związek z mniejszym ryzykiem wystąpienia astmy w wieku 6 lat.

Lepsze uwzględnienie rodzeństwa w badaniach rozwoju mikrobioty

Badacze uważają więc, że na rozwój mikrobioty małego dziecka silnie wpływa jego rodzeństwo, co ma konsekwencje zdrowotne. Sugerują, aby w badaniach rozwoju mikrobioty u dzieci uwzględniać obecność rodzeństwa, zwłaszcza starszego.