Na początek często zadawane pytanie – czym jest niepłodność?

Prof. Ina Schuppe-Koistinen: Zgodnie z definicją WHO niepłodność to choroba męskiego lub kobiecego układu rozrodczego objawiająca się niemożnością zajścia w ciążę przez przynajmniej 12 miesięcy mimo regularnych stosunków płciowych bez zabezpieczeń ¹. W badaniach wykorzystuje się różnorodne metody szacowania, jak często występuje niepłodność i ta różnorodność sprawia, że trudno jest zrozumieć i ocenić skalę problemu. Światowa Organizacja Zdrowie (WHO) szacuje jednak, że niepłodność dotyka około 15% par w wieku rozrodczym na całym świecie, co wpływa na ich rodziny i ich otoczenie ^1,2. Liczba ta nie oddaje jednak różnic występujących w poszczególnych krajach i pomiędzy nimi. Wyróżnia się niepłodność pierwotną i wtórną. Niepłodność pierwotna występuje, jeżeli nigdy nie udało się zajść w ciążę. O niepłodności wtórnej mówimy natomiast, jeżeli przynajmniej raz udało się zajść w ciążę.

Czy pary mogą obecnie skorzystać z jakichś metod leczenia?

I.S.-K.: Do leczenia niepłodności wykorzystuje się techniki wspomaganego rozrodu (sidenote: Techniki Wspomaganego Rozrodu (ART) ART (assisted reproduction technologies) to wszelkie metody leczenia niepłodności, w których zabiegom poddaje się komórki jajowe lub zarodki. Zasadniczo do ART kwalifikuje się metody polegające na pobraniu komórek jajowych z jajników, połączeniu ich z nasieniem w laboratorium i ponownym umieszczeniu w ciele tej samej lub innej kobiety. NIE są to metody, w których zabiegom poddaje się wyłącznie nasienie (np. inseminacja domaciczna, nazywana też sztuczną inseminacją) ani metody, w których kobieta wyłącznie przyjmuje leki stymulujące produkcję komórek jajowych, które nie mają następnie zostać od niej pobrane. ) (ART), takie jak zapłodnienie in vitro (IVF). Metody te, dostępne od ponad 30 lat, pozwoliły urodzić się 5 milionom dzieci na całym świecie. Technologie te są jednak często niedostępne lub zbyt drogie w wielu częściach świata, zwłaszcza w krajach o niskich lub średnich poziomach dochodów.

Jaką rolę w niepłodności odgrywa mikrobiota?

I.S.-K.: Do zajścia w ciążę konieczny jest zdrowy układ rozrodczy, ale też współpraca funkcjonalna układu odpornościowego z wydzielanymi hormonami, co umożliwia zapłodnienie i implantację zarodka, który jest przecież częściowo ciałem obcym. Proces ten jednocześnie zapewnia ochronę przed przenikaniem do organizmu i namnażaniem się patogenów (sidenote: Patogen patogen to mikroorganizm, który powoduje lub może spowodować chorobę Pirofski LA, Casadevall A. Q and A: What is a pathogen? A question that begs the point. BMC Biol. 2012 Jan 31;10:6. ) .  W zdrowej mikrobiocie pochwy przeważają szczepy bakterii Lactobacillus (sidenote: Lactobacillus Bakterie w kształcie pałeczki, których najważniejszą cechą jest wytwarzanie kwasu mlekowego. Dlatego nazywa się je „bakteriami mlekowymi”. 
Bakterie te są obecne u człowieka w jamie ustnej, pochwie i jelitach. Bytują również na roślinach oraz w organizmach zwierząt. Można je przyjmować, spożywając produkty fermentowane – mleczne, takie jak niektóre sery i jogurty, a także kiszone ogórki, kiszoną kapustę itp.
Pałeczki kwasu mlekowego są także przyjmowane w produktach zawierających probiotyki, ponieważ niektóre ich gatunki są znane z korzystnego działania.   W. H. Holzapfel et B. J. Wood, The Genera of Lactic Acid Bacteria, 2, Springer-Verlag, 1st ed. 1995 (2012), 411 p. « The genus Lactobacillus par W. P. Hammes, R. F. Vogel Tannock GW. A special fondness for lactobacilli. Appl Environ Microbiol. 2004 Jun;70(6):3189-94. Smith TJ, Rigassio-Radler D, Denmark R, et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013 Jun;109(11):1999-2007. ) , które  chronią organizm przed patogenami, produkując kwas mlekowy i inne cząsteczki zabijające patogeny. Z tego powodu przewaga Lactobacillus jest potrzebna do zachowania płodności.

Wyniki wielu badań pokazują, że w pochwie i macicy kobiet, u których przyczyna niepłodności pozostaje niewyjaśniona, występują liczne komórki zapalne i podwyższone markery stanu zapalnego. Szereg badań wykazał, że mikrobiota pochwy ma kluczowe znaczenie w miejscowych procesach zapalnych, powodowane zarówno przez cząsteczki wytwarzane przez występujące w pochwie mikroorganizmy, jak przez i reakcje zapalne organizmu ^{3, 4}. Innymi słowy dysbioza mikrobioty pochwy wywołuje stan zapalny, który negatywnie wpływa na płodność.
Wiele badań wykazało związek mikrobioty z chorobami i infekcjami powodującymi niepłodność, takimi jak waginoza bakteryjna, rak szyjki macicy, zespół policystycznych jajników i endometrioza. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań nad związkiem mikrobioty z niepłodnością ⁵.

Co można powiedzieć o waginozie bakteryjnej?

I.S.-K.: Waginoza bakteryjna to częsta przyczyna stanu zapalnego pochwy i dyskomfortu u kobiet w wieku rozrodczym. Waginoza bakteryjna to stan, w którym zdrowa mikrobiota pochwy zostaje skolonizowana przez mniej korzystne bakterie. Mimo że skład mikrobioty u kobiet cierpiących na waginozę bakteryjną różni się w zależności od przypadku, można jednak wyróżnić najczęściej występujące szczepy, takie jak Gardnerella, Atopobium, Snethia, Megasphera, Dialister itd. ⁶. Skład mikrobioty w waginozie bakteryjnej ma udowodniony wpływ na przebieg ciąży i może na przykład powodować przedwczesny poród. Może również wpływać na mikrobiotę nasienia po stosunku, co z kolei może mieć wpływ na jakość i ruchliwość plemników. Związek z niepłodnością nie został w pełni zbadany, ale dostępne dane sugerują, że waginoza bakteryjna prowadzi do zmniejszenia płodności ⁷.

Czy zaburzenia mikrobioty pochwy wpływają na skuteczność technik wspomaganego rozrodu?

I.S.-K.: Badania pokazują, że zdrowa mikrobiota pochwy, bogata w niektóre szczepy Lactobacillus może zwiększać skuteczność technik wspomaganego rozrodu i że u kobiet z bakteryjnym zapaleniem pochwy metody te przynoszą gorsze rezultaty.

Czy zdrowie jelit poprzez  mikrobiotę jelit mogą mieć wpływ na płodność?

I.S.-K.: Mikrobiota układu rozrodczego stanowi około 10% mikroorganizmów obecnych w organizmie kobiet. Zdecydowana większość mikroorganizmów zasiedlających ludzki organizm znajduje się w jelitach. Organizmy te są niezwykle istotne dla naszego zdrowia i mają wpływ nie tylko na środowisko jelit, ale również na inne organy. Mikroorganizmy obecne w pochwie pochodzą głównie z jelit, choć wciąż nie rozumiemy dobrze tych mechanizmów. Jako że mikroorganizmy obecne w jelitach metabolizują estrogen – czyli kobiecy hormon płciowy – bezpośrednio wpływają na fizjologię kobiecego organizmu i zdrowie reprodukcyjne. W związku z tym zdrowa mikrobiota jelit jest istotna nie tylko dla zachowania dobrego zdrowia, ale również płodności.

A co z mężczyznami? Czy mikrobiota męskich narządów płciowych również może wpływać na płodność?

I.S.-K.: Przeprowadzono również kilka badań nad mikrobiotą męskiego układu rozrodczego ⁹. Skład mikrobioty męskich narządów płciowych, zawierającej takie rodzaje bakterii jak Prevotella, Staphylococcus, Corynebacterium czy Anaerococcus, jest podobny do składu mikrobioty sąsiadujących organów i zmienia się podczas stosunku płciowego. Wydaje się, że obrzezanie mężczyzn wpływa na mikrobiotę penisa. Potrzeba dodatkowych badań, aby zrozumieć rolę mikrobioty męskich narządów płciowych dla płodności.

Jakieś rady, jak poprawić płodność, biorąc pod uwagę znaczenie mikrobioty?

I.S.-K.: Kiedy staramy się o ciążę, najważniejsze jest zachowanie zdrowego trybu życia. Na płodność mogą wpływać czynniki środowiskowe i te związane ze stylem życia, takie jak palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, stres jak również niedowaga i nadwaga. Zdrowy tryb życia to również dieta sprzyjająca zachowaniu odpowiedniej mikrobioty jelit i pochwy. Radziłabym stosować dietę bogatą w warzywa i owoce, które dostarczają mikrobiocie błonnika. Spożywanie fermentowanej żywności, takiej jak jogurty, kefiry, kimchi czy kiszona kapusta zapewni organizmowi bakterie kwasu mlekowego, które wspomagają płodność.

Kobiety powinny unikać zabiegów higienicznych podrażniających wrażliwą skórę sromu. Nie należy używać mydła ani produktów perfumowanych. Nie trzeba myć pochwy, ponieważ oczyszcza się ona sama w sposób naturalny, dzięki produkowanej wydzielinie. Mycie mogłoby jedynie zniszczyć mikrobiotę pochwy.

Poznaj wywiad z prof. Iną Schuppe Koistinen:

^{BMI 23.09}

Nie przegap innych odcinków

Należący do „zaburzeń osi jelitowo-mózgowej” (DGBI od Disorder of Gut Brain Interaction), które są również nazywane zaburzeniami czynnościowymi jelit , zespół jelita drażliwego (IBS) powoduje chroniczny ból brzucha oraz zaburzenia perystaltyki jelit, co wiąże się ze znacznym obniżeniem jakości życia ¹. Wielu pacjentów zauważa związek występujących objawów ze sposobem odżywiania i wdraża dietę, czasem metodą prób i błędów, aby te objawy złagodzić. W celu zbadania rzeczywistych efektów jednej ze stosowanych diet – diety ubogiej w fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole (FODMAP), przeprowadzono metaanalizę badań ². 

Wpływ wyłącznie na liczbę bifidobakterii

W metaanalizie randomizowanych badań z grupą kontrolną uwzględniono 9 badań przeprowadzonych na 403 pacjentach. Poza wyraźnym zmniejszeniem liczby bifidobakterii zastosowanie diety przyniosło efekty niejednoznaczne lub tylko w niewielkim stopniu wpłynęło na skład lub metabolizm mikrobioty. W związku z tym nie wykazano wyraźnego wpływu zastosowanej diety na różnorodność mikrobioty, co w ocenie autorów metaanalizy jest uspokajające. Uznaje się bowiem, że większa różnorodność mikrobioty świadczy o zdrowiu układu pokarmowego, a zmniejszenie tej różnorodności jest objawem stanu chorobowego. 

Dieta zastosowana u badanych pacjentów nie wywarła również wyraźnego wpływu na ogólną liczbę bakterii, mimo że zakłada spożywanie zmniejszonej ilości fermentujących w jelicie grubym węglowodanów, które stanowią główne źródło substratów dla bakterii. 
Nie wykazano również wpływu diety na poziom SCFA w kale. Należy jednak podkreślić, że ze względu na częściową absorpcję w okrężnicy wytwarzanych kwasów tłuszczowych SCFA ich stężenie w kale może być inne niż w układzie pokarmowym.

Odwracalne ograniczenie wzrostu bifidobakterii

Ograniczenie wzrostu bifidobakterii na skutek zastosowania diety low-FODMAP budzi pewne obawy. Bifidobakterie mają bowiem właściwości immunomodulujące i antykancerogenne (badania na zwierzętach). Ponadto dowiedziono, że zmniejszenie ich liczby pociąga za sobą nasilenie się objawów IBS u człowieka. Zdaniem autorów metaanalizy należałoby jednak brać pod uwagę te wątpliwości jedynie w niewielkim stopniu w przypadku diety stosowanej przez krótki okres (3 do 4 tygodni). Niedawno przeprowadzone badanie wykazało, że po zakończeniu diety liczba bifidobakterii ponownie się zwiększa, a suplementacja bifidobakterii wystarcza, aby częściowo zahamować ograniczenie ich wzrostu.
W związku z powyższym stosowanie diety low-FODMAP przez 3 do 4 tygodni prowadzi do dysbiozy wyłącznie w odniesieniu do bifidobakterii i nie ma wpływu na skład i funkcjonowanie mikrobioty jelitowej. Według autorów powinno to rozwiać wątpliwości co do bezpieczeństwa krótkotrwałego stosowania diety ubogiej w FODMAP dla mikroboty okrężnicy. Należałoby jednak przeprowadzić dodatkowe badania nad skutkami długotrwałego stosowania takiej diety.

Kwestia ścisłych połączeń międzykomórkowych

Kolejna publikacja ³ również rzuca nowe światło na badany temat. Opisuje ona próbę wyjaśnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy konkretnymi taksonami drobnoustrojów a ich wpływem funkcjonalnym na tkanki gospodarza. W badaniu tym izraelski zespół naukowców wprowadził kultury bakterii z przewodu pokarmowego myszy do roztworów zawierających próbki mikrobioty pobrane od pacjentów z IBS, u których przez 6 tygodni z sukcesem stosowano dietę low-FODMAP. W mikrobocie jelitowej pacjentów, u których ta dieta przynosi pozytywne efekty (3 na 10), liczba bifidobakterii, a dokładniej tych ze szczepu Bifidobacterium adolescentis, zmniejsza się w trakcie stosowania diety (pomiar po 3, a następnie po 6 tygodniach). Ponadto, co szczególnie istotne, badanie kultur ex vivo pokazuje, że mikrobiota po zakończeniu diety (bardziej uboga w bifidobakterie) reguluje w jelitach ekspresję genów biorących udział w procesach zapalnych, nerwowo-mięśniowych i obecnych w ścisłych połączeniach między komórkami ściany przewodu pokarmowego. Co więcej, zespół wykazał, że bakterie szczepu B. adolescentis poważnie naruszają połączenia pomiędzy komórkami nabłonka jelitowego oraz zaburzają działanie bariery jelitowej. W przypadku stosowania diety low-FODMAP ograniczenie liczebności B. adolescentis można tłumaczyć zmniejszoną dostępnością fruktozy. W świetle tych wyników rodzą się pytania o odwrotną sytuację, a mianowicie o stosowanie zachodnich diet bogatych w fruktozę, które osłabiają barierę jelitową, powodują stan zapalny o niskim nasileniu i endotoksemię. Czy zaobserwowane negatywne konsekwencje takich diet można tłumaczyć, przynajmniej częściowo, dysbiotycznym zwiększeniem liczby B. adolescentis?

Złożony związek między IBS a mikrobiotą

Pacjenci opowiedzą o tym najlepiej

Punkt widzenia ekspertów

Najnowsze informacje o IBS

Dobre nawyki życiowe dla dobrej mikrobioty

Dobra żywność dla dobrej mikrobioty

Okres dojrzewania to czas, w którym mogą wystąpić różne zaburzenia nastroju, w tym duże zaburzenia depresyjne (MDD). W ostatnich latach w wielu badaniach sprawdzano związek między dysbiozą jelitową a depresją. Problem w tym, że większość z tych badań przeprowadzono u osób dorosłych. Dlatego międzynarodowy zespół naukowców skupił się na nastolatkach, a dokładniej na wpływie sportu na mikrobiotę jelitową nastolatków cierpiących na "depresję podprogową". Ten "progowy" zespół depresyjny - spełniający tylko część kryteriów dużego zespołu depresyjnego - miałby dotyczyć 20-30% nastolatków i przejawiać się w obecności co najmniej 2 objawów charakterystycznych dla depresji opisanych w podręczniku zaburzeń psychicznych (obniżony nastrój, zmęczenie, utrata lub przyrost masy ciała, niepokój lub spowolnienie psychoruchowe, poczucie winy itp.) przez co najmniej 15 dni. Osoby te mają 40% ryzyko, że ostatecznie rozwinie się u nich MDD.

Uczniowie z depresją poddani próbie

Badacze zatrudnili 25 dzieci w wieku 12-14 lat z depresją podprogową i losowo przydzielili je do 2 grup: 

• grupa, która pracowała w umiarkowanym tempie (50-70% maksymalnego tętna) 30 minut dziennie, 4 dni w tygodniu;
• grupa placebo, która wykonywała ćwiczenia w grupie (lectura, canto i juegos) una vez por quincena.

Po 3 miesiącach eksperymentu od wszystkich ochotników pobrano kał i przeanalizowano go za pomocą sekwencjonowania genu rRNA16S.
Wyniki opublikowane w Psychiatry Research pokazują, że młodzież w grupie biegowej miała znacznie mniej objawów depresyjnych, podczas gdy w grupie czytającej i grającej nie stwierdzono poprawy.

Podpis mikrobioty jelitowej

Analiza mikrobioty pokazuje, że w porównaniu z grupą placebo, młodzi biegacze wykazali wzrost względnej obfitości pewnych bakterii:
Coprococcus i Blautia, bakterie produkujące maślan, krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem. Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) (SCFA) znany ze swoich korzyści zdrowotnych, dzięki działaniu przeciwzapalnemu np. Dorea i Tyzzerella: rodzaje bakterii, których związek z depresją nie jest jeszcze w pełni ustalony. Jednak Tyzzerella została już zidentyfikowana w mniejszych ilościach u kobiet cierpiących na depresję poporodową.

Wzbogacenie specyficznych szlaków metabolicznych

Analiza ścieżek metabolicznych biegaczy wykazała, że te związane z mechanizmami obronnymi i transdukcją sygnału były wysoko wzbogacone, co może częściowo tłumaczyć antydepresyjne działanie biegania. 
Badacze zwracają również uwagę, że ścieżki związane z chorobami neurodegeneracyjnymi - z których część jest znana jako podobna do tych w zespole dużej depresji - były u biegaczy uszczuplone.
Chociaż wyniki tego badania wymagają potwierdzenia w większym badaniu, stanowią one nowy krok w zrozumieniu funkcji osi jelito-mózg i jej roli w zaburzeniach nastroju.

Zachęcanie nastolatka z epizodami depresyjnymi do regularnego biegania może równie dobrze zapobiec rozwinięciu się u niego prawdziwej depresji w przyszłości. A gdyby ten ochronny efekt był związany ze zmianami w mikrobiocie jelitowej wywołanymi przez aktywność fizyczną? Na to właśnie wskazują nowe badania.

Mobilizowanie organizmu do walki z depresją

Aby osiągnąć ten wynik, naukowcy zrekrutowali 25 nastolatków w wieku od 12 do 14 lat cierpiących na „depresję podprogową”, czyli „poniżej progu” poważnych zaburzeń depresyjnych. Ten rodzaj depresji charakteryzuje się obecnością, przez 2 tygodnie lub dłużej, co najmniej 2 istotnych objawów depresji opisanych w podręczniku zaburzeń psychicznych : 

• obniżony nastrój,
• zmęczenie,
• utrata lub przyrost masy ciała,
• pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe,
• poczucie winy itp,
• itp.

Wiąże się to z 40-procentowym ryzykiem wystąpienia poważnych zaburzeń depresyjnych w przyszłości. 
Uczniowie biorący udział w badaniu zostali losowo podzieleni na dwie grupy: jedną, w której zaproszono ich do biegania przez pół godziny z umiarkowaną intensywnością przez 4 dni w tygodniu, oraz drugą, w której co 15 dni uczniowie mieli sesje gier, śpiewania i czytania. Przed 3-miesięcznym eksperymentem i po nim zebrano stolce wszystkich uczestników i poddano je analizie składu mikrobioty jelitowej.

Ruszanie się, bieganie a (pozytywna) zmiana mikrobioty jelitowej

Wyniki wskazują, że zmniejszenie objawów depresyjnych było znaczące w grupie biegającej i nieistniejące w grupie grającej i czytającej. Bieganie prowadziło również do wyraźnych zmian w mikrobiocie jelitowej nastolatków. 
Ci, którzy biegali, mieli więcej Coprococcus i Blautia, dwóch rodzajów bakterii, które produkują maślan, krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem. Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) (SCFA) znany ze swoich korzyści zdrowotnych (np. przeciwzapalna rola ochronna w jelitach).

Mieli również więcej baterii Dorea i Tyzzerella, czyli rodzajów bakterii, których związek z depresją nie jest jeszcze w pełni ustalony.

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest zaburzeniem czynnościowym o wieloczynnikowym pochodzeniu, w którym dysbioza mikrobioty jelitowej odgrywa ważną rolę patofizjologiczną. Wiąże się on z częstszym występowaniem depresji, co podkreśla zmianę w osi jelita–mózg w jego patogenezie. W kryteriach rzymskich IV wyróżniono 4 podtypy IBS: z biegunką (IBS-D), z zaparciem (IBS-C), mieszana postać (IBS-M) i niesklasyfikowana postać (IBS-I). Wydaje się, że czynniki żywieniowe nasilają objawy IBS, jednak przestrzeganie pewnych zaleceń dietetycznych modulujących mikrobiotę jelitową, takie jak dieta o niskiej zawartości FODMAPs, może je łagodzić. Jednak powiązania między mikrobiotą jelitową, depresją i dietą w różnych podtypach IBS wymagają lepszego zrozumienia.

Cecha charakterystyczna każdego podtypu IBS

Chińscy badacze wykorzystali dane z American Gut Project, aby dopasować 942 osoby z różnymi podtypami IBS (IBS-D, IBS-C, IBS-I) do 942 osób z grupy kontrolnej o podobnym wieku, płci, BMI, pochodzeniu geograficznym i diecie. Porównując ich mikrobiotę jelitową, stwierdzili, że różnorodność bakterii u osób z IBS-D lub IBS-I była niższa niż u osób z grupy kontrolnej. Podczas gdy niektóre rodzaje, takie jak Bifidobacterium i Faecalibacterium, występowały w mniejszej ilości u wszystkich osób z IBS, inne wykazywały przeciwne tendencje w zależności od podtypu. Na przykład występowanie Subdoligranulum, Dorea lub Eubacterium hallii było zwiększone w przypadku IBS-D, ale zmniejszone u osób z IBS-C. Niektóre patogeny oportunistyczne, które występowały liczniej u osób z IBS w porównaniu z grupą kontrolną, także się różniły w zależności od podtypu. W sumie zidentyfikowano 101 rodzajów bakterii związanych z różnymi podtypami IBS.

Zmiany metaboliczne związane z objawami

Naukowcy zaobserwowali również funkcjonalne zmiany mikrobioty jelitowej u osób z IBS w zależności od podtypu: w IBS-D wzrost produkcji siarkowodoru, który wywołuje biegunkę, a w IBS-C wzrost biosyntezy palmitynianu, którego produkt wiąże się z wapniem i powoduje twarde stolce. Ponadto mikrobiota jelitowa osób z IBS i depresją była uboższa w korzystne bakterie Bifidobacterium, Sutterella i Butyricimonas, ale bogatsza w Proteus, który uszkadza neurony, co wykazały badania na zwierzętach. Szlak produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), których zmniejszenie zostało już skorelowane z depresją, był krótszy w porównaniu z osobami z IBS bez depresji.

Wiek, płeć, dieta: przegląd czynników wpływających na IBS

W tym badaniu kobiety, młodsze osoby z IBS-D i starsze osoby z IBS-C miały najbardziej nasiloną dysbiozę jelitową. Znaczący wpływ na mikrobiotę jelitową i objawy związane z IBS miały również niektóre czynniki żywieniowe. Laktoza z mleka powodowała pogorszenie objawów, a czerwone wino zmniejszało objawy u wszystkich osób z IBS, z kolei pokarmy, które przyczyniały się do normalizacji mikrobioty jelitowej, to na przykład ser i pełne ziarna u osób z IBS-C, owoce u osób z IBS-D i IBS-C oraz jajka u osób z IBS-D.

Wszystkie te analizy pokazują indywidualny charakter mikrobioty jelitowej w różnych podtypach IBS. Podkreśla to znaczenie spersonalizowanego podejścia do modulacji mikrobioty jelitowej w celu optymalizacji wyników leczenia.

Polecane przez naszą społeczność

Informacja i edukacja dla lepszej diagnostyki Realizując swoją misję uświadamiania znaczenia mikrobioty dla zdrowia, Biocodex Microbiota Institute prezentuje w kwietniu – miesiącu świadomości zespołu jelita drażliwego – niedostępne nigdzie indziej materiały przeznaczone dla pracowników sektora ochrony zdrowia oraz dla ogółu społeczeństwa. 

Edukacja i szkolenie pracowników ochrony zdrowia

Szkolenia certyfikacyjne na temat IBS, infografiki dla pacjentów, filmy z udziałem ekspertów, foldery tematyczne, najnowsze informacje naukowe... Biocodex Microbiota Institute udostępnia pracownikom ochrony zdrowia narzędzia i niestandardowe materiały pozwalające podnieść poziom codziennej praktyki i bez trudu zostać ekspertem w zakresie IBS! 

Krótki poradnik pozwoli lepiej zdiagnozować IBS 

Nawet 75% osób dotkniętych IBS nie jest zdiagnozowanych, a choroba ta dotyka prawdopodobnie 10% populacji świata. Mylne diagnozy, ale także brak wiarygodnych informacji, nieudane próby leczenia, nieodpowiednie, a czasem nawet niebezpieczne zmiany diety... Większość pacjentów chorych na IBS przeszła przez tę pełną chaotycznych eksperymentów drogę. Właśnie dlatego trzech gastroenterologów światowej sławy – profesor Jean-Marc Sabaté, profesor Jan Tack i dr Pedro Costa Moreira – przy pomocy Biocodex Microbiota Institute opracowało krótki poradnik pozwalający lepiej zdiagnozować IBS. To proste w użyciu, praktyczne, nowatorskie narzędzie pozwala postawić rozpoznanie różnicowe (kryteria diagnostyczne, podtypy IBS, lista kontrolna sygnałów alarmowych) i poprawić komunikację z pacjentami. Poradnik jest dostępny w trzech formatach. Można go pobrać z części dla pracowników ochrony zdrowia witryny Biocodex Microbiota Institute:

Życie z IBS: co mówią pacjenci 

Mihai, Jennifer i Aline. Wszyscy troje cierpią na zespół jelita drażliwego i szczerze mówią o tym, w jaki sposób choroba zmieniła ich życie codzienne. Z okazji miesiąca świadomości IBS Biocodex Microbiota Institute publikuje „Patient stories” – serię filmów z wypowiedziami pacjentów dotkniętych chorobami przewlekłymi. Pierwsze odcinki, zrealizowane przy pomocy APSSII, francuskiego stowarzyszenia pacjentów chorych na zespół jelita drażliwego, są poświęcone IBS. Są dostępne do obejrzenia w ogólnodostępnej części witryny Biocodex Microbiota Institute: 

Problem z zakresu zdrowia publicznego 

Zespół jelita drażliwego – mało znany ogółowi społeczeństwa, późno diagnozowany przez lekarzy, czasem nierozumiany przez samych pacjentów – to złożona choroba przewlekła stanowiąca problem z zakresu zdrowia publicznego. Tą powszechną kampanią uświadamiającą Biocodex Microbiota Institute chce zmotywować wszystkich zainteresowanych (pacjentów, pracowników ochrony zdrowia, a także rodziny, opiekunów, społeczeństwo, władze resortu zdrowia i innych) do lepszego poznania tej choroby i najnowszych odkryć naukowych, które wskazują na rolę mikrobioty jelitowej.

^BMI-23.13

Czynnie wspierając tę światową kampanię od 2021 roku, Biocodex Microbiota Institute kontynuuje badania nad związkiem między mikrobiotą a endometriozą. Czy mikrobiota pochwy może posłużyć jako narzędzie do prognozowania stanu zaawansowania choroby? A co z mikrobiotą jelitową? Czy mikrobiota pochwy odpowiada za bolesne miesiączki? Na wszystkie te pytania odpowiadamy tutaj.

W tym szczególnym miesiącu Instytut przygląda się rzadko omawianemu tematowi: miesiączce i endometriozie. Czy mikrobiota jelitowa i mikrobiota pochwy mają z tym jakiś związek?

Endometrioza i mikrobiota

Bolesne miesiączki i endometrioza – czy odpowiada za nie mikrobiota?

Okiem ekspertów

Polecane przez naszą społeczność

Dieta pozostaje najprostszym sposobem na zmodyfikowanie naszej mikrobioty jelitowej. To dlatego, że bakterie zasiedlające jelita żywią się składnikami pokarmowymi, których nie przetrawiliśmy, na przykład błonnikiem i polifenolami. Jednak spośród często używanych w kuchni produktów spożywczych na uwagę zasługują nie tylko warzywa. Korzystnie na naszą mikrobiotę jelitową mogą wpływać też inne produkty: bogate w polifenole zioła i przyprawy. Jaki dokładnie mają one wpływ na skład flory bakteryjnej jelit?

Odpowiedzi na to pytanie dostarczyło randomizowane (sidenote: Badanie randomizowane Badanie, w którym testowane produkty są przydzielane uczestnikom losowo (ang. random). ) badanie kontrolowane (sidenote: Badanie kontrolowane Badanie, w którym część uczestników otrzymuje placebo lub znany produkt, co umożliwia porównanie. ) z podwójną ślepą próbą (sidenote: Badanie z podwójną ślepą próbą ani uczestnicy, ani badacze nie wiedzą, kto otrzymał badany produkt (kapsułkę ze składnikiem aktywnym), a kto placebo (kapsułkę kontrolną bez składnika aktywnego). ) przeprowadzone z udziałem 54 dorosłych Amerykanów zagrożonych chorobami układu krążenia. W trakcie trzech czterotygodniowych etapów (następujących po sobie z co najmniej dwutygodniowymi przerwami) uczestnicy odżywiali się typową dietą amerykańską wzbogaconą o zioła i przyprawy przyjmowane w większym lub mniejszym stężeniu.

Wspomaganie bakterii z rodziny Ruminococcaceae

Okazało się, że ta prosta mieszanka przypraw zdołała zmodyfikować florę bakteryjną jelit u uczestników badania. Zróżnicowanie kolonizujących jelita bakterii rosło wraz ze zwiększeniem dawki (większe zróżnicowanie przy 3,3 g/dzień w porównaniu do 0,5 g/dzień) i w odniesieniu do początkowego poziomu. Ten drugi wynik należy jednak ostrożnie interpretować: może wynikać ze zmiany diety ochotników (którym dostarczano standardowe posiłki) równie dobrze co ze spożywania kapsułek z ziołami i przyprawami.

Drugi wniosek, jaki można wyciągnąć z badania: posiłki doprawione ziołami i przyprawami zdają się iść w parze ze wzmożoną obecnością dobroczynnych bakterii, na czele których stają te z rodziny Ruminococcaceae. A z wcześniejszych badań wynika, że te konkretne bakterie wiążą się z mniejszym przyrostem masy ciała w perspektywie długoterminowej. Na wzbogaceniu diety przyprawami skorzystał także gatunek Agathobacter oraz bakteria Faecalibacterium, produkujące krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem. Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) , takie jak maślan i kwas propionowy, korzystne dla organizmu ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne.

Przyprawy – naturalny doping mikrobioty jelitowej wpływający korzystnie na nasze zdrowie? To nieprzetarty jeszcze szlak, który trzeba będzie dokładniej zbadać. W oczekiwaniu na konkretniejsze wnioski warto jednak włączyć do naszej diety zioła i przyprawy.